De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
Línea 35: Línea 35:
 
<IncArticle article="Manuscrito 158 BNC/Catecismo/fol 146r">{{{contenido}}}</IncArticle>
 
<IncArticle article="Manuscrito 158 BNC/Catecismo/fol 146r">{{{contenido}}}</IncArticle>
 
<IncArticle article="Manuscrito 158 BNC/Catecismo/fol 146v">{{{contenido}}}</IncArticle>
 
<IncArticle article="Manuscrito 158 BNC/Catecismo/fol 146v">{{{contenido}}}</IncArticle>
 +
 +
 +
== Referencias ==
 +
<references>

Revisión del 14:44 9 feb 2012

129

Catheçìsmo=
En la lengua mosca o chipcha=

Chacuchu Diosz aguenua[?] Deçidme, [¿]âi Dios[?]=
Diosz aguene gue. Çí, Dios ay=
Dios fioa[?] [¿]Quàntos Diosez ai[?]=
Dios atugue. Un solo Dios ay=
Diosz epquan asucune[?] ¿Dónd está Dioz?=
Dios chican çielon asucune quycan asucune yn suza fuyz
hgue
: En el çielo y en la tierra y en todo lugar
Diosz siobe[?] [¿]Quien es Dioz[?]=
Santissima Trinidad gue. La Santíssima Trinidad=
Santissima Trinidad, sieobe[?] [¿]Quien es la Santísima Trinidad[?]=
Paba, chuta, Espíritu Santo, perʃona mica Dioz atugue=
Padre, Hijo y espíritu Santo, tres perʃonaʃ y un solo Dioʃ.
Paba Dios oa[?] [¿]El padre es Dio[?]=
Dios gue: Dioz es=
Chuta Dios oa[?] [¿]El hijo es Dios[?]=
Dios gue. Dios es=
Espíritu Santo Dios oa[?] [¿]El espíritu Santo es Dios[?]=
Dios gue: Dios es=
Xis persona mica Dioz mica[?] [¿]Estas tres personas ʃon tres Diosez[?]=
Dios minza perʃonacan migue Diosn atugue: No ʃon sino tres perʃonas y un solo Dios=
Haquo aguen nzona Dios atucac aguene perʃona mica
gue umgasqua
[?] [¿]Cómo ʃon tres perʃonas y un solo Dios[?]=

Paba Chuta nza Espíritu Santo nza, Chuta Paba nza
Espíritu Santo nza, Espíritu Santo Paba nza Chuta
nza, ys mpquaca guy
. Porque d estas tres perʃonas

El Padre no es El hijo ni el espíritu santo: el Hijo no eʃ
el Padre ni el espíritu santo, el espíritu santo no es el
Padre ni es el Hijo=

Haquo haguen mpquaca persona micac aguene=
Dioz atugue umgasqua
[?]

[¿]Por qué estas tres perʃonaʃ ſon
un Dioz solo[?]

Perʃona micanuca chi axica achie atucac aguene
nzona Dioz atucac aguen chí bgasquanga ocas gue
:

Porque todas estas tres perʃonaʃ tienen un mismo ʃer.
y assí no ʃon más de un Dios solo=

Enga sua, chie, faoa, cagui, pquahaza, chunsua,
guia, guatoque, sietoque nga ipquaue uchasu
Diosc aguenua
[?] Pues [¿]el sol, la luna, estrellas, luzero,
rayos, santuarios, cerroʃ y quebrada son Dios[?]

Ys maguisca atybe Dios nza Dios chanyquy ab[-]
quys abzyquynga sis Dios chican çielo apquas
quycaua azonuca abquy nga çielon naguequa,
apquas quycan aguequa, Dios chanyca quyia gue,
nga sis chaguesca apquanuca muysca guaca
abgas achane
.

Nada de eʃo que diceʃ es Dios, mas son
hechuraʃ de Dios, q hiso el çielo, la tierra y todo
quanto ai en ellos, para el bien del hombre=

Muysca ipqua boza Dios guihin achicha choc agan[-]
ga[?]

[¿]quál es el bien del hombre(esto es con qué sera El
hombre d hoso para con Dios[?]).

Muysca, Dios amucanynga nga Dios guihin aguihi[-]
z ynynga apquas muysca abgyi pquan achican
çielona Dios boza ataca, achicha choinc aguenyn[-]
ga
.

Conoçer a Dios y alcanzar su graçia y amistad

130

en esta uida y goçar despueʃ de ella de Dios para çiem[-]
pre jamás=

Nga chibgy ypquana quyca amuia yn chipquyc anyn
gaz aguenuoa[?]

Pues [¿]despuéʃ q nos muramos ai otra uida
donde estemos[?]

Yn chipquyquyanengaz aguene gue muysca fisca aeba
aquyne boza ys abcasquaza hycabaynga to maia=
cuhuc agueza chie chifizca ubuca abguysquaza.

Sí ai porque las ánimaʃ de los hombres no mueren con
los cuerpos como los brutos, maʃ son ynmortales q
nunca ʃe acaban=

Muysca sis quycana christiano choque aguenica
ipqua abquynga apquan quatyquycanz hosaianen
ga mpquaca[?]

[¿]Q a de hacer El hombre para ser buen
christiano en esta uida y después yr al çielo[?]

Jesuchristo creer abquynga nga atyugo choc abquy
nga
:

Creer en Jesucristo y guardar ʃu lei=

Jesuchristo sieobe[?]

[¿]Quién, es Jesuchristo[?]

Aguesnuca Diosc aguen muyscac aguen Dios chuta-
c aguensan muyscac agaaguaia Santa María
Virgen iec aza facazas apquan Virgen ypquaca=
maque nga sis achuta chanyca muyscasan ahuizioas[1]
cruz fistan abgy
.

es Dios y hombre verdadero que
siendo hijo de Dios como lo eʃ, se hiso hombre en
el vientre de la Virgen Santa María y naçió de ella
q dando ella virgen y después murió en la cruz
por librar al hombre del pecado=

Ngaban Diosc aguenan ihahaco abgy[?]

Pues [¿]cómo
murió si era Dios[?]
  1. En el ms., ahizioas, y arriba, entre la h y la z dice ui, con letras muy pequeñitas.

Muyscac aguen quihichan[1] abgynga sua mican xie
apquan ubgysaia aganyquy achichabta çielocaz Hos
aiane nga ynaca asucune apquas ubuca achiege
ca asucunynga
.

Murió como hombre y al tersero
día rresuçitó entre los muertos y después subió a los
çielos y allí está y estará reynando para çienpre.

Banchac uzu Jesuchristo muysca azonucasan
abgy nzona muysca azonuca chican çielocaz osai
anenga oa?

Deçidme ahora, pues murió Jesuchristo
por todos los hombres, ¿sálvanse todos?

Muysca Jesuchristo creer abquysquaza[2] apquas
Jesuchristo creer quiscanan nohocan abty
ugo abquysquazacan chican çieloca anazinga
ynfiernoca ubuca antanga
.

Los q[ue] no creen en
Jesucristo y los q[ue] aunq[ue] creen no tienen obras ni guar
dan su ley no se saluarán, mas serán echados
al ynfierno para çiempre jamás.

Nga Jesucristo creer quisca nga Jesuchristo aty
ugo quisca chican çieloca ananga oa?

Y los q[ue] creen
en Jesuchristo y guardan su ley ¿yrán al çielo?

Anangue gue nga afizcan xie asua aquyne
bozan xie çielona hataca Dios huhin ahuizhyne
nga nga quyca azonuca ypquacazanan nga
chicha choque sucunynga muysca ypquanuca
abgynan Jesuchristo ahunga chiquia chiuza
chuenzac aguequa abzis muyian abtanga sis
mpquaque ynacanan ubgysaia azonuca achicha
btanga
.

Sí yrán y gosarán en cuerpo, y en alma de
bienes eternos y por eso a de benir Jesuchristo al
  1. En el ms., quihican con una pequeña h arriba, entre la c y la a.
  2. en el ms., abquysqaza con una pequeña h arriba, entre la q y la a.

131

fin del mundo a tomar quenta a todos los hombres,
para lo qual rresuçitarán todos los muertos.

Nga muysca machuenza pecadorc aguequaz fier
noc anazanynga mpquaca ipquoquinga?

¿Y los
malos que an pecado tienen algún rremedio para
no ser condenados?

Bautizar anquyzaca bautizar[1] anquys cristiano
c agas Dios chutac agas Santa Y glesia chutac agan
ga
.

Si no son bautizados el único rremedio es haçerse
christianos[2] e hijos de Dios y de la Santa Yglesia por el
santo bautizmo.

Santa Yglesia mahascaz ipqua oa?

¿Qué entendéis
por la Santa Ygleçia?

Christianoc aguequa Dios guisca apquyquynuca
ocas gue nohosca yse muysca, azonuca congregaçión
atucac aguene Jesuchristo za psihiquac aguene
Padre Santo Roman suza Jesuchristo intac asucu
ne nga yscan congregaçione gue Santa Ygleçia chia
xca.

La congregaçión de los fieles cristianos
cuya cabeza es Jesuchristo Nuestro Señor y su bica
rio en la tierra, el Padre Santo de Roma.

Nga christianoc aguequaz bautizar[3] anquysa
apquana pecar abquynan fiernoc anazanengan
mpquac ipquoquinga?

Y si son bautizados y an tor
nado a pecar ¿qué an de hacer para no ser condenados?

Quiiauza pecadoz apquyquyc atyzyns sacerdote
boza confesar abquynga
.

Confesar sus culpas al se
cerdote y arrepentirse de ellas.

Nga yse abganan çielocananua?

¿Y asiendo esto
  1. En el ms., "batizar".
  2. en el ms., "chistianos".
  3. En el ms., "batizar".

serán saluos?

Dios atyugo nsiez Santa Yglesia atyugo nsiez
choc abquynan Diosz ipquauie azonuca quyhy
ca ai yquy aty hyzyns aguaque asoque nsiez
aguesnuquy yquy atyzyns abguynguica nesie
yscuc aguenan ocansinga çieloc ananga.

Sí se
rán si permaneçen en cumplir los mandami
entos de Dios y los çinco de la yglesia q[ue] son, a
mar á Dios sobre todas las cosas y a tu próxi
mo como a ti mismo.

Quando[1]


se echan las fiestas a los yndios se podrá desir así:
aica, lunes [o] moza, martes etc., ca cupqua fiesta gue
fiesta guardar mibquynga mihuquys misa mibnyqua
nenga mitan miguen michozinga xis chaguisca mib
quyzaca pecadoc umingue mibquyzinga miquynan
fiernoc miantanga.

PARA LAS VIXILIAS

Jueuesca [o] viernes chihic acanza iusucaue chutquin ty
bar
in guaiquin chyquyc abzina chonga abca ynai

an choc mibizan mibcazingaco. Mibcanan mifizca
z aguaianenga fiernoc antanga

Es vixilia, no es
día de carne; nadie la coma si no fuere[n][2] , los enfermos
y los viejos enfermos que con lisençia del padre la
podrán cómer, mas los demás no, que pecan mortal
mente.
  1. Este Párrafo está separado del texto anterior por un espacio de 1 1/2 cms. (dos reglones).
  2. En el ms., "fuerẽ"

132

EL PERSIGNARSE

Santa Cruz oque huszona chisabac aguequa chiybanto
chigue Dioz Paba nga Chuta nga Espíritu Santo ahyca. Amén
.

Por la ,señal de la Santa Cruz de nuestras enemigos líbranos[1]
Señor Dios nuestro en el nombre del P[adr]e y del Hijo y del Espíri
tu Santo. Amén Jesús.

EL PATER NOSTER

Chipaba guatequyca nzona umhyca achie chigusqua.

Padre nuestro que estás en el çielo, santificado sea[2] el tu nombre.

Vmquyca chimuyshuca. Venga[3] a nos el tu rreyno.

Vmpquyquy çielona quynuca guehesca sincansie aquy
nynga.

Âgase tu voluntad así en la tiérra como en el çielo;

Suas puynuca chihucu manysca, chifun ba chihucunu.

El pan nuestro de cada día dánosle oi.

Nga chichubia aapqua umuzinga chie chihuihin achu
bia gue aapqua chigusquaza guehesca.

Y perdónanos
nuestras deudas así como nosotros las perdonamos a nues
tros deudores.

Pecadoca chibenanzinga nzhona achie umtazinga.

Y no nos dejes caer en la tentaçión.

Nga hataca chisan umpquanyngaco. Amén Jesús.

Mas
líbranos de mal. Amén Jesús.

EL AVE MARÍA

Vmpquyquy muyanzo María.

Dios te salue María.

Dios graçia boza yes umsucune.

Llena de graçia.

Dios umpquyquyna azone.

El Señor es contigo.

Fuhucha apquanuca obana mue atugue um chie gue.

Bendita tú eres entre todas las mugeres.

Nga umyequezona Jesús nsie achie gue.

Y bendito es el
  1. En el ms., "líbanos".
  2. En el ms., "se".
  3. En el ms., "vgna".

fruto de tu uientre Jesús.

Santa María Virgen Dios guaia chie nga azonuca
muysca ba chuenza quysca ba nga ys chibcascanan
chisan umcubunynga. Amén Jesus.

Santa María Vir
gen y Madre de Dios ruega por nosotros los pecadores
aora y en la ora de nuestra muerte. Amén Jesús.

EL CREDO

Paba Dioz ocasac zegusqua ypquabe apuysazanquis
ca guatyquyca nga quyca gua azonuca quia.

Creo en Dios padre todo poderoso, criador del çielo
y de la tierra.

Nga Jesucristo achuta, atupqua chipaba ocasa
c zegusqua
.

Y en Jesucristo[1] su único hijo, solo Señor
nuestro.

Espíritu Santo puyquync muyscac aga nga aguaia
Santa María Uirgen abxiquy
.

Q[ue] fue consebido
por obra del Espíritu Santo y naçió de 1a Virgen
Santa María.

Pondo Pilato huihin guahaica isaquyne Cruz
fihistac anza ys abcaque nga hichac ancha.

Y
padeçió debajo del poder de Ponçio Pilato, fue cru
çificado, muerto y sepultado.

Ynfiernoc guasami sua mican xie ubguysaia ga
nyquy chi abta.

Desendió a los ynfiernos y al ter
sero día resuçitó entre los muertos.

Guatyquyca zos aiane nga Paba Dios ytacho husa
tyhyquy
.

Subió a los çielos y está sentado a la dies
tra de Dios Padre todo poderoso.
  1. En el ms., "Jesuchisto".

133

Ynan xie ubguysaia nga opquabiza quyia
nza pecado muyian abtayioa ahunga.

De
donde bendrá a jusgar a los viuos y a los muer
tos.

Espíritu Santo ocasac zegusqua.

Creo en el Espí
ritu Santo.

Santa Yglerçia Católica nxie Santo chusc atuca
c aguequa
.

La Santa Y gleçia Católica, la comuni
ón de los Santos.

Nga chiquyia chiuza pecado aapquaza gus
quaza.

La rremisión de los pecados.

Nga ubguesayia apquanuca achicha abtanga.

La rresurrección de la carne.

Nga ynchisenga quyca hataca achahansuca
za.

Y la vida perdurable que nunca se acaba.
Amén JesÚs.

LOS MANDAMIENTOS DE LA LEY DE DIOS

Dios atyugo chuc chiquynga ubchihica gue.

Los
mandamientos de la lei de Dios son dies.

Aquyhynzona, Dios ypquabie zonuca fihistan
umhucatyhyszhynnynga. El primero, amarás
a Dios sobre todas las cosas.

Amuyianzona, Dios fistehacazhaca jurar um
quyzinga.

El 2º, no jurarás su santo nonbre en bano.

Amicunzona, domingo nga fiesta achic umzyn
ga.

El tersero, santificar las fiestas.

Amuyhcycunzona, umpaba umguaia achie um
unga.

El quarto, onrrarás padre y madre.

Amhuyhccumzona, muysca[1] umguc hinga.

El
  1. En el ms., "muyca".

quinto no matarás.

Abtasonzona, mafucha aboza ummizinga.

El
sesto no fornicarás.

Abcuhupquanzona, ubiago umquyzinga.

El séti
mo no hurtarás[1] .

Absuzanzona, muyngago umguzinga.

El octabo,
no lebantarás falso testimonio.

Amacum maguiabas mazhyzinga.

El nobe
no, no cudiçiarás la muger de tu próximo.

Amubchicunzona, macpqua maguaca abasma
zyzinga.

El déçimo, no cudisiarás los bienes, agenos.

Nga sinabiza tyugo ubchihica bozac agasqua Dios
ipquauiezonuca fihistan umtyhiznynga a
pquas umguaque mue umguesquenuca umtyzyny
nga.

Estos dies mandamientos se ençierran en
dos: en amar a Dios sobre todas las cosas y a tu pró
ximo como a ti mismo.

LOS MANDAMIENTOS DE LA S[AN]TA MADRE YGLEÇIA

Santa Ygleçia chiguaia atyugo choc chiquynga
hyzca gue.

Los mandamientos de la[2] Santa Madre
Yglesia son çinco.

Aquyhynzona, domingo nga fiesta misa histuca
zonuca umnypquanynga.

El primero, oyr misa en
tera todos los domingos y fiestas de guardar.

Amuyanzona, zocam puynuca yc ataca confesar
umquynga nga umguyioa apuyquynan confesar
umquynga nga sacramentó atybe umhuc anyn
ganan nga ynsay umnynganan confesar umquyn
ga.

El segundo, confesar a lo menos una uez.
  1. En el ms., "hurturas".
  2. En el ms., "del".

134

en el año por la quaresma o antes[1] çi a o espera de
auer peligro de muerte, o çi a de dar o rreçiuir al
gún sacramento.

Amicunzona, quaresma aapquansynga pas
quana comulgar umquynga.

El tersero, comulgar,
de neseçidad por pascua florida.

Amuyhyscunzona, Chiguaia Santa Ygleçia aju
nar quyu chiabganan ajunar umquynga.

El
quarto, ayunar quando lo manda la Santa Madre
Ygleçia.

Amhyhyscunzona, diezmo nga primiçia ayumny
nga.

El quinto, pagar diezmos y primicias.

LOS SACRAMENTOS

Chiguaia Santa Ygleçiaa sacramento cuhupqua
gue.

Los sacramentos de la Santa Madre Ygleçia
son siete.

Aquynzona, batismo gue.

El primero bautismo.

Amuyianzona, confirmaçión gue.

El 2º, confirmación.

Amicunzona, penitençia gue.

El tersero, penitençia.

Amuyhycunzona, comunión gue.

El quarto, comunión.

Amhyzcunzona, extremaunçión gue.

El 5 estremaunçión.

Abtasonzona, orden saserdotal gue.

El 6, orden sacerdotal.

Abcuhupquanzona. matrimonio gue.

El 7, matrimonio.

LAS OBRAS DE MISERICORDIA

Chiguaquesan chipquaniyca[2] chiquinga chiguin
ga quihicha muyhyia gue.

Las obras de misericordia
son catorce.

Cuhupqua amuy queaquyn hus zona gue amuiacu
pqua[3] afisca hus zona gue.

Las çiete corporales y las
  1. En el ms., "ante".
  2. Podría decir chipquaniyoa, ya que no está muy clara la penúltima grafía.
  3. La i de esta palabra es provisional. podría ser una s o una r.

çiete espirituales.

Cuhupqua amuysque hus zonac aguegua sis gue.

Las çiete corporales son éstas:

Aquyhynzona, chaganuca quychiquy ahuc umnyn
ga.

La primera, dar de comer al que a hambre.

Amuyianzona, puyhyzhynuca umsienynga.

La se
gunda, dar de beber al qua a çed.

Amicunzona, iuquynque guequa amuys umpqua
umchibuynynga.

La tersera, visitar los enfermos.

Amuyhycunzona, baia fac umtanga.

La quarta,
redimir al cautiuo.

Amhyzcunzona, chuisques suza china foi aabsum
zanga.

La quinta, vestir al desnudo.

Abtasonzona, guebac aguequa umquypqua hoc
umnynga.

La sesta, dar posada al forastero.

Abcuhupquanzona, ubguysaia hichac umzanga.

La
sétima, enterrar los muertos.

Nga cuhupqua fizca hus zona sis gue.

Las siete
espirituales son éstas:

Aquynzona, amucanzacan ahucamganga.

La pri
mera, enseñar al que no sabe.

Amuyianzona, puyquy chie aguezacan ahuichyc
choc umumga.

La segunda, dar buen consejo al q[ue] lo a menester.

Amicunzona, muyscata chuenza quisca yquy um
xisuagonga.

La tersera, castigar al que hierra.

Amuyhycunzona, chuenza mahasan quynan
aapqua umguzinga.

La quarta, perdonar las ynjurias.

Amhyzcunzona, muysca atebie ma maysucanan
aobac umiazhinga hyc azaque umzonynga.

La quin

{{trascripcion_158

|seccion = Catecismo |anterior = fol 134v |siguiente = fol 135v |foto = Manuscrito_158_BNC_Catecismo_-_fol_135r.jpg |morfo_d =

135
ta sufrir Con pasiençia Las ynjuriaʃ del proximo
  1. Abtason zona apuyquy sucanuca aboza choque um[m][-]
    unga apuyquy umcuhumynynga: la seſta Consolar
    al triſte y desconsolado =
  2. Abcuhupquan zona [a]opqua uiza apquas ubguysaia
    Dios huihin asan umcubunynga, La setima rrogar
    a Díos por los viuos y los muertos =

La Confeçion =

4Hycha hata guaiquinquy chaguequa chuenza 5cha[-]
quisca chaguisca 6Dios achie gueca 7Confesar zebquys[-]
qua
8nga ʃanta María Virgenca 9ʃan miguel ar[-]
cangel
, 10nga, ʃan Juan bautíſtaca, 11nga ʃantos apos[-]
toles
ʃan pedro ʃan pabloca, 12nga ʃantos apuyn uca

13nga mue padreca 14zepuyquyn uca 15Chaquie chauza,
guahica 16hycha gue 17m pquauca 18ʃanta Maria Vir[-]
gen
,ca 19agachi zebgasqua 20ʃan miguel arcangel
,
ʃan Juan bautiſta ʃantos apoſtes ʃan pedro ʃan
pablo 21nga santos apquyn uca 22nga mue padreca
23Diosca 24isan um[m]cubunynga 25amen Jesus =

Confesʃionario =

1Chipaba Dios umpecado zon uca aapqua aguzin[-]
ga
um pquaca, xis gue maquinga: umpabe Dioʃ

mue quyia apquyquyn maysquisa [a]obaque maquy[-]
ia
, umpecado apquyn uca mhahac athyzynnyn[-]
ga
, nga ban ai[i]an hyspqua um[m]quyzinga umga˰nga, xis
[-]
ypquan umpecado zon uca um[m]quy nûca, umguquy[-]
nûca, um[m]chisyzac, muyias, um[m]quys achanynga um[m][-]
sieszinza[1] , um[m]fanzinga; umpecado atybe um[m]chi[-]
sy
nan pecado amuia gue um[m]quysqua, nga xis
[quíhichan ]
  1. Creemos que lo correcto debió haber sido sieszinga.

{{trascripcion_158

|seccion = Catecismo |anterior = fol 135r |siguiente = fol 136r |foto = Manuscrito_158_BNC_Catecismo_-_fol_135v.jpg |morfo_d =


quihichan Confesar um[m]quyza: ˰yc geuc˰ua ipquan ˰amas
qua: xis ipquan, Dios [a]obaca chuenza guhaica,
um[m]quy mpquaca aapqua aguzinga umzinga nga
umguaque atabe chuenza muhẏsynzaz ys um[m][-]
quynan aitaz umguquenan, com haquybique
um[m]quynan pe˰rdonar umzinga =

[Preparación para la confesión]

  1. Ieo ficaz aquyn Confesar um[m]quy. quanto tiempo a
    que te Confesaſte[?] =
  2. Quaresma,z hys mieca zocam ana Confesar, um[m][-]
    quyoa, Confesaſte la quaresma pasada[?] =
  3. zocam uo[n]n Confesar um[m]quyoa, Confesaſte aora dos
    añoʃ[?] =
  4. Zoca[m] min, muhcan, hyzcan, ta[a]n &.a aora 3. 4. 5. 6. =
  5. Pecado maquyia, maguza yquy masunoa yn
    xie Confesar, um[m]quyioa umpquyquyz [y]quy um[m]ta[-]
    oa, los pecados que abeis hecho dhō e ymajinado
    hacer abeislos traido a la memoria para Confesarloʃ[?]
  6. Pecado maquyia quichana umpquyquyz athy[-]
    zhensu[c]a
    por aber hecho pecados os duele El corazon[?]
  7. Chibu: sa, chipaba Jesuchriſto Cruz fiſtac abgy
    zac ucua[1] , chie azon uca, suetiba abayaquy chigu[-]
    ene
    : nga chipaba Jesuchriſto chisan abgy quycha[-]
    na
    , suetiba huina fac chiabta; nga achutaquy

    chiabganga, chisan xis abquy quychana, chi-
    paba chiDiosc aguene mpquaca chipecado
    boza ahoc oguaica[2] chibquy quychana chipquy[-]
    que
    z atyzynynga
    . anteʃ que nueſtro ʃeńor Jesu[-]
    chriſto murìera en la cruz todos nosotros eramoʃ
    esclauos del demonio y porque Chríſto murio
[Por_]
  1. Creemos que lo correcto debió haber sido uca.
  2. Creemos que lo correcto debió haber sido aguaica.

136

por nosotros nos sacó del poder del demonio
y nos hiço sus hijos, y porque hiso esto por nosotrós
y ser nuestro Dios y Señor, nos a de doler el cora
zón de auerle enojado con nuestros pecados.

Zeca maquyia maguza yquy masunoa nsie chac
uzu umsienzinga umfanzinga pecado atybe um
puynaganan umuzacam umfisca aguaianenga.

Ea, pues, deçid los pecados que avéis hecho, d[ic]ho y
pensado; no tengáis miedo ni uergüenza, porq[ue]
si dejáis de confesar algún pecado mortal q[ue] se os
acordare, vuestra alma se condenará.

Chiguaia Santa Yglesia quisca guisca chihucgues
ca ocasac umgusuoa?

Lo q[ue] nuestra Madre la Santa
yglesia haçe, dize y enseña, ¿desís uos q[ue] es uerdad?

Zaita miguecha, miguexica hizcatobaquyia um
mocanuoa com umquysuca?

¿Sabéis haçer las he
chizerías que vuestros tíos y abuelos haçían anti
guamente, o las haséis?

Vmguaquez aiunan tybara gue fucha chu oscaiotu[1]
iusuca abgynyioa abgyz hynyioa chichiba um
gaoa com mipquabez aguezac aganan mipquauaca
azasinan um mistynyngaoa com um mistyzhin
gaoa xis uaca oscaiotu fucha chu umtyoa?

Quan
do está algún pariente vuestro enfermo ¿mandáis
a algún biejo q[ue] masq[ue] haio o tome tabaco para uer
si morirá o sanará el enfermo, o mandáis que hagan
esto para sauer si allaréis lo que se os a perdido?

Vm isuac azana sas micaca miguzaquisca um
chuta umtyus amnes amosua?

Quando parís, ¿man
  1. Solamente está legible: oscaio; la parte final es de difícil interpretación y escribimos provisionalmente tu por encontrar esta forma unas líneas abajo.

dáis que lleuen vuestros hijos a lauarlos como ha
çían vuestros passados?

Vmuysuoaz aguaiana ocasc umgusuoa?

¿Creéis en
sueños?

Sumygui zaconan sunemoquez harintez aina
uichemsiez xchanga guesca xchaba com ichu
taz ubatan biza abgyioa siquachas aquynsuca
umgaoa?

Quando llora la tórtola, canta el uiche
ro y la lechuza de noche, ¿creéis que es para moriros
uos o alguno de buestra casa?

Suetyba chequy bohza umcubunuoa nga ys acubun
ocasac umguquyoa?

¿Auéis hablado con algún mohan
dando crédito a lo q[ue] diçe?

Chunsuaguia aboza umcubunuoa ipquabe aboza
umchioa nga sis guaca nyia com chuecuta
ba amuys umnyoa com umzaoa?

¿Auéis habla
do con algún ýdolo pidiéndole alguna cosa y pa
ra eso abéisle ofreçido plata o esmeraldas o auéis
ayunado?

Cuza fiba ipquabe oc umnyoa?

¿Auéis ofreçido algo
al guracán?

Sua chie faoa Dios gue umpquyquyz ecamioa?

¿El sol, luna y estrellas auéislas juzgado por Dios?

Ipquabe Chibchazhum, Bochica suetyba aquymu
y miguecha miguaia hocagaia mue ocasac um
gueoa?

Las cosas q[ue] los ministros del demonio en
señaron a vuestros antepasados, ¿creéis q[ue] son uer
dades?

Chyquy Dios aquymuy mihoc aguesca ocasac

137

mgueoa?

Lo q[uc] os enseñaron los ministros de Dios
¿creéis ser uerdad?

Vm pecado mafie quichana Dios sis ichubia
fista btazinga umpquyquytena yquy umsunuoa?

¿Porque tengáis muchos pecados auéis pensado en
vuestro corazón que no os los perdonará Dios?

Chiec upqua cielo quychinazinga umgaoa chi
bgynan chifizca nxie abgynga com zoque ana
ga chicaba com guiac aganga?

¿Auéis d[ic]ho, noso
tros, yndios, no iremos al çielo, porque en muri
éndonos nuestras almas tanbién an de morir
o se an de ir al páramo y haçerse benados o hosos?

Vmguaquez abgynan zaita cuhuca aguhaia
nymy umquysuoa?

Quando se muere algún pariente vuestro ¿haçéisle las onrras como hasían
vuestros antepasados?

Segundo mandamiento

Dios fista com cruz fista baquyz agoca jurar[1] umquyoa?

¿Abéis jurado el nombre de Dios en uano?

Iemzá jurar umquyoa?

¿Auéis jurando con mentira?

Yca ficaca jurar umquy?

¿Quántas ueçes auéis jurado?

Justiçia obana ienza[2] quyz agoca jurar umquyoa?

¿Auéis
jurado con mentira[3] delante de la justicia?

Muysca atebe justisia obana iemza jurar maquyia
umtyoa?

¿Auéis mandado alguno que jure con men
tira delante de la justiçia?

Yemza umpaba fista umguaia fista com umchuta
fista jurar umquyoa?

¿Auéis jurado por vuestro
  1. Un poco arriba de jurar dice: ienza.
  2. Ienza está agregado sobre este reglón.
  3. En el ms., "mentir".

padre o madre o por vuestros, hijos con mentira?

Dios fista ipquaue cho zy bquyzinga zy nyiaz e
ma ozinga iusuca guenazy mizinga guhaia hycha
quezy bzazinga umgaoa?

¿Auéis jurado de no haser
bien, de no prestar dinero, de no uisitar enfermos o enterar muertos?

Vmguaque umsoque chuenza guhaica umquyn
ga jurar umquyioa?

¿Auéis jurado de haser algún
malo daño a vuestros próximos?

Tersero mandamiento

Domingo fiesta ubaca misa ys umtaoa com ys guaca
umchosua?

¿Auéis dejado de oír misa los domingos y fiestas
o abéis trauajado en ellos?

Chyquy sis fiesta ysoa pqupqua fiesta gue abgana
ys ubuca misa ys umtaoa com choc umquyo?

En las fiestas que el P[adr]e dise q[ue] son fiestas de yndios,
¿auéis dejado de oír misa o auéys trauajado?

Ygleçia tyna misaz angusquana quycana um
guqueoa?

¿Mientras se dise misa auéis parlado en
la ygleçia?

Ygleçia tyna muysca atybe umguoa com umtyh
quaoa?

¿Auéis muherto o herido alguno en la yglesia?

Ygleçia tyna fucha atube aboza ummioa com abas
umzyquyoa?

¿Auéis conosido carnalmente en la i
glesia alguna muger o auéis deseado haserlo?

Quaresma atube confesar ys umtaoa?

¿Auéis deja
do de confesar alguna quaresma?

Viernes quaresma inguequa Nauidad uigilia

138

Pasqua Resurrecçión vigilia inxie yunar umquyoa?

¿Auéis ayunado los viernes que ai en la Quaresma y las
vigilias de Nauidad y Resurrecçión?

Chyquy iglesia tyna umubana misa abquyna guas
gua suec abgana bendita agua umgec abtana sie suec
aguequa umgec abtasqua ynga ynaia azonecua iglesia
tyna chyquy quisca umuquana chaanyoa[1] ?

Lo que el Pa
dre hase en la yglesia delante de uos, como es, desir misa,
bautisar niños, echaros agua bendita y otras cosas, ¿auéyslas despresiado?

Jesuchristo aoba auquy cruz insie chiguaia Virgen
aoba auquy umuquanaz anyeoa?

La ymagen de Jesu
christo, la Cruz y las ymágenes de la Virgen Nuestra
Señora y de otros Santos, ¿auéislas[2] tenido en poco?

Misaz fien iangusquana uimioa?

¿Auéis entrado tarde a misa?

Misaca vangelio ypquana uimioa?

¿Auéis entrado
en misa algunas ueses después del euangelio?

Yca atybe comendero umpquaca corregidor mpqua
ca chyquy mpquaca uchasa umchubia muexea mpquaca misaz ys umtaoa?

¿Auéis faltado algunas ueçes de misa por miedo del encomendero, del corre
gidor[3] o del Padre, o por deuer algo y no pagarlo?

Yca atabe umgimqua umchisuoa maguezan osma
zenga mpquaca maguezan misac umhuzaoa?

¿Auéis
dejado de uenir algunas ueses a misa por no tener man
tas que poneros?

Yca atabe miusuquan mpquaca misaz ys umtaoa?
  1. Inicialmente escrito zanyoa, tiene la z tachada y arriba escrito: cha.
  2. En el ms., "aueislos".
  3. En el ms., "coregidor"

¿Auéis faltado algunas ueçes a la misa enfermo?

Ys miusuquana misa mnyquazana pecadoc umgu
queoa pecadoc umsunoa?

Y quando estauas malo;
que no oísteis misa, ¿pensasteis qu[e] era pecado?.

Consertadoc umguen umpquaca baquenoc umguen mp
quaca misaquy umhuzaoa?

¿Por ser consertado auéis
dejado de uenir a misa?

Mue aquynza mpquaca mpquyquy magueza mpqua
ca misaz ys umtaoa?

¿Por no poder más y sin culpa
vuestra, auéis faltado a la misa?

Nga ynacan ys umtava aquynzan mpquaca um
pquyquyn maguezan boz umpquyquy guec umgucoa?

Y faltando entonses por no poder más y sin tener cul
pa, ¿pensasteis[1] que era culpa vuestra?

Iusucu afon umzona mpquaca misac umhuzaoa?

¿Por estar con algún. enfermo no uenisteis a misa?

Sis umquysqua bohoz iusuca afon umzon bohoz
mue chanyque miusucua bohoz umchana um
gibmqua[2] maguezan bohoz masiruir maquy umquys
qua umpaba um mabtasquaza bohoz nga ynaca
misaz ys umtana mue umchubiac agueza pecadoc
umguzinga pecado yque umsuzinga mue um
huinia pecadoc umguquena pecado umquysqua
za nanquam hysy pecadocumin umquysqua.

Quando estáis de esa suerte ocupado aconpañando
algún enfermo o que uos lo estáis, o quando no tenéis
manta q[ue] poneros o sois consertado y vuestro amo
  1. Em el ms., "pensastis".
  2. La m está añadida sobre la palabra.

139

os ocupa, no es culpa vuestra el faltar a misa
y así no jusguéis que lo es, porque si lo jusgáis aréis
pecado mortal, aunque no lo sea.

Quarto mandamiento


Vmpaba umguaia mue umquyia mue xhica
yn ma muysquísa achie umquyioa?
¿ Auéis hon
rrado a vuestros padres y'a buestros mayores?

Vmpaba umguaia pobrec agana umnezyca[1] mina
mac atyzhynoa yie osezhenga nxie hoc umneoa?

¿Estando vuestros padres pobres o enfermos, os a
uéis conpadecido de ellos y remediádoles sus nesecidades?

Vmchuta tlmboi quaoa nxie chuenza guhaica
abquynan yquy umsisuoagosua?
¿ Quando vuestros
hijos o criados hasen alguna cosa mala, reprehendislos?

Vmchuta umguasua utrinasicas umchysyoa
nga quichanasa umchuta atube suec agazaoa?

¿Auéis escondido vuestros hijos que no salgan a la do
trina, y por esto tenéis algún hijo sin bautisar?

Muysca atebe izhysmistyna fucha aboza acu
bunsucana achue umgaoá com ubianga 'um
gaoa?
¿Por uer vuestro próximo ablando
con alguna muger dijisteis que sería su manceba
o dijistis que era ladrón?

Vmpsiqua umtybara gue apquas chyquy, sue
achiez umzaoa?
¿Auéis tenido rrespecto a buestros
caciques y capitanes y a los sacerdotes y espa
ñoles?
  1. La letra inicial está manchada pero se puede colegir que sea u. Esta palabra fue escrita inicialmente sin la sílaba ne, y su adición aparece sobre la palabra.

Quinto mandamimiento


Vm guaquy bohoza umgensuoa umminagoa um
caqueoa?
¿Auéyss os enojado con vuestros parientes,
reñido o peleado?

Ficoa fique nzaoa bchahanoa? ¿Fue poco o mucho?

Muysca fiqua bohoza minago? ¿Con quántos auéis rreñido?

Vm chihica boza umgyi vmubso umquñada mina
go?
¿Avéis rreñido con vuestro suegro o suegra, cuñado o cuñada?

Vmchihica vmgyi boza umminagoa? ¿Auéis rre
ñido con vuestro hierno o con vuestra nuera?

Vmguaca vmgeca minago? ¿Auéis reñido con vuestro hierno o con vuestra nuera? y si fuere muger.

Vmguaca umchasuaia umcuñado umgeca
aboza minagoa?
¿Auéys reñido con vuestro suegro, suegra,
cuñado o cuñada?

Vmgui boza umcaquyoa? ¿Auéys peleado con vuestra muger?

Vmsaoa boza? ¿Con vuestro marido?

Muysca atebe muhuc auaicansuoa? ¿Aborreséis
a alguien?

Cha atube com fucha atube umguoa com um
thyquaoa?
¿Auéys n merto o herido algún hombre
o muger?

Muysca atube muhcauaicansuca mpquacanga
abgybe umgaoa?
¿Por q[ue]rer mal alguna persona a
uéisle desseado la muerte?

Muechanyca nga zibgybe umgaoa? ¿Auéis os
deseado a vos mismo la muerte?

140

Muysca umiecazona guan umtaioa guaca
hizcatoba mietuoa com sis guaca muyia ipqua
ue umquyoa com yquy umsuneoa?
¿Estando vos pre
ñada, auéis tomado algún bebediço o hecho algo
para mover la criatura o auéis deseado hacerlo?

Muysca um guioa uaca hizcatoba hoc umnyoa
com hoc umnynga umsuneoa?
¿ Auéis dado algunas
yeruas venenosas a alguien para matarlo o dese
astes hacerla?

Vmsaoa uchas afucha aca baquynenga mpqua
ca hoc ahuaicanynga ûaca hizcatoba hoc um
nyoa com nga hoc humny umgaoa?
¿Auéis dado
a vuestro marido alguna yerba para que auo
rresca y oluide alguna muger o auéis deseado
hacerlo?

Muysca atube boza minagoquichana aboza
umcubunzac agoa?
¿Por auer rreñido con algui
en auéisle quitado la habla?

Muysca achuencha uaica mhasquyoa umboza
acubonio com perdonar mac abzioa ummuys
ahuquynapuena umboza zecubunzinga perdo
nar zebquyzinga zebgynan zefizca gue um
boza acubunynga?
Uiniendo alguno q[ue] os ha[1] hecho
mal a hablaros y pediros perdón, ¿auéis d[ic]ho, an
da que no quiero ablar con uos, quando me muera
ablará con uos mi alma?

Muysca chuencha uaica ys maquyia aboza per
donar um chioa?
¿Auéis pedido perdón a la persona
que uos hiçistis algún mal?
  1. En el ms., "q[ue] os hecho...".

El sexto mandam[ien]to


Mançebadoc umguynuoa? ¿Estás amançebado?

Ficazaquyn manfçebarc umguene? ¿Quánto t[i]emp[o] a que
éstás amançebado?

Fucha fioa aboza ummioa pecar umquyoa? ¿Con
quántas mugeres auéis pecado?

Ata ata achcachcyc aficaqua aboza pecar mquy?
¿Quántas ueses, auéis pecado son cada una?

Yc abicaca abas umzequeoa umpquynia aga? ¿Quán
tas ueses las auéis pensado y deseado?

Guasgua fucha sachac azaza ummioa? ¿Auéis pe
cado con alguna donçella?

Fucha atube boza umioa umuaque umsequehyuy
chac aguequa ba umgyi ummioa?
¿Auéis pecado
con alguna muger que sea vuestra tía, vuestra nue
ra o vuestra parienta?

Afucha asaoac aguequa asaoa magueza ¿Auéis
pecado con alguna casada o soltera?

Vmcomadre achuta sueque magaia confirmar
maquyia pecar muyganoa com xis umaisado
boza ummioa com abas umzequyoa?
¿Auéis peca
do con vuestra comadre o aijada de bautismo
o confirmación o auéislo deseado?

Casarc umguenuoa umguizaguenua? ¿Sois ca
sado?

Tomaia bohoza ummioa mue umguspqua
cha bohoza ummioa?
¿ Auéis pecado con algún
animal o con otro honbre como uos?

Fucha atube mistynan com umpquyn

141

agana mueta bohoza chanyquy umfuche nuoa?
¿Viendo alguna muger o acordándohos de ella aué
ies tenido polución con vuestras proprias manos?

Vmmuysuo umfuchinuoa? ¿Entre sueños auéis
tenido poluión?

Vmquybue muy umgaypquana ys muhca a
chuenoa com umquybza cuba fucha atu
be umpquynagaoa?
¿Después q[ue] despertastis[1]
os holgastis de esso o antes de dormir pensastis
en alguna muger?

Vmpecado fucha abohoza magana umpquyn
agana umchueneoa com umguaque boza um
muyhtysua?
¿Quando os acordáis de vuestros pe
cados carnales os, auéis holgado o auéislos conta
do a vuestros parientes?

Cubun achuenza guaica yquy umguqueoa?
¿Auéis hablado palabras disonestas?

Fucha atube aboza minga guaca ata umio
queoa, aquicha umzanoac maquynguac um
taoa?
¿Auéis apretado las manos o pisado los pies
de alguna muger o auéisle tocado la uarba?

Vmchuta ba com umbosquaoa oa umguena
mancebarc agueno ummucansana yquy
muys mina gosquazaoa?
¿Auéis consentido
a vuestros hijos o criados amançebados en
vuestra casa?

Arcagiiete quyquy umguenua? ¿Auéis sido al
cagüete?

Vmguinxie umchuen xieatuca umgüena
  1. En el ms., "despertastir".


mibizineoa? ¿Tenéis a vuestra muger juntamente
con buestra mançeba en vuestra casa?

Vmguiaobana umchue aboza umquybuysuoa?
¿Delante de vuestra muger dormís con vuestra mançeba?

Vmchue boza umquybuynenga mpquaca umgui
achuue muys umtycoa com umgui asquisa a
quybuysuoa?
¿Por dormir con vuestra mançeba
dejáis que vuestra muger duerma tanvién con su
mançebo?

Vmsaoa booza atuca umquybuysuoa? ¿Dormís
con vuestro marido?

Vmsaoa aguaque huizine abooza ummioa?
¿Auéis tenido parte con algún pariente de vuestro
marido?

Vmgui aguaque huiza abooza ummioa? ¿Auéis
pecado con alguna parienta de vuestra muger?


Séptimo mandamiento


Ipqua atabe ummubiaoa? ¿Auéis jurtado algo?

Vmbuchugosquana umguaque agotaque umtaoa [o]
umcusquana mutysucana umguaquez agota
umnyoa?
¿Quando compráis o uendéís añgañáis
a vuestros prójimos?

Naipi umquynan puma umgeinan ys abooza
naipi, maquisca puma mageisuca agotaque
umtaoa?
¿Quando jugáis a los naipes o tiráis a las
pumas, auéis engañado aquellos con quien jugáis?

Maepqua maguaca mamubia epquague hoc u
mnyoa?
¿Auéis rretenido lo que hurtastis?

142

Maepqua maguacaz mahista umhuinoa com
epquague hoc umneoa?
¿Lo que se perdió[1] j allasteis, tenéis
lo en vuestro poder o auéislo dado a cuyo es?

Vmnyia amaona ys uaca aieta umchioa? ¿Auéis
pedido logro del dinero q[ue] os an pedido prestado?

Ipquaue ummubianynga umpquequez amioa?
¿Auéis deseado hurtar alguna cosa?

Iglesia epquague mubiaoa com ummubianen
ga umpquequyz amioa?
¿Auéis jurtado algunos vienes
de la yglesia o pensado?

Iglesia epquague chyquy guensuza chyquy ahuina
guequa com arropa nchuioa ohuca abnynan
ummubiaoa?
Las cosas de la ygleçia q[ue] están en casa
del Padre y en su poder o la rropa de la yglesia que an
dado a labar, ¿la auéis hurtado?

Iglesiatena muysca atube afoi sacatechan afoi
apquapqua achine mubiaoa?
¿Dentro de la yglesia
auéis húrtado alguna manta de algodón o de lana,
sombrero o camisseta de alguno?

Sue achoquy umquyioa guaca mpquaca cuca
muhcabnynan muys umtaoa?
¿Auiendo rreçiui
do paga de algún español para trauajar, auéislo
dejado de hazer?


Octauo mandamiento


Muysca atube muyngua yn mzyquyoa[2] ? ¿Auéis
leuantado falso testimonio alguna persona?

Vmguaque aieca angusqua mmnequana uchasa
ys manequaoa umguquena ys manequaoa ach
quisa umguque com yquy umgyioa?
¿Auiendo
  1. En el ms" "pedió".
  2. La segunda grafía, z, la escribimos tentativamente pues en el ms. está ilegible.

oído desir algún mal de vuestro próximo, auéislo
contado fielmente o auéis añadido de más?

Maica maista com muysca ta ahuquena muhu
cuchoa?
¿Contáis uidas agenas o holgáis os de óirlas
contar?

Fucha muysca abooza pecado mgana mpquaca
vmchie gosqua?
¿Auéis os alauado de auer pecado
con alguna muger?

Sueba coom psihipquaba um booza ami mpquaca
mchie mgusuoa?
¿Os abéis alauado de que algún es
pañol o cassique llegó a uos?


Noueno mandamiento


Magui machuta ybas mzhequeoa? ¿Auéis deseado la muger o hiha agena?


Déçimo mandamiento


Vmguaque anyiaz afuta abas umzequyoa? ¿Auéis
deseado la plata y haçienda de vuestro próximo?

Vmguaque umsoque anyiaz aguene quichana
umpquyquez atyzhynsuoa com abas vmzyquy
oa hychangaue yspquaz misty umgaoa?
Os pesa
de q[ue] vuestro próximo tiene muchos dineros o
quisiérades ser rrico como él?

Xis pecado pquynuca confesar maquyia fhista
ca umpquyquyz athyzynsuoa?
¿Os pesa de auer he
cho estos pecados?

Banaian umpaba Dios seruir umquynga um
gasoa?
¿Proponéis el seruir a Dios de aquí adelante?

Vmpecado hyscuoa? ¿No tienes más pecados?

Amttia ipqua atabe umpuyn agasuoa? ¿Acuér

143

daste de otra cosa?

Ipqua atabe mhaca bhaquynzingaco. Mira no
se te oluide algo.

Xis zocamata fistaca xis umquynga. Esto a
rás este año.





[Exhortación al penitente[1] ]


Chuencha[2] guaica maquia, maguza, pquynuca
vmpquynuc[3] , choquy: ynga vmpaba Dios obaca
umquy mpquaquy, vmconsucas vmznsucas, confesar
vmquynan, aapqua aguzinga. Ys quihichan gue
achuta Jesuchristo, chiganêca abtyu: nga, aeba
booza, chie amhizcaioa; nga suetiba aetanfaquy, chie
amaioa ahuquy ysc[4] aguen mpquaquy, isu, cosu yn
ga umpecado aapqua aguzinga, yquyziu. Vmpaba
Dios ahycaz hiu chiguaia Santa María: ynga ys
booza arrosario rreçar quyu. Umpquyquy zenuca,
hoquynyu, hisquy umquynan çielona umquyqua
z aguenynga. Yna gue Santo pquenuca apquypqua.
Ynga sis quypqua vmmystyioa: Diosz perdanar
mabquyioa, ipquatabe chuenza muysca atabe mhas
abquynan perdonar quyu: nga, mue muysca ata
be chuenza guaicaz: ys umquynan perdonar
zhiu vmmnequaoa.


[5]

Chibu ysca, mihac chaguinga, choc mi mny
pquanynga co. Chie chigue Dios, muyscac agaza
cuhca cruz fihistac zosa ianzacuhca, chisan
  1. Nuevo: Tomado de la gramática de Lugo (ampliar información)
  2. Antes de esta parte hay un espacio de casi dos centímetros (tres renglones). Teniendo en cuenta que este texto está únicamente en muisca, hemos creído conveniente respetar la puntuación, que aunque no es sistemática ni su uso es equivalente al uso actual, podría ayudar en la traducción.
  3. Arriba de la n hay una c.
  4. Antes de la y hay una letra tachada que parece ser h.
  5. Nuevo: Lo que acontinuación sigue es probablemente un sermón.

145

suca, mue confirmar bquysqua: ynague, sis sacramentozanquy: chian christiano chiaguequa confirmar chianquyna suec hatazona chiga: batisar cuhuc chiguenan confirmarsa chiquinzac, uasgua inguezinga cuhuc, inacan suec inguezinga chiguene: apquas batisar chianquys confirmar nxie chiquína: iesuec atazona, chiguene: sis nzona, sacramenton mpquaca, chimuysquyn chisene: nga, suetiba obac chiuiaoa, pecadoca chibenanzinga nzona, chiquynzaga: yquyguan chimanga mpquaca, suetiba chihuiz abtasqua, yquyguan chimazinga, sis sacramento chi hoc annys chibzuque; nga yscan, suetiba, chuenza, guaica chihas abquyngo cuhuc yquy absuns abxy: abganaquan aquynzmga.


Amicunzona sacramento, chiquia chiuza chuenzac aguequa, chipecado perdonar chianquioa ys yn confesione gue, ys oa, mifizc que afista mibchibyna; pecar etaquyn mibquyzinga: suetiba mihuizc[1] abtazingac: pecar mibquyna ie micuins mipquycane: ie fihistemi mi: ys opquac abgas fiernoc miantanga muysca machienza pecadorc aguequa pecar achubian abizens apquyquyz, auscanzac bgye sasa[2] nafirno napquane ynopqua abizens ai abcanga: nga, chiquhihicha machuenzac aguequan mpquaca pecar chibquys chias aquynan; chuenza guaica chiquia pecado apquanuca, chipquyquyz yc amis, chiquyn agas choc yquy chibsuns chipquyque ocanctnga[3]
  1. La c está añadida en la parte superior.
  2. Adición fuera del renglón.
  3. La sílaba ci es tentativa por falta de nitidez.


zatyhyzens ocanxinga chicons, chyquy amuys chipquans, pecado chibquynuca chigu quynuca chyquy booza chiguques muian chibgas achanynga banaian, amuiaca pecar chibquyzinga chipquyquynuca chigunga, nga chyquy chiac vza penitensia aguesnuca chibquys achanynga, chigunga ynaca uchitena absoluer chianquyna, sis sacramento ianquys chibguque: nga inaca pecar chibquys chipquyque athyzenzaca, yban chimizana, chichque chisunzaca, confesar chiquiaianquan umuys confesar chibquyza cuhugue; pecado yc bgyüquy ypquan imasqua[1] chichque confesar chibquynan, Dios perdonar chiabquynga nga opqua fihistan, chifizca choine, caguens apquyzynzinie apuyquyne: nga yscuo chiguenan chican çielona Dios boza hataca chichihicha choinc aguenynga.


Amhycunzona sacramento eucaristía gue ahca; chipaba Jesuchristo chanŷca achimuyn xie aeban xie, opquaz abizenucua, achie booze, abcaboze çielonasucunuca, chyquy consagraçion cubunz aguquenan, ostian athyquy: nga sihic santissimo sacramento nasucune, chifihizca chican çielona, Dios huin ahuizinica apuequyny, zocan pquynuca reçiuir chiquingac aguene. Chipaba Dios atazona, Dios chanyca, chicuspquac amisqua: nga ys quichan, muysca choinec aguequa, upquythyzyne pquythyzine agot umchicana guesina abga
  1. Esta palabra tiene una parte inicial tachada y está confuso el primer signo de la palabra definitiva.

146

xie cuspquac[1] minga ubanza[2] amuysapquanga apquas, apecado booze qhyiamuis apquanan: agachi, afizca, thone; yna apquan sacrilegio pecado, ata cumin abquysqua; nga, ynaca, fiernona masa anquynga; ynoca asucuns aga ipquanynga.

Amhazcunzona, sacramento santo olio chahca exstrema unsión gue. Iusuca apuycana, apecado cuman xie inguy anguyzinga nxie chie epqua epquan maza afizca pecado booze amuhezesa; yn abguioa, hocannysca, abgynan, pquy xio choc Dios teca apquanga mpquaca yxquichana, ynanzasqua. Abgyzinga na anquana, ys booze yngue pquyquyzyquy, aguynynga.
  1. No hemos transcrito la primera grafía de esta palabra por estar ilegible, aunque podría ser una z
  2. Primera grafía, ilegible, Podría ser una z.


























Referencias

<references>