De Muysc cubun - Lengua Muisca
m |
|||
(No se muestran 33 ediciones intermedias de 2 usuarios) | |||
Línea 3: | Línea 3: | ||
|anterior = fol 13v | |anterior = fol 13v | ||
|siguiente = fol 14v | |siguiente = fol 14v | ||
− | |foto = | + | |foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_14r.jpg |
− | | | + | |morfo_d = |
− | # | + | {{der|14}} |
− | # | + | # Amarillo de roſtro = '''[[a-|a]][[bique]][[-z|z]] [[a-|a]][[cha(3)|cha]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''', es lo mis[-]<br> mo ʠ 'descolorido'. '''[[a-|A]][[fique(3)|fique]][[-z|z]] [[a-|a]][[cha(3)|cha]][[-n|n]][[-s|s]] [[a-|a]][[pquane]]''', eſtas <br> descolorido = <br> |
− | # [[ | + | # Ambos a dos = '''tamca, tamenuca, bozenuca''', <br> |
− | + | # Amarrar = '''bcamysuca''', <br> | |
− | # [[za | + | # A medio dia = '''[[sua]] [[quychyquy]][[-sa|sa]]''', {{lat|L,}} '''[[quychyquy]][[-sa|sa]]''', <br> {{lat|L,}} '''[[quychyquy]][[-c|c]] [[a-|a]][[pquane|pquan]]''', {{lat|L,}} '''[[sua]][[-z|z]] [[quypqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[nysqua(2)|ny'''-<br> '''quy]]''', {{lat|L,}} '''[[sua]][[-z|z]] ytas [[a-|a]][[nysqua(2)|ny<sup>quy</sup>]]''' [l.] '''[[sua]] <sup>[[a-|a]]</sup>[[tysqua|tyque]][[-na|na]]'''= <br> |
− | # [[a-|A]][[ | + | # A medía noche = '''[[za]] [[pqua(3)|pqua]][[-na|na]]''', {{lat|L,}} '''[[za]] [[chin]][[-na|<sup>n</sup>a]]''' = <br> |
− | # [[ | + | # Amedrentar, amenaçar = atemoriçar = '''apquy'''=<br> '''quy zebiasqua''', {{lat|L,}} '''achie zbiasqua''', <br> |
− | # [[a-|A]][[ | + | # Amedrentarʃe = atemoriʃarʃe = '''zepquyquy zaia'''[-]<br> '''nsuca''' = <br> |
− | # [[cha-|Cha]][[ | + | # A menudo = '''atezaca atezaca''', {{lat|L,}} '''spquina spqui'''[-]<br>'''na''' = <br> |
− | # [[ubin|Ubin]] [[ | + | # Amigo oneſtamente = '''chahacaty zynmague''' = <br> |
− | # | + | # Amigos entre ʃi = '''ubin han ycatyzyn mague''', {{lat|L,}} <br> '''han ubin yctyzuca''' = <br> |
+ | # Amigo inʃeparable que no me puedo allar çin <br> el = '''obaz bzismague''' = <br> | ||
+ | # Amígo o amiga deʃoneſtamente = '''chue''' = <br> | ||
+ | # Amigo de fruta, deſto o deſtotro = '''fruta zab'''[-]<br> '''zis mague''', {{lat|L,}} '''fruta, zhoca chuenmague''' = <br> | ||
+ | # Amigos haçerʃe, '''ie chichuene''', '''ie chipquyquy'''<br> '''zachuene''', haçeos amígos = '''abohoz umpquy'''<br> '''quychueu''' = <br> | ||
+ | # Amo, Señor = '''[[paba]] [[hue]]'''. mi seńor, '''[[z-|z]][[hue]]''' = <br> | ||
+ | # Amontonar = '''asan asan bquysqua''', {{lat|L,}} <br> | ||
+ | {{der|'''agyn'''=}} | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |morfo_r = | ||
+ | |||
+ | # [[a-|A]][[bique]][[-z|z]] [[a-|a]][[cha(3)|cha]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]] - [[a-|A]][[bique|fique]][[-z|z]] [[a-|a]][[cha(3)|cha]][[-n|n]][[-s|s]] [[a-|a]][[pquane]] | ||
+ | # [[tama|Tam]][[-ca|ca]], [[tama|tame]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]], [[boza|boze]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]] | ||
+ | # [[-b|B]][[camysuca]] | ||
+ | # [[sua|Sua]] [[quychyquy]][[-sa|sa]] - [[quychyquy]][[-sa|sa]] - [[quychyquy]][[-c|c]] [[a-|a]][[pquasqua|pqua]][[-n|n]] - [[sua]][[-z|z]] [[quypqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[nysqua(2)|nyquy]] - [[sua]][[-z|z]] '''ytas any suatyquena'''.<!--Parece ser ''ytas anyquy l. suatyquena''.--> | ||
+ | # [[zapquana]] - [[za|za]] [[chin|china]]. | ||
+ | # [[a-|A]][[pquyquy]] [[z-|ze]][[-b|b]][[iasqua]] - [[a-|a]][[chie(3)|chie]] [[z-|z]][[-b|b]][[iasqua]] | ||
+ | # [[z-|Ze]][[pquyquy]][[-z|z]] [[a-|a]][[iansuca]] | ||
+ | # [[ateza|Ateza]][[-ca|ca]] [[ateza]][[-ca|ca]] - [[spqui]]na [[spqui]]na | ||
+ | # [[cha-|Cha]][[hac]] [[a-|a]][[tyzy]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]] | ||
+ | # [[ubin|Ubin]] [[han]] [[yc]] [[a-|a]][[tyzy|tyzy]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]] - [[ha|ha]][[-n|n]] [[ubi]][[-n|n]] [[yc]] [[tyzy|tyz]][[-uca|uca]] | ||
+ | # <sup>[[a-|a]]</sup>[[uba(2)|Oba]][[-z|z]] [[bzi]]s [[ma-|ma]][[gue]] | ||
# [[chue|Chue]] | # [[chue|Chue]] | ||
− | # | + | # [[fruta|Fruta]][[-z|z]] [[a-|a]][[-b|b]][[zisqua|zi]]s [[ma-|ma]][[gue]] - [[fruta|fruta]][[-z|z]] '''hoca chuen''' [[ma-|ma]][[gue]] |
− | # Ie | + | # [[ia|Ie]] [[chi-|chi]][[chuensuca|chuene]], [[ie|ie]] [[chi-|chi]][[pquyquy]][[-z|z]] [[a-|a]][[chuensuca|chuene]] - [[a-|a]][[bohoza|bohoz]] [[m-|um]][[pquyquy]] [[chuensuca|chueu]] |
− | # Paba hue - | + | # [[paba|Paba]] [[hue]] - [[z-|z]][[hue]] |
− | # | + | # [[a-|A]][[sa(2)|sa]][[-n|n]] [[a-|a]][[sa(2)|sa]][[-n|n]] [[-b|b]][[quysqua]] |
|texto = | |texto = | ||
Línea 39: | Línea 64: | ||
Amigo o amiga desonestamente. '''Chue'''.<br> | Amigo o amiga desonestamente. '''Chue'''.<br> | ||
Amigo de fruta, desto o destotro. '''Frutaz abzis mague''' [o] '''frutaz hoca chuen mague'''.<br> | Amigo de fruta, desto o destotro. '''Frutaz abzis mague''' [o] '''frutaz hoca chuen mague'''.<br> | ||
− | Amigos haçerse. '''Ie chiehuene''', '''ie chipquyquyz | + | Amigos haçerse. '''Ie chichuene<ref>{{nuevo|En González "chiehuene".}}</ref>''', '''ie chipquyquyz achuene'''; haçeos amigos, '''abohoz umpquyquy chueu'''.<br> |
Amo, señor. '''Paba hue'''; mi señor, '''zhue'''.<br> | Amo, señor. '''Paba hue'''; mi señor, '''zhue'''.<br> | ||
Amontonar. '''Asan asan bquysqua''' [o]<br> | Amontonar. '''Asan asan bquysqua''' [o]<br> | ||
+ | |||
+ | {{der|agyn}} | ||
}} | }} |
Revisión del 16:05 26 feb 2020
Lematización[1]
14
- Amarillo de roſtro = abiquez achan mague, es lo mis[-]
mo ʠ 'descolorido'. Afiquez achans apquane, eſtas
descolorido =
- Ambos a dos = tamca, tamenuca, bozenuca,
- Amarrar = bcamysuca,
- A medio dia = sua quychyquysa, L, quychyquysa,
L, quychyquyc apquan, L, suaz quypquaz any-
quy, L, suaz ytas anyquy [l.] sua atyquena= - A medía noche = za pquana, L, za chinna =
- Amedrentar, amenaçar = atemoriçar = apquy=
quy zebiasqua, L, achie zbiasqua, - Amedrentarʃe = atemoriʃarʃe = zepquyquy zaia[-]
nsuca = - A menudo = atezaca atezaca, L, spquina spqui[-]
na = - Amigo oneſtamente = chahacaty zynmague =
- Amigos entre ʃi = ubin han ycatyzyn mague, L,
han ubin yctyzuca = - Amigo inʃeparable que no me puedo allar çin
el = obaz bzismague = - Amígo o amiga deʃoneſtamente = chue =
- Amigo de fruta, deſto o deſtotro = fruta zab[-]
zis mague, L, fruta, zhoca chuenmague = - Amigos haçerʃe, ie chichuene, ie chipquyquy
zachuene, haçeos amígos = abohoz umpquy
quychueu = - Amo, Señor = paba hue. mi seńor, zhue =
- Amontonar = asan asan bquysqua, L,
agyn=
Fotografía[2]
Referencias
- ↑ Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
- ↑ Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.