De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
(No se muestran 7 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 7: Línea 7:
  
 
{{der|14}}  
 
{{der|14}}  
# Amarillo de roſtro &#61;  '''[[a-|a]][[bique]][[-z|z]] [[a-|a]][[cha(3)|cha]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''', es lo mis[-]<br> mo ʠ 'descolorido'.  '''[[a-|A]][[fique(3)|fique]][[-z|z]] [[a-|a]][[cha(3)|cha]][[-n|n]][[-s|s]] [[a-|a]][[pquane]]''',  eſtas <br> descolorido &#61; <br>  
+
# Amarillo de roſtro &#61;  '''[[a-|a]][[bique]][[-z|z]] [[a-|a]][[cha(3)|cha]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''', es lo mis[-]<br> mo ʠ descolorido.  '''[[a-|A]][[fique(3)|fique]][[-z|z]] [[a-|a]][[cha(3)|cha]][[-n|n]][[-s|s]] [[a-|a]][[pquane]]''',  eſtas <br> descolorido &#61; <br>  
# Ambos a dos &#61;  '''tamca, tamenuca, bozenuca''',  <br>
+
# Ambos[,] a dos &#61;  '''[[tama|tam]][[-ca|ca]], [[tama|tame]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]], [[boza|boze]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]]''',  <br>
# Amarrar &#61;  '''bcamysuca''',  <br>
+
# Amarrar &#61;  '''[[-b|b]][[camysuca|camy]][[-suca|suca]]''',  <br>
# A medio dia &#61;  '''[[sua]] [[quychyquy]][[-sa|sa]]''', {{lat|L,}} '''[[quychyquy]][[-sa|sa]]''', <br> {{lat|L,}} '''[[quychyquy]][[-c|c]] [[a-|a]][[pquane|pquan]]''', {{lat|L,}} '''[[sua]][[-z|z]] [[quypqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[nysqua(2)|ny'''-<br> '''quy]]''',  {{lat|L,}} '''[[sua]][[-z|z]] ytas [[a-|a]][[nysqua(2)|ny<sup>quy</sup>]]''' [l.] '''[[sua]] <sup>[[a-|a]]</sup>[[tysqua|tyque]][[-na|na]]'''&#61;  <br>
+
# A medio dia &#61;  '''[[sua(2)|sua]] [[quychyquy]][[-sa|sa]]''', {{lat|L,}} '''[[quychyquy]][[-sa|sa]]''', <br> {{lat|L,}} '''[[quychyquy]][[-c|c]] [[a-|a]][[pqua(3)|pqua]][[-n(3)|n]]''', {{lat|L,}} '''[[sua(2)|sua]][[-z|z]] [[quypqua]][[-s|s]] [[a-|a]][[nysqua(2)|ny'''-<br> '''quy]]''',  {{lat|L,}} '''[[sua(2)|sua]][[-z|z]] [[yta]][[-s|s]] [[a-|a]][[nysqua(2)|ny<sup>quy</sup>]]''' [l.] '''[[sua(2)|sua]] <sup>[[a-|a]]</sup>[[tysqua|tyque]][[-na|na]]'''&#61;  <br>
 
# A medía noche &#61;  '''[[za]] [[pqua(3)|pqua]][[-na|na]]''', {{lat|L,}} '''[[za]] [[chin]][[-na|<sup>n</sup>a]]''' &#61; <br>
 
# A medía noche &#61;  '''[[za]] [[pqua(3)|pqua]][[-na|na]]''', {{lat|L,}} '''[[za]] [[chin]][[-na|<sup>n</sup>a]]''' &#61; <br>
# Amedrentar,  amenaçar &#61; atemoriçar &#61;  '''apquy'''&#61;<br> '''quy zebiasqua''', {{lat|L,}} '''achie zbiasqua''',  <br>
+
# Amedrentar,  amenaçar &#61; atemoriçar &#61;  '''[[a-|a]][[pquyquy|pquy'''&#61;<br> '''quy]] [[ze-|ze]][[-b|b]][[iasqua|ia]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[chie(3)|chie]] [[ze-|z]][[-b|b]][[iasqua|ia]][[-squa|squa]]''',  <br>
# Amedrentarʃe  &#61; atemoriʃarʃe &#61;  '''zepquyquy zaia'''[-]<br> '''nsuca''' &#61; <br>
+
# Amedrentarʃe  &#61; atemoriʃarʃe &#61;  '''[[ze-|ze]][[pquyquy]][[-z|z]] [[a-|a]][[iansuca|ia]][-]'''<br> '''[[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
# A menudo &#61;  '''atezaca atezaca''', {{lat|L,}} '''spquina spqui'''[-]<br>'''na''' &#61; <br>
+
# A menudo &#61;  '''[[ateza]][[-ca|ca]] [[ateza]][[-ca|ca]]''', {{lat|L,}} '''[[spqui]][[-na|na]] [[spqui]][-]'''<br>'''[[-na|na]]''' &#61; <br>
# Amigo oneſtamente &#61;  '''chahacaty zynmague''' &#61; <br>
+
# Amigo oneſtamente &#61;  '''[[cha-|cha]][[hac]] [[a-|a]][[tyzy]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61; <br>
# Amigos entre ʃi &#61;  '''ubin han ycatyzyn mague''', {{lat|L,}} <br> '''han ubin yctyzuca''' &#61; <br>
+
# Amigos entre ʃi &#61;  '''[[ubin]] [[han]] [[yc]] [[a-|a]][[tyzy]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''', {{lat|L,}} <br> '''[[han]] [[ubin]] [[yc]] [[tyzy|tyz]][[-uca|uca]]''' &#61; <br>
# Amigo inʃeparable  que no me puedo allar çin <br> el &#61;  '''obaz bzismague''' &#61; <br>
+
# Amigo inʃeparable  que no me puedo allar çin <br> el &#61;  '''[[uba|oba]][[-z|z]] [[bzi]][[-s|s]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61; <br>
# Amígo o amiga deʃoneſtamente &#61;  '''chue''' &#61; <br>
+
# Amígo o amiga deʃoneſtamente &#61;  '''[[chue(2)|chue]]''' &#61; <br>
# Amigo de fruta,  deſto o deſtotro &#61;  '''fruta zab'''[-]<br> '''zis mague''', {{lat|L,}} '''fruta, zhoca chuenmague''' &#61; <br>
+
# Amigo de fruta,  deſto o deſtotro &#61;  '''[[fruta]][[-z|z]] [[a-|a]][[bzi|b[-]'''<br> '''zi]][[-s|s]] [[ma-|ma]][[gue]]''', {{lat|L,}} '''[[fruta]],[[-z|z]] [[hoc]] [[a-|a]][[chue|chue]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61; <br>
# Amigos haçerʃe, '''ie chichuene''',  '''ie chipquyquy'''<br> '''zachuene''',  haçeos amígos &#61; '''abohoz umpquy'''<br> '''quychueu''' &#61; <br>
+
# Amigos haçerʃe, '''[[ie(5)|ie]] [[chi-|chi]][[chuensuca|chue]][[-ne(2)|ne]]''',  '''[[ie(5)|ie]] [[chi-|chi]][[pquyquy]][-]'''<br> '''[[-z|z]] [[a-|a]][[chuensuca|chue]][[-ne(2)|ne]]''',  haçeos amígos &#61; '''[[a-|a]][[bohoza|bohoz]] [[um-|um]][[pquyquy|pquy[-]'''<br> '''quy]] [[chuensuca|chue]][[-u|u]]''' &#61; <br>
 
# Amo, Señor &#61;  '''[[paba]] [[hue]]'''.  mi seńor,  '''[[z-|z]][[hue]]''' &#61; <br>
 
# Amo, Señor &#61;  '''[[paba]] [[hue]]'''.  mi seńor,  '''[[z-|z]][[hue]]''' &#61; <br>
# Amontonar &#61;  '''asan asan bquysqua''', {{lat|L,}} <br>
+
# Amontonar &#61;  '''[[a-|a]][[sa]][[-n|n]] [[a-|a]][[sa]][[-n|n]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} <br>
 
{{der|'''agyn'''&#61;}}  
 
{{der|'''agyn'''&#61;}}  
  
  
 
 
 
|morfo_r =
 
 
# [[a-|A]][[bique]][[-z|z]] [[a-|a]][[cha(3)|cha]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]] - [[a-|A]][[bique|fique]][[-z|z]] [[a-|a]][[cha(3)|cha]][[-n|n]][[-s|s]] [[a-|a]][[pquane]]
 
# [[tama|Tam]][[-ca|ca]], [[tama|tame]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]], [[boza|boze]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]]
 
# [[-b|B]][[camysuca]]
 
# [[sua|Sua]] [[quychyquy]][[-sa|sa]] - [[quychyquy]][[-sa|sa]] - [[quychyquy]][[-c|c]] [[a-|a]][[pquasqua|pqua]][[-n|n]] - [[sua]][[-z|z]] [[quypqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[nysqua(2)|nyquy]] - [[sua]][[-z|z]] '''ytas any suatyquena'''.<!--Parece ser ''ytas anyquy l. suatyquena''.-->
 
# [[zapquana]] - [[za|za]] [[chin|china]].
 
# [[a-|A]][[pquyquy]] [[z-|ze]][[-b|b]][[iasqua]] - [[a-|a]][[chie(3)|chie]] [[z-|z]][[-b|b]][[iasqua]]
 
# [[z-|Ze]][[pquyquy]][[-z|z]] [[a-|a]][[iansuca]]
 
# [[ateza|Ateza]][[-ca|ca]] [[ateza]][[-ca|ca]] - [[spqui]]na [[spqui]]na
 
# [[cha-|Cha]][[hac]] [[a-|a]][[tyzy]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]
 
# [[ubin|Ubin]] [[han]] [[yc]] [[a-|a]][[tyzy|tyzy]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]] - [[ha|ha]][[-n|n]] [[ubi]][[-n|n]] [[yc]] [[tyzy|tyz]][[-uca|uca]]
 
# <sup>[[a-|a]]</sup>[[uba(2)|Oba]][[-z|z]] [[bzi]]s [[ma-|ma]][[gue]]
 
# [[chue|Chue]]
 
# [[fruta|Fruta]][[-z|z]] [[a-|a]][[-b|b]][[zisqua|zi]]s [[ma-|ma]][[gue]] - [[fruta|fruta]][[-z|z]] '''hoca chuen''' [[ma-|ma]][[gue]]
 
# [[ia|Ie]] [[chi-|chi]][[chuensuca|chuene]], [[ie|ie]] [[chi-|chi]][[pquyquy]][[-z|z]] [[a-|a]][[chuensuca|chuene]] - [[a-|a]][[bohoza|bohoz]] [[m-|um]][[pquyquy]] [[chuensuca|chueu]]
 
# [[paba|Paba]] [[hue]] - [[z-|z]][[hue]]
 
# [[a-|A]][[sa(2)|sa]][[-n|n]] [[a-|a]][[sa(2)|sa]][[-n|n]] [[-b|b]][[quysqua]]
 
  
 
|texto =
 
|texto =

Revisión del 09:19 2 jun 2022

Lematización[1]
14
  1. Amarillo de roſtro = abiquez achan mague, es lo mis[-]
    mo ʠ descolorido. Afiquez achans apquane, eſtas
    descolorido =
  2. Ambos[,] a dos = tamca, tamen uca, bozen uca,
  3. Amarrar = bcamysuca,
  4. A medio dia = sua quychyquysa, L, quychyquysa,
    L, quychyquyc apquan, L, suaz quypquas any-
    quy
    , L, suaz ytas anyquy [l.] sua atyquena=
  5. A medía noche = za pquana, L, za chinna =
  6. Amedrentar, amenaçar = atemoriçar = apquy=
    quy
    zebiasqua
    , L, achie zbiasqua,
  7. Amedrentarʃe = atemoriʃarʃe = zepquyquyz aia[-]
    nsuca =
  8. A menudo = atezaca atezaca, L, spquina spqui[-]
    na =
  9. Amigo oneſtamente = chahac atyzyn mague =
  10. Amigos entre ʃi = ubin han yc atyzyn mague, L,
    han ubin yc tyzuca =
  11. Amigo inʃeparable que no me puedo allar çin
    el = obaz bzis mague =
  12. Amígo o amiga deʃoneſtamente = chue =
  13. Amigo de fruta, deſto o deſtotro = frutaz ab[-]
    zi
    s mague
    , L, fruta,z hoc achuen mague =
  14. Amigos haçerʃe, ie chichuene, ie chipquyquy[-]
    z achuene, haçeos amígos = abohoz umpquy[-]
    quy
    chueu
    =
  15. Amo, Señor = paba hue. mi seńor, zhue =
  16. Amontonar = asan asan bquysqua, L,
agyn=
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 14r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.