De Muysc cubun - Lengua Muisca
Lematización[1]
14.

Amarillo de rostro. Abiquez achan mague. Es lo mismo q[ue] "descolorido". Afiquez achans apquane, estás descolorido.
Ambos, a dos. Tamca, tamenuca, bozenuca.
Amarrar. Bcamysuca.
A medio día. Sua quychyquysa [o] quychyquysa [o] quychyquyc apquan [o] suaz quypquaz anyquy [o] suaz ytas any suatyquena.
A media noche. Zapquana [o] zachina.
Amedrentar, amenaçar, atemoriçar. Apquyquy zebiasqua [o] achie zbiasqua.
Amedrentarse, atemorizarse. Zepquyquy zaiansuca.
A menudo. Atezaca atezaca [o] spquina spquina.
Amigo onestamente. Chahac atyzyn mague.
Amigos entre sí. Ubin han yc atyzyn mague [o] han ubin yc tyzuca.
Amigo inseparable, que no me puedo allar çin él. Obaz bzis mague.
Amigo o amiga desonestamente. Chue.
Amigo de fruta, desto o destotro. Frutaz abzis mague [o] frutaz hoca chuen mague.
Amigos haçerse. Ie chiehuene, ie chipquyquyz achuene; haçeos amigos, abohoz umpquyquy chueu.
Amo, señor. Paba hue; mi señor, zhue.

Amontonar. Asan asan bquysqua [o]

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.