De Muysc cubun - Lengua Muisca

(Página nueva: {{trascripcion |fuente = Manuscrito 158 BNC |seccion = Vocabulario |anterior = |siguiente = |foto = |texto = huna,7;zocamsuhuzana, // 8; zocamana, 9; y así proçigue como se dirá...)
 
m
(No se muestran 47 ediciones intermedias de 4 usuarios)
Línea 1: Línea 1:
{{trascripcion
+
{{trascripcion_158
|fuente = Manuscrito 158 BNC
 
 
|seccion = Vocabulario
 
|seccion = Vocabulario
|anterior =  
+
|anterior = fol 15v
|siguiente =  
+
|siguiente = fol 16v
|foto =  
+
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_16r.jpg
|texto =
+
|morfo_d =  
huna,7;zocamsuhuzana, // 8; zocamana, 9; y así proçigue como se dirá de los días.
 
  
Ayer. Muyhcasuasa.
+
{{der|16}}
+
# 8. '''[[zocam]] [[ana(4)|a<sup>n</sup>]][[-na(2)|na]]''', 9. y aʃi proçìgue Como se dira de loʃ <br>díaʃ &#61; <br>
Anteyer. Mona.
+
# Ayer &#61;  '''[[muyhca]] [[sua]][[-sa|sa]]''' &#61; <br>
 +
# Antėyer &#61;  '''[[mon|mo<sup>n</sup>]][[-na(2)|na]]''' &#61; <br>
 +
# Antantíyer &#61;  '''[[mina]]''',  y un dia anteʃ:  '''[[muyhycana]]'''  <br>aora quatro diaʃ. '''[[hyzquyna]]'''. 5,  '''[[tana]]'''.  6, '''[[cuhuna]]'''.  7, <br>'''[[suhuzana]]'''.  8,  '''[[ana(4)|a<sup>n</sup>]][[-na(2)|na]]'''  9.  '''[[ubchihina]]''', 10, '''[[quihicha]] [[ata|ate]][[-na(2)|na]]'''<br>11, '''[[quihicha]] [[bon(2)|bo<sup>n</sup>]][[-na(2)|na]]''', 12, '''[[quihicha]] [[mina]]''', 13, '''[[quihicha]]''' <br>'''[[muyhycana]]''',  14,  '''[[quihicha]] [[hyzquyna]]''',  15,  '''[[quicha]]''' <br>'''[[tana]]''',  16,  '''[[quihicha]] [[cuhuna]]''',  17.  '''[[quihicha]] [[suhuzana]]'''  <br>18.  '''[[quihicha]] [[ana(4)|a<sup>n</sup>]][[-na(2)|na]]''',  19,  '''[[guetena]]''',  20,  de ai paradelan[-]<br>te ʃe diʃe, '''[[gueta]][[-s|s]] [[a-|a]][[sa]][[-c|c]] [[ata]][[-z|z]] [[a-|a]][[quynsuca|quyne]]''',  21. '''[[gueta]][[-s|s]]''' <br> '''[[a-|a]][[sa]][[-c|c]] [[boza]][[-z|z]] [[a-|a]][[quynsuca|quyne]]''',  22,  &.<sup>a</sup>  <br>
 +
# Antenoche &#61;  '''[[muyhyca(2)|muyhyca]] [[za]][[-ca|ca]]''' &#61; <br>
 +
# Antantenoche, '''[[mica|mique]][[-na(2)|n]] [[za]][[-ca|ca]]''',  y eʃ otra noche anteʃ:  <br>'''[[muyhyca]][[-na(2)|n]] [[zaca]]''':  y es otra. '''[[hyzca|hyzque]][[-na(2)|n]] [[zaca]]''',  y eʃ o[-]<br> tra  '''[[ta(3)|ta]][[-na(2)|n]] [[zaca]]''' &#61; <br>
 +
# Antenoche poco anteʃ de la noche. '''[[boza|mozy]][[-n(3)|n]] [[zina]][[-ca|ca]]'''  <br>
 +
# Antantenoche a ese tiempo &#61; '''[[mica|mique]][[-n|n]] [[zina]][[-ca|ca]]'''. y eʃ otra <br>noche anteʃ, '''[[muyhyca]][[-na(2)|n]] [[zina]][[-ca|ca]]'''  &.<sup>a</sup>  Como se dijo ariba <br>mudando el, '''[[zaca]]''', en, '''[[zina]][[-ca|ca]]''' &#61; <br>
 +
# Anteʃeʃor mio, '''[[a-|a]][[ypqua(3)|{{in|y}}pqua]][[-c|c]] [[cha-|cha]][[misqua|mi]][[-e|e]]''', Como el caçique mí <br>
 +
# anteʃeçor  '''[[a-|a]][[ypqua(3)|{{in|y}}pqua]][[-c|c]] [[cha-|cha]][[misqua|mi]][[-e|e]] [[psihipqua]]'''&#61; <br>
 +
# Antepaʃados &#61;  '''[[sas]] [[bizine|biza]]''' &#61; <br>
 +
# Anteʃ[,]  eſto es[,]  primero, '''[[quyhy]][[-na|na]]'''&#61;  <br>
 +
# Anteʃ[,] eſto es[,] de anteʃ &#61; '''[[sasa]]''' &#61; <br>
 +
# Anteʃ de todo, eſto es lo primero de todo _  '''[[sas]] [[quyhy]][[-na|na]]''', <br> {{lat|L,}}  '''[[sas|Sas]] [[quyhy]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]]''' &#61; <br>
 +
{{der|Antes que}}
  
Antantiyer.Mina; y un día antes, muyhycana; aora quatro días, hyzquyna; 5, tana; 6 cuhuna; 7 suhuza- na; 8, ana; 9, ubchihina; 10, quihichaatena; 11, qtlihi¬chabona; 12, quihichamina; 13, quihichamuyhycana; 14, quihichahyzquyna; 15, quichatana; 16, quihicha¬cuhuna; 17; quihichasuhuzana; 18, quihichaana; 19, guetena; 20; de aí par[ a] adelante se dise, guetas asac ataz aquyne, 21; guetas asac bozaz aquyne, 22, etc.
+
|texto =
 
 
Antenoche. Muyhycazaca.
 
 
 
Antantenoche. Miquenzaca; y esotra noche antes, muy¬hycanzaca; y esotra, hyzquenzaca; y esotra, tanzaca. Antenoche, poco antes d.e la noche. Mozynzinaca.
 
 
 
 
 
Antantenoche a ese tiempo; Miquenzinaca; y esotra noche antes, muyhycanzinaca, etc., como se dijo ariba, mudando el zaca en zinaca.
 
 
 
Antesesor mío  Apquac 25 chamie; comá, el caçique mi anteseçor, apquac26 chamie psihipqua.
 
 
 
Antepasados. Sasbiza.
 
  
Antes, esto es, primero. Quyhyna.
+
{{der|16.}}
 +
8; '''zocamana''', 9; y así proçigue como se dirá de los días.<br>
 +
Ayer. '''Muyhcasuasa'''.<br>
 +
Anteyer. '''Mona'''.<br>
 +
Antantiyer. '''Mina'''; y un día antes, '''muyhycana'''; aora quatro días, '''hyzquyna'''; 5, '''tana'''; 6 '''cuhuna'''; 7 '''suhuzana'''; 8, '''ana'''; 9, '''ubchihina'''; 10, '''quihichaatena'''; 11, '''quihichabona'''; 12, '''quihichamina'''; 13, '''quihichamuyhycana'''; 14, '''quihichahyzquyna'''; 15, '''quichatana'''; 16, '''quihichacuhuna'''; 17; '''quihichasuhuzana'''; 18, '''quihichaana'''; 19, '''guetena'''; 20; de aí par[a] adelante se dise, '''guetas asac ataz aquyne''', 21; '''guetas asac bozaz aquyne''', 22, etc.<br>
 +
Antenoche. '''Muyhycazaca'''.<br>
 +
Antantenoche. '''Miquenzaca'''; y esotra noche antes, '''muyhycanzaca'''; y esotra, '''hyzquenzaca'''; y esotra, '''tanzaca'''.<br>
 +
Antenoche, poco antes de la noche. '''Mozynzinaca'''.<br>
 +
Antantenoche a ese tiempo; '''Miquenzinaca'''; y esotra noche antes, '''muyhycanzinaca''', etc., como se dijo ariba, mudando el '''zaca''' en '''zinaca'''.<br>
 +
Antesesor mío '''Apquac<ref>En el ms. hay una ''y'' escrita arriba de la '''p'''.</ref> chamie'''; como, el caçique mi anteseçor, '''apquac<ref>Aparece también una ''y'' arriba de la '''p'''.</ref> chamie psihipqua'''.<br>
 +
Antepasados. '''Sasbiza'''.<br>
 +
Antes, esto es, primero. '''Quyhyna'''.<br>
 +
Antes, esto es, de antes. '''Sasa'''.<br>
 +
Antes de todo, esto es, lo primero de todo. '''Sas quyhyna''' [o]  '''sas quyhynuca'''.<br>
  
Antes, esto es, de antes. Sasa.
 
Antes de todo, esto es, lo primero de todo. Sas quyhyna
 
[o]  sas quyhynuca.
 
 
}}
 
}}

Revisión del 11:40 7 jun 2022

Lematización[1]
16
  1. 8. zocam anna, 9. y aʃi proçìgue Como se dira de loʃ
    díaʃ =
  2. Ayer = muyhca suasa =
  3. Antėyer = monna =
  4. Antantíyer = mina, y un dia anteʃ: muyhycana
    aora quatro diaʃ. hyzquyna. 5, tana. 6, cuhuna. 7,
    suhuzana. 8, anna 9. ubchihina, 10, quihicha atena
    11, quihicha bonna, 12, quihicha mina, 13, quihicha
    muyhycana, 14, quihicha hyzquyna, 15, quicha
    tana, 16, quihicha cuhuna, 17. quihicha suhuzana
    18. quihicha anna, 19, guetena, 20, de ai paradelan[-]
    te ʃe diʃe, guetas asac ataz aquyne, 21. guetas
    asac bozaz aquyne, 22, &.a
  5. Antenoche = muyhyca zaca =
  6. Antantenoche, miquen zaca, y eʃ otra noche anteʃ:
    muyhycan zaca: y es otra. hyzquen zaca, y eʃ o[-]
    tra tan zaca =
  7. Antenoche poco anteʃ de la noche. mozyn zinaca
  8. Antantenoche a ese tiempo = miquen zinaca. y eʃ otra
    noche anteʃ, muyhycan zinaca &.a Como se dijo ariba
    mudando el, zaca, en, zinaca =
  9. Anteʃeʃor mio, a˰ypquac chamie, Como el caçique mí
  10. anteʃeçor a˰ypquac chamie psihipqua=
  11. Antepaʃados = sas biza =
  12. Anteʃ[,] eſto es[,] primero, quyhyna=
  13. Anteʃ[,] eſto es[,] de anteʃ = sasa =
  14. Anteʃ de todo, eſto es lo primero de todo _ sas quyhyna,
    L, Sas quyhyn uca =
Antes que
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 16r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.