De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
(No se muestran 3 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 8: Línea 8:
  
 
{{der|35}}  
 
{{der|35}}  
# '''[[z-|Z]][[yta]][[-z|z]] [[a-|a]][[unsuca|une]] [[z-|{{t_l|Z}}]][[yta|{{t_l|y}}ta]][[-z|z]] [[a-|a]][[pohopansuca|pohopane]]''', háçeme hecho <br> Callo en la mano &#61;<br>
+
# '''[[z-|Z]][[yta]][[-z|z]] [[a-|a]][[unsuca(2)|une]] [[z-|{{t_l|Z}}]][[yta|{{t_l|y}}ta]][[-z|z]] [[a-|a]][[pohopansuca|pohopane]]''', háçeme hecho <br> Callo en la mano &#61;<br>
# Callo de la mano &#61;  '''[[yty une]]''' <br>
+
# Callo de la mano &#61;  '''[[yty une]]''' - <br>
# Callo de la mano de la yndía &#61; '''[[hyc guaia]]''' <br>
+
# Callo de la mano de la yndía &#61; '''[[hyc guaia]]''' - <br>
# Calma de ayre auer &#61; '''fiba zamisqua za fibama'''[-]<br>'''gueza''' &#61; <br>
+
# Calma de ayre auer &#61; '''[[fiba]][[-z|z]] [[a-|a]][[misqua]][[-za|za]]''' [l.] '''[[fiba]] [[ma-|ma]]'''[-]<br>'''[[gue]][[-za|za]]''' &#61; <br>
# Calor haçer &#61;  '''amon mague''' &#61;<br>
+
# Calor haçer &#61;  '''[[a-|a]][[mo]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>
# Calor tener &#61;  '''Zemonsuca'''  <br>
+
# Calor tener &#61;  '''[[ze-|Ze]][[monsuca]]'''  <br>
# Calua &#61;  '''Zytapquana''' &#61;<br>
+
# Calua &#61;  '''[[zytapquana|Zytapquana]]''' &#61;<br>
# Calueçer &#61; '''izyta pquanansuca''', {{lat|L,}} '''izytapquana'''<br>'''cagasqua''' &#61;<br>
+
# Calueçer &#61; '''[[i-|i]][[zytapquanansuca]]''', {{lat|L,}} '''[[i-|i]][[zytapquana]]'''[-]<br>'''[[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua]]''' &#61;<br>
# Cama &#61; '''quypqua''' &#61;<br>
+
# Cama &#61; '''[[quypqua]]''' &#61;<br>
# Camara,  apoʃento, &#61;  '''quypqua'''.  <br>
+
# Camara,  apoʃento, &#61;  '''[[quypqua]]'''.  <br>
# Camara hacer &#61;  '''Zgyzysuca''' neutro  preterito:<br>'''Zgyzy''': ymperatiuo '''agyzu''': partiçípíos  '''cha'''[-]<br>'''gyzysuca chagyzua. chagyzynynga''',  <br>
+
# Camara hacer &#61;  '''[[z-|Z]][[gyzysuca]]''' neutro  preterito:<br>'''[[z-|Z]][[gyzysuca|gyzy]]''': ymperatiuo '''[[a-|a]][[gyzysuca|gyz]][[-u|u]]''': partiçípíos  '''[[cha-|cha]]'''[-]<br>'''[[gyzysuca]] [[cha-|cha]][[gyzysuca|gyz]][[-ua(4)|ua]]. [[cha-|cha]][[gyzysuca|gyzy]][[-nynga|nynga]]''',  <br>
# Camaraʃ &#61;  '''iiu''' &#61;<br>
+
# Camaraʃ &#61;  '''[[iiu]]''' &#61;<br>
# Camaras tener &#61; '''ichichaiansuca. Ziezaiusuca'''  <br>'''iiu chahanasucune''' <br>
+
# Camaras tener &#61; '''[[i-|i]][[chicha(2)|chich]] [[a-|a]][[iansuca]]. [[z-|Z]][[ie(4)|ie]][[-z|z]] [[a-|a]][[iusuca]]'''  <br>'''[[iiu]] [[cha-|cha]][[han]] [[a-|a]][[sucune]]''' <br>
# Camaras de ʃangre &#61;  '''hyba''' &#61; tenerlaʃ &#61; '''hybaz ichicha''' <br> '''asyquy hybaz ichi chanyquy. hybaz chahan asucun.<sup>e</sup>'''  <br>
+
# Camaras de ʃangre &#61;  '''[[hyba]]''' &#61; tenerlaʃ &#61; '''[[hyba]][[-z|z]] [[i-|i]][[chicha(2)|chicha]]''' <br> '''[[a-|a]][[syquy]] [[hyba]][[-z|z]] [[i-|i]][[chich]] [[a-|a]][[nysqua(2)|nyquy]]. [[hyba]][[-z|z]] [[cha-|cha]][[han]] [[a-|a]][[sucune|sucun.<sup>e</sup>]]'''  <br>
# Camellon &#61; '''ʃunague''', diçeʃe. '''suna ata. suna boza''',  <br> '''sunamica'''.  un camellon  dos  treʃ  &.<sup>a</sup>  <br>
+
# Camellon &#61; '''[[suna|ʃuna]] [[gue]]''', diçeʃe. '''[[suna]] [[ata]]. [[suna]] [[boza]]''',  <br> '''[[suna]] [[mica]]'''.  un camellon  dos  treʃ  &.<sup>a</sup>  <br>
# Camellon que ʃe parte en dos &#61;  '''sínca''' &#61; <br>
+
# Camellon que ʃe parte en dos &#61;  '''[[sinca]]''' &#61; <br>
# Caminar &#61;  '''ies inasquâ''': y çi eʃ uiniendo: '''íes isyquy'''  <br>
+
# Caminar &#61;  '''[[ie]][[-s|s]] [[i-|i]][[nasqua|nasquâ]]''': y çi eʃ uiniendo: '''[[ie]][[-s|s]] [[i-|i]][[syquy]]'''  <br>
# Camino &#61;  '''ie''' &#61; Camìno rreal &#61; '''ìe cuhuma''' &#61; Camino <br> largo &#61; '''ie cuhuma''',  Corto &#61; '''ie ingue zunga''' &#61; ancho &#61; <br> '''ìecuhuma'''.  Camino de arriba &#61; '''gyc zonaie''' &#61; <br>
+
# Camino &#61;  '''[[ie]]''' &#61; Camìno rreal &#61; '''[[ie]] [[cuhuma]]''' &#61; Camino <br> largo &#61; '''[[ie]] [[cuhuma]]''',  Corto &#61; '''[[ie]] [[ingue]] [[zunga]]''' &#61; ancho &#61; <br> '''[[ie]] [[cuhuma]]'''.  Camino de arriba &#61; '''[[gy]][[-c|c]] [[zone|zona]] [[ie]]''' &#61; <br>
 
{{der|Camíno &#61;}}
 
{{der|Camíno &#61;}}
  
 
|morfo_r =
 
 
# [[z-|z]][[yta]][[-z|z]] [[a-|a]][[unsuca|un]][[-ne|<sup>n</sup>e]], [[z-|z]][[yta]][[-z|z]] [[a-|a]][[pohopansuca|pohopan]][[-ne|<sup>n</sup>e]]
 
# [[ytyune|Ytyune]]
 
# '''Hyc guaia'''
 
# [[fiba|Fiba]][[-z|z]] [[a-|a]][[misqua]][[-za|za]] - [[fiba]] [[ma-|ma]][[gue]][[-za|za]]
 
# [[a-|A]][[mo|mo]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]
 
# [[z-|Ze]][[monsuca]]
 
# [[zytapquana|Zytapquana]]
 
# [[i-|I]][[zytapquanansuca]] - [[i-|i]][[zytapquana]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua]]
 
# [[quypqua|Quypqua]]
 
# [[quypqua|Quypqua]]
 
# [[z-|Z]][[gyzysuca]] - [[z-|z]][[gyzysuca|gyzy]] - [[a-|a]][[gyzysuca|gyzu]] - [[cha-|cha]][[gyzysuca]], [[cha-|cha]][[gyzysuca|gyzua]], [[cha-|cha]][[gyzysuca|gyzynynga]]
 
# [[iiu|Iiu]]
 
# [[i-|I]][[chicha(2)|chich]] [[a-|a]][[iansuca]] - [[z-|z]][[ie(4)|ie]][[-z|z]] [[a-|a]][[iusuca]], [[iiu]] [[cha-|cha]][[han]] [[a-|a]][[sucune]]
 
# [[hyba|Hyba]] - [[hyba]][[-z|z]] [[i-|i]][[chicha(2)|chicha]] [[a-|a]][[xyquy|syquy]] - [[hyba]][[-z|z]] [[i-|i]][[chicha(2)|chicha]] <sup>[[a-|a]]</sup>[[nysqua(2)|nyquy]] - [[hyba]][[-z|z]] [[cha-|cha]][[han]] [[a-|a]][[sucune]]
 
# [[suna|Suna]] [[gue]] - [[suna]] [[ata]] - [[suna]] [[boza]] - [[suna]] [[mica]]
 
# [[sinca|Sinca]]
 
# [[ie|Ie]][[-s|s]] [[i-|i]][[nasqua|nasquâ]] - [[ie]][[-s|s]] [[i-|i]][[xyquy|syquy]]
 
# [[ie|Ie]] - [[ie]] [[cuhuma]] - [[ie]] [[cuhuma]] - [[ie]] [[ingue]]zunga - [[ie]] [[cuhuma]] - [[gy]]c [[zone|zona]] [[ie]]
 
  
 
|texto =
 
|texto =

Revisión del 16:40 23 oct 2020

Lematización[1]
35
  1. Zytaz aune Zytaz apohopane, háçeme hecho
    Callo en la mano =
  2. Callo de la mano = yty une -
  3. Callo de la mano de la yndía = hyc guaia -
  4. Calma de ayre auer = fibaz amisquaza [l.] fiba ma[-]
    gueza =
  5. Calor haçer = amon mague =
  6. Calor tener = Zemonsuca
  7. Calua = Zytapquana =
  8. Calueçer = izytapquanansuca, L, izytapquana[-]
    c agasqua =
  9. Cama = quypqua =
  10. Camara, apoʃento, = quypqua.
  11. Camara hacer = Zgyzysuca neutro preterito:
    Zgyzy: ymperatiuo agyzu: partiçípíos cha[-]
    gyzysuca chagyzua. chagyzynynga,
  12. Camaraʃ = iiu =
  13. Camaras tener = ichich aiansuca. Ziez aiusuca
    iiu chahan asucune
  14. Camaras de ʃangre = hyba = tenerlaʃ = hybaz ichicha
    asyquy hybaz ichich anyquy. hybaz chahan asucun.e
  15. Camellon = ʃuna gue, diçeʃe. suna ata. suna boza,
    suna mica. un camellon dos treʃ &.a
  16. Camellon que ʃe parte en dos = sinca =
  17. Caminar = ies inasquâ: y çi eʃ uiniendo: ies isyquy
  18. Camino = ie = Camìno rreal = ie cuhuma = Camino
    largo = ie cuhuma, Corto = ie ingue zunga = ancho =
    ie cuhuma. Camino de arriba = gyc zona ie =
Camíno =
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 35r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.