De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
Línea 12: Línea 12:
 
# Conualeʃçer &#61;  '''[[z-|z]][[fihizu]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua]]''' &#61; <br>
 
# Conualeʃçer &#61;  '''[[z-|z]][[fihizu]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua]]''' &#61; <br>
 
# Contrahaçer = {{lat|Víde}} rremedar &#61; <br>
 
# Contrahaçer = {{lat|Víde}} rremedar &#61; <br>
# Contra alguíen haçer, como Contra Díos &#61;  '''[[Dios]] [[fihista|fihiste]] [[zone|zon]] [[?|uc]]''' <br> '''[[a-|a]][[choensuca|choen]][[-za|za]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua]]''' &#61; <br>
+
# Contra alguíen haçer, como Contra Díos &#61;  '''[[Dios]] [[fihista|fihiste]] {{cam1|[[zone|zonu]][[-c|c]]|zonac}}''' <br> '''[[a-|a]][[choensuca|choen]][[-za|za]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua]]''' &#61; <br>
 
# Contra ti eſta {{t_l|m}}aʃcando {{ind|hayo|A juzgar por los siguientes equivalencias, pensamos que deriva de alguna lengua chibcha de la costa Caribeña: 'ayu' en ika (Frank, 2004) y 'hãhiṹ' en kogi (Frank, 2004).}} &#61;  '''[[um-|um]][[quicha]][[-c|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[chusqua]]'''. <br>
 
# Contra ti eſta {{t_l|m}}aʃcando {{ind|hayo|A juzgar por los siguientes equivalencias, pensamos que deriva de alguna lengua chibcha de la costa Caribeña: 'ayu' en ika (Frank, 2004) y 'hãhiṹ' en kogi (Frank, 2004).}} &#61;  '''[[um-|um]][[quicha]][[-c|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[chusqua]]'''. <br>
 
# Copo par hilar &#61;  '''[[togua]]''' &#61; <br>
 
# Copo par hilar &#61;  '''[[togua]]''' &#61; <br>
Línea 24: Línea 24:
 
# Coronílla &#61;  '''[[zyta|Zyta]]''' &#61; <br>
 
# Coronílla &#61;  '''[[zyta|Zyta]]''' &#61; <br>
 
# Corromper donçella &#61;  '''[[a-|a]][[chinta]] [[-b|b]][[zysqua]]''' &#61; <br>
 
# Corromper donçella &#61;  '''[[a-|a]][[chinta]] [[-b|b]][[zysqua]]''' &#61; <br>
# Corronpida eſtar &#61;  '''achintaz apuyquyne''' &#61;<br>
+
# Corronpida eſtar &#61;  '''[[a-|a]][[chinta]][[-z|z]] [[a-|a]][[puyquyne]]''' &#61;<br>
# Corronperʃe qualquiera coʃa &#61;  '''aguahai ansuca'''.  Verbo general  <br>
+
# Corronperʃe qualquiera coʃa &#61;  '''[[a-|a]][[guahaiansuca]]'''.  Verbo general  <br>
 
# Corta cosa &#61;  '''asuhucaza''', {{lat|L,}} '''asuhuca magueza''', {{lat|L,}} '''agahasnza'''  <br>
 
# Corta cosa &#61;  '''asuhucaza''', {{lat|L,}} '''asuhuca magueza''', {{lat|L,}} '''agahasnza'''  <br>
 
# Cortar dando golpes &#61;  '''bquy bitysuca''' &#61; <br>
 
# Cortar dando golpes &#61;  '''bquy bitysuca''' &#61; <br>
Línea 38: Línea 38:
 
|morfo_r =
 
|morfo_r =
  
# '''[[nxie|<sup>n</sup>xie]] [[ai]] [[-m|m]][[ny]][[-s|s]] [[-b|b]][[sosqua(2)|soque]]'''<br>
 
# Contratar. '''[[z-|Ze]][[fuchugosqua]]'''.<br>
 
# Contratar en cosas menudas. '''[[-b|B]][[quichpquasuca]]'''.<br>
 
# Conualesçer. '''[[z-|Z]][[fihizu]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua]]'''.<br>
 
# Contrahaçer. Vide rremedar.<br>
 
# Contra alguien haçer, como contra Dios. '''[[Dios]] [[fihiste]] {{cam1|[[zone|zonu]][[-c|c]]|zonac}} [[a-|a]][[chuensuca|choen]][[za]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua]]'''.<br>
 
# Contra ti está mascando hayo. '''[[m-|Um]][[quicha]]c [[a-|a]][[-b|b]][[chusqua]]'''.<br>
 
# Copo para hilar. '''[[togua]]'''.<br>
 
# Coraçón. '''[[puyquy]]'''.<br>
 
# Coraçón, parte del animal. '''[[nymsuque|Nymys<sup>uq</sup>ue]]'''.<br>
 
# Corcoba y corcobado. '''[[sohoba]]'''.<br>
 
# Corredor. '''[[uba]]'''.<br>
 
# Correrse. Vide, avergonzarse.<br>
 
# Correr. '''[[i-|I]][[nyhysysuca]]'''.<br>
 
 
# Correr lo líquido. '''[[a-|A]][[cosynsuca]]'''.<br>
 
# Correr lo líquido. '''[[a-|A]][[cosynsuca]]'''.<br>
 
# Coronilla. '''[[zyta]]'''.<br>
 
# Coronilla. '''[[zyta]]'''.<br>

Revisión del 20:57 16 abr 2020

Lematización[1]
44
xie ai mnys bsoque =
  1. Contratar = Zefuchugosqua =
  2. Contratar en coʃaʃ menudaʃ = bquichpquasuca =
  3. Conualeʃçer = zfihizuc agasqua =
  4. Contrahaçer = Víde rremedar =
  5. Contra alguíen haçer, como Contra Díos = Dios fihiste zonuc[2]
    achoenzaz bquysqua =
  6. Contra ti eſta maʃcando hayo = umquichac abchusqua.
  7. Copo par hilar = togua =
  8. Coraçon = puyquy =
  9. Coraçon parte del animal = nymysuque =
  10. Corcoba y corcobado = sohoba =
  11. Corredor = uba =
  12. Correrʃe Víde avergonzarʃe =
  13. Correr = inyhysysuca =
  14. Correr lo liquido = acosynsuca =
  15. Coronílla = Zyta =
  16. Corromper donçella = achinta bzysqua =
  17. Corronpida eſtar = achintaz apuyquyne =
  18. Corronperʃe qualquiera coʃa = aguahaiansuca. Verbo general
  19. Corta cosa = asuhucaza, L, asuhuca magueza, L, agahasnza
  20. Cortar dando golpes = bquy bitysuca =
  21. Cortarse asi = Zquyhytyne =
  22. Cortado eſtar assi = aquyhytyne =
  23. Cortada cossa assi = aquyhytuca =
  24. Cortar Con tajeraʃ El mísmo Verbo=
  25. Cortar çin golpes = bgynsuca. ymperativo: gynu. partíçìpíoʃ
    chagynsuca: chagynua. chagynynga =
Cortar
Fotografía[3]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 44r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que lo correcto debió haber sido zonac.
  3. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.