De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m (Plantilla de añadidos)
 
(No se muestran 10 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 7: Línea 7:
  
 
{{der|4}}  
 
{{der|4}}  
# A cada paʃo &#61;  '''[[spqui]]n [[spqui]]na''', {{lat|L,}} '''[[ateza]] [[ateza]]ca''', {{lat|L,}} <br>'''[[aganza]] [[aganza]]ca''' &#61; <br>
+
# A cada paʃo &#61;  '''[[spqui]][[-n(3)|n]] [[spqui]][[-na|na]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[te(3)|te]][[-za|za]] [[a-|a]][[te(3)|te]][[-za|za]][[-ca|ca]]''', {{lat|L,}} <br>'''[[aganza]] [[aganza]][[-ca|ca]]''' &#61; <br>
# Acaêçer &#61;  '''[[a-|a]][[quynsuca]]''', acaêçíome,  '''[[cha-|cha]][[has]] [[a-|a]][[quynsuca|quyne]]'''  <br>
+
# Acaêçer &#61;  '''[[a-|a]][[quynsuca|quy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''', acaêçíome,  '''[[cha-|cha]][[has]] [[a-|a]][[quynsuca|quy]][[-ne|ne]]'''  <br>
# Acanalada por la azequia &#61;  '''[[siquie]] [[a-|a]][[chichy]] [[cosynsuca|cosy'''[-]<br>'''n]][[-uca|uca]]''' - <br>
+
# Acanalada por la azequia &#61;  '''[[siquie]] [[a-|a]][[chichy]] [[cosynsuca|cosy]]'''{{an1|-}}<br>'''[[-n(2)|n]][[-uca|uca]]''' - <br>
# Acardenalarʃe &#61;  '''[[z-|zy]][[muynynsuca]]'''&#61;  <br>
+
# Acardenalarʃe &#61;  '''[[z-|zy]][[muynynsuca|muyny]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]'''&#61;  <br>
# Acardenalar a otro &#61;  '''[[ys]] [[-b|b]][[gyisuca|gyi]][[-s|s]], [[a-|a]][[muynynsuca|muyne]][[-ne|ne]]''': dil de gol[-]<br>pes, y puʃoʃe acardenalado no ai otro modo deçir,  <br>
+
# Acardenalar a otro &#61;  '''[[ys(2)|ys]] [[-b|b]][[gyisuca|gyi]][[-s|s]], [[a-|a]][[muynynsuca|muyne]][[-ne|ne]]''': dil{{an1|e}} de gol{{an1|-}}<br>pes, y puʃoʃe acardenalado{{an1|,}} no ai otro modo deçir,  <br>
# Acaríçiar de palabra &#61;  '''[[cho]][[-c|c]] [[gue]][[-c|c]] [[z-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|usqua]]'''&#61;  <br>
+
# Acaríçiar de palabra &#61;  '''[[cho]][[-c|c]] [[gue]][[-c|c]] [[z-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|u]][[-squa|squa]]'''&#61;  <br>
# Acariçia de obra,  agasajar &#61;  '''[[cho]][[-c|c]] [[gue]][[-c|c]] [[-b|b]][[quysqua]]'''  <br>
+
# Acariçia de obra,  agasajar &#61;  '''[[cho]][[-c|c]] [[gue]][[-c|c]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]'''  <br>
# Acaʃo &#61;  '''[[fahacuca]]''', {{lat|L,}} '''[[pquynuca]]''' &#61; <br>
+
# Acaʃo &#61;  '''[[faha cuca]]''', {{lat|L,}} '''[[pquynuca]]''' &#61; <br>
 
# A caballo &#61;  '''[[hycabai]] [[gy]][[-ca|ca]]'''-  <br>
 
# A caballo &#61;  '''[[hycabai]] [[gy]][[-ca|ca]]'''-  <br>
# Acaudalar haçienda  adquirîlla &#61;  '''[[z-|z]][[ipqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[gasqua]]'''  <br>
+
# Acaudalar haçienda  adquirîlla &#61;  '''[[z-|z]][[ipqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]'''  <br>
# Acaudalar alguna coʃa  adquirílla  hacella suya &#61;  <br>'''[[ipquabie|ipquauie]] [[z-|z]][[ipqua]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua]]'''&#61;  <br>
+
# Acaudalar alguna coʃa  adquirílla  hacella suya &#61;  <br>'''[[ipquabie|ipquauie]] [[z-|z]][[ipqua]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]'''&#61;  <br>
# Aclararʃe el agua o coʃa liquida &#61;  '''[[a-|a]][[chysquynsuca]]'''  <br>
+
# Aclararʃe el agua o coʃa liquida &#61;  '''[[a-|a]][[chysquynsuca|chysquy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]'''  <br>
# Aclarar La uerdad &#61;  '''[[ocanxin]][[gue]] [[muyia]][[-n|n]] [[-b|b]][[tasqua|tas'''[-]<br>'''qua]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[gues]] [[nuca|nuc]] [[muyia]][[-n|n]] [[-b|b]][[tasqua]]'''&#61;  <br>
+
# Aclarar La uerdad &#61;  '''[[ocanxin]][[gue]] [[muyia]][[-n|n]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|s'''{{an1|-}}<br>'''qua]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[gues]] [[nuca|nuc]] [[muyia]][[-n|n]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]'''&#61;  <br>
# Aclararʃe la uerdad, &#61;  '''[[ocanxin]][[gue]] [[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[-n-|n]][[tasqua|taʃ'''[-]<br>'''qua]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[gues]] [[nuca|nuc]] [[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[-n-|n]][[tasqua]]''', {{lat|L,}} '''[[muyia]][[-n|n]]''' <br>'''[[a-|a]][[-b|b]][[casqua(2)|casqua]]'''.  preterito  '''[[a-|a]][[-b|b]][[casqua(2)|caque]]''', {{lat|L,}} '''[[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[misqua]]'''  <br>
+
# Aclararʃe la uerdad, &#61;  '''[[ocanxin]][[gue]] [[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[-n-|n]][[tasqua|ta]][[-squa|ʃ'''{{an1|-}}<br>'''qua]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[gues]] [[nuca|nuc]] [[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[-n-|n]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[muyia]][[-n|n]]''' <br>'''[[a-|a]][[bcasqua|bca]][[-squa|squa]]'''.  preterito  '''[[a-|a]][[bcasqua|bcaque]]''', {{lat|L,}} '''[[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[misqua|mi]][[-squa|squa]]'''  <br>
# Aclararʃe el apoʃento &#61;  '''[[quypqua]][[-n|n]] [[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[quynsuca|qu'''-<br>'''ynsuca]]'''=  <br>
+
# Aclararʃe el apoʃento &#61;  '''[[quypqua]][[-n|n]] [[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[quynsuca|qu'''-<br>'''y]][[-n|n]][[-suca|suca]]'''=  <br>
# Aclararʃe el tiempo &#61;  '''[[quyca]] [[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[-b|b]][[quysqua]]''', <br>{{lat|L,}} '''[[quyca]] [[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[gasqua]]''', {{lat|L,}} '''[[quyca]] [[muyia]][[-n|n]]''' <br>'''[[a-|a]][[quynsuca]]''' &#61; <br>
+
# Aclararʃe el tiempo &#61;  '''[[quyca]] [[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''', <br>{{lat|L,}} '''[[quyca]] [[muyia]][[-n|n]] [[a-|a]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[quyca]] [[muyia]][[-n|n]]''' <br>'''[[a-|a]][[quynsuca|quy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
# Aclarar lo ʠ ʃe diçe  eſto e& deçillo claro &#61;  '''[[muyia]]''' <br>'''[[z-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|usqua]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[gues]] [[nuca|nuc]] [[z-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|usqua]]'''&#61;  <br>
+
# Aclarar lo ʠ ʃe diçe  eſto deçillo claro &#61;  '''[[muyia]]''' <br>'''[[z-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|u]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[gues]] [[nuca|nuc]] [[z-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|u]][[-squa|squa]]'''&#61;  <br>
 
{{der|Acoçear}}
 
{{der|Acoçear}}
  

Revisión actual del 10:50 19 mar 2024

Lematización[1]
4
  1. A cada paʃo = spquin spquina, L, ateza atezaca, L,
    aganza aganzaca =
  2. Acaêçer = aquynsuca, acaêçíome, chahas aquyne
  3. Acanalada por la azequia = siquie achichy cosy[-]
    nuca -
  4. Acardenalarʃe = zymuynynsuca=
  5. Acardenalar a otro = ys bgyis, amuynene: dil[e] de gol[-]
    pes, y puʃoʃe acardenalado[,] no ai otro modo deçir,
  6. Acaríçiar de palabra = choc guec zegusqua=
  7. Acariçia de obra, agasajar = choc guec bquysqua
  8. Acaʃo = faha cuca, L, pquynuca =
  9. A caballo = hycabai gyca-
  10. Acaudalar haçienda adquirîlla = zipquaz agasqua
  11. Acaudalar alguna coʃa adquirílla hacella suya =
    ipquauie zipquac bgasqua=
  12. Aclararʃe el agua o coʃa liquida = achysquynsuca
  13. Aclarar La uerdad = ocanxingue muyian btas[-]
    qua
    , L, agues nuc muyian btasqua=
  14. Aclararʃe la uerdad, = ocanxingue muyian antaʃ[-]
    qua
    , L, agues nuc muyian antasqua, L, muyian
    abcasqua. preterito abcaque, L, muyian amisqua
  15. Aclararʃe el apoʃento = quypquan muyian aqu-
    y
    nsuca
    =
  16. Aclararʃe el tiempo = quyca muyian abquysqua,
    L, quyca muyian agasqua, L, quyca muyian
    aquynsuca =
  17. Aclarar lo ʠ ʃe diçe eſto eʃ deçillo claro = muyia
    zegusqua, L, agues nuc zegusqua=
Acoçear
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 4r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.