De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
(No se muestran 2 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 8: Línea 8:
 
{{der|72}}  
 
{{der|72}}  
 
# Enfriarʃe &#61;  '''[[hichu]][[-c|c]] [[z-|ze]][[gasqua]]''' &#61;<br>  
 
# Enfriarʃe &#61;  '''[[hichu]][[-c|c]] [[z-|ze]][[gasqua]]''' &#61;<br>  
# Engańar a otro &#61;  '''[[a-|a]][[gota]][[-c|c]] [[m-|m]][[nysqua]]''', {{lat|l,}} '''[[a-|a]][[gota]][[-c|c]] [[-b|b]][[tasqua]]''' {{lat|l,}} '''[[a-|a]][[huich]][[-c|c]]''' <br> '''[[-b|b]][[tasqua]]''' &#61;<br>
+
# Engańar a otro &#61;  '''[[a-|a]][[gota(2)|gota]][[-c|c]] [[m-|m]][[nysqua]]''', {{lat|l,}} '''[[a-|a]][[gota(2)|gota]][[-c|c]] [[-b|b]][[tasqua]]''' {{lat|l,}} '''[[a-|a]][[huich]][[-c|c]]''' <br> '''[[-b|b]][[tasqua]]''' &#61;<br>
 
# Engendrar &#61; '''[[-b|b]][[xisqua(2)|xisqua]]''' &#61;<br>  
 
# Engendrar &#61; '''[[-b|b]][[xisqua(2)|xisqua]]''' &#61;<br>  
 
# Engordar &#61;  '''[[z-|z]][[cuhumensuca]]''', {{lat|l,}} '''[[i-|i]][[chimgosqua]]''' &#61;<br>  
 
# Engordar &#61;  '''[[z-|z]][[cuhumensuca]]''', {{lat|l,}} '''[[i-|i]][[chimgosqua]]''' &#61;<br>  
Línea 19: Línea 19:
 
# Enlodar a otro &#61;  '''[[usua]][[-c|c]] [[-m|m]][[nysqua]]. [[-m|m]][[nysqua(2)|nyque]][,] [[nysqua(2)|nyqu]].''' <br>  
 
# Enlodar a otro &#61;  '''[[usua]][[-c|c]] [[-m|m]][[nysqua]]. [[-m|m]][[nysqua(2)|nyque]][,] [[nysqua(2)|nyqu]].''' <br>  
 
# Enlodarse &#61;  '''[[usua]][[-c|c]] [[i-|i]][[nysqua(2)|nysqua]]''' &#61;<br>  
 
# Enlodarse &#61;  '''[[usua]][[-c|c]] [[i-|i]][[nysqua(2)|nysqua]]''' &#61;<br>  
# Enloqueçer &#61;  '''[[z-|z]][[mahazansuca]]. [[mahazansuca|mahazanuca]]''',  el loco &#61;<br>
+
# Enloqueçer &#61;  '''[[z-|z]][[mahazansuca]]. [[mahazansuca|mahaza]][[-n(2)|n]][[-uca|uca]]''',  el loco &#61;<br>
 
# Enmaderar &#61;  '''[[uchquy]] [[-b|b]][[suasqua]]''', {{lat|l,}} '''[[uchquy]] [[z-|ze]][[-g|g]][[uasqua]]''' &#61;<br>
 
# Enmaderar &#61;  '''[[uchquy]] [[-b|b]][[suasqua]]''', {{lat|l,}} '''[[uchquy]] [[z-|ze]][[-g|g]][[uasqua]]''' &#61;<br>
 
# En mi lugar &#61;  '''[[z-|z]][[inta]]ca,  [[m-|m]][[inta]]ca,  <sup>[[a-|a]]</sup>[[inta|enta]]ca''', {{lat|l,}} '''[[z-|z]][[ypqua]]ca, [[m-|m]][[ypqua]]ca,  [[a-|a]][[ypqua|<sup>y</sup>p'''[-] <br> '''qua]]ca''' &#61;<br>  
 
# En mi lugar &#61;  '''[[z-|z]][[inta]]ca,  [[m-|m]][[inta]]ca,  <sup>[[a-|a]]</sup>[[inta|enta]]ca''', {{lat|l,}} '''[[z-|z]][[ypqua]]ca, [[m-|m]][[ypqua]]ca,  [[a-|a]][[ypqua|<sup>y</sup>p'''[-] <br> '''qua]]ca''' &#61;<br>  
Línea 25: Línea 25:
 
# Enojarse &#61;  '''[[z-|ze]][[gensuca]]''', {{lat|l,}} '''[[z-|ze]][[ge]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua]]''' &#61;<br>  
 
# Enojarse &#61;  '''[[z-|ze]][[gensuca]]''', {{lat|l,}} '''[[z-|ze]][[ge]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua]]''' &#61;<br>  
 
# Enojeme Contigo &#61;  '''[[mue]] [[m-|m]][[bohoze]] [[z-|z]][[ge]][[-ne|ne]]''', {{lat|l,}} '''[[ma-|ma]][[has]] [[z-|ze]][[ge]][[-ne|ne]]''' &#61;<br>  
 
# Enojeme Contigo &#61;  '''[[mue]] [[m-|m]][[bohoze]] [[z-|z]][[ge]][[-ne|ne]]''', {{lat|l,}} '''[[ma-|ma]][[has]] [[z-|ze]][[ge]][[-ne|ne]]''' &#61;<br>  
# Enojadamente &#61;  '''{{cam|[[gy(3)|gy]][[-c|o]]|gyc}}''' &#61;<br>  
+
# Enojadamente &#61;  '''{{cam1|[[gy(3)|gy]][[-c|o]]|gyc}}''' &#61;<br>  
 
# Enojado &#61;  '''[[a-|a]][[ge]] [[gue]]''' &#61;<br>  
 
# Enojado &#61;  '''[[a-|a]][[ge]] [[gue]]''' &#61;<br>  
 
# Enojadiço &#61;  '''[[a-|a]][[ge]][[-n|n]] [[?|cui]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
 
# Enojadiço &#61;  '''[[a-|a]][[ge]][[-n|n]] [[?|cui]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  

Revisión del 18:04 9 dic 2020

Lematización[1]
72
  1. Enfriarʃe = hichuc zegasqua =
  2. Engańar a otro = agotac mnysqua, l, agotac btasqua l, ahuichc
    btasqua =
  3. Engendrar = bxisqua =
  4. Engordar = zcuhumensuca, l, ichimgosqua =
  5. Engordar Como puerco = ichimpansuca =
  6. Eníheſtar lo caído = cus btasqua, l, cus bzasqua =
  7. Engroʃar tomar Cuerpo la planta o anímal que eſta flaco = zefihi [-]
    zu
    c agasqua
    =
  8. Enyeſto eſtar = cus azone, l, cus asucune =
  9. Enlazar = bchihizesuca =
  10. Enlazarse = ichihizensuca =
  11. Enlodar a otro = usuac mnysqua. mnyque[,] nyqu.
  12. Enlodarse = usuac inysqua =
  13. Enloqueçer = zmahazansuca. mahazanuca, el loco =
  14. Enmaderar = uchquy bsuasqua, l, uchquy zeguasqua =
  15. En mi lugar = zintaca, mintaca, aentaca, l, zypquaca, mypquaca, ayp[-]
    quaca
    =
  16. Ennegreçerʃe = zmuyhyzynsuca =
  17. Enojarse = zegensuca, l, zegec agasqua =
  18. Enojeme Contigo = mue mbohoze zgene, l, mahas zegene =
  19. Enojadamente = gyo[2] =
  20. Enojado = age gue =
  21. Enojadiço = agen cui mague =
  22. Enojar a otro = hoc guahaica bquysqua =
  23. En nínguna manera = hataca, l, ubuca =
  24. Enrronqueçerʃe = zhitaz afuchuansuca
  25. Enseńar = hoc bgasqua =
Ensordeçer
Fotografía[3]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 72r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que lo correcto debió haber sido gyc.
  3. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.