De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
(No se muestran 20 ediciones intermedias de 2 usuarios)
Línea 3: Línea 3:
 
|anterior = fol 80r
 
|anterior = fol 80r
 
|siguiente = fol 81r
 
|siguiente = fol 81r
|foto = Manuscrito_158_BNC_vocabulario_-_fol_80v.jpg
+
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_80v.jpg
|morfo =
+
|morfo_d =  
 +
<br>
  
# [[a-|A]][[chachua|chachua]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue|gue]]
+
# Hablador  rrespondon &#61;  '''[[a-|a]][[chachua]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>
# [[z-|Z]][[hyka|hyca]][[-k|c]] [[z-|ze]][[maskua|masqua]] - [[m-|m]][[hyka|hyca]][[-k|c]] [[maskua|masqua]], [[a-|a]][[hyka|hyca]][[-k|c]] [[a-|a]][[maskua|masqua]]
+
# Habla quitarse &#61;  '''[[z-|z]][[hyca]][[-c|c]] [[z-|ze]][[masqua]][,] [[m-|m]][[hyca]][[-c|c]] <sup>[[m-|m]]</sup>[[masqua]][,]''' <br> '''[[a-|a]][[hyca]][[-c|c]] [[a-|a]][[masqua]]''' &#61;<br>
# [[hiza|Hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|huan]] [[b-|b]][[kyskua|quysqua]] [[hiza|hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|hua]][[-n|n]] [[b-|b]][[taskua|tasqua]]
+
# Halagar &#61;  '''[[hiza(2)|hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|hua]][[-n|n]] [[-b|b]][[quysqua]]''', {{lat|l,}} '''[[hiza(2)|hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|hua]][[-n|n]] [[-b|b]][[tasqua]]''' &#61;<br>
# [[b-|B]][[kyskua|quysqua]], [[b-|b]][[kyskua|quy]], [[kyskua|quyu]], [[cha-|cha]][[kyskua|quisca]], [[cha-|cha]][[kyskua|quia]]
+
# Halagar de palabra &#61;  '''[[hiza(2)|hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|hua]]n [[z-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|usqua]]''' &#61;<br>
# [[hiza|Hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|hua]][[-n|n]] [[z-|ze]][[guskua|gusqua]]
+
# Hallar &#61;  '''[[z-|ze]][[-m|m]][[istysuca|iſtysuca]]''' &#61;<br>
# [[z-|Ze]][[mistysuka|mistysuca]]
+
# Hallasgo &#61;  '''[[upquago]]''' &#61;<br>
# [[upkuago|Upquago]]
+
# Hambre &#61;  '''[[yc]] [[chansuca|chan]]''' &#61;<br>
#
+
# Hambre tener &#61;  '''[[i-|i]][[chahasgansuca]]''', {{lat|L,}} '''[[cha-|cha]][[hac]] [[a-|a]][[chansuca|<sup>cha</sup>nsuca]]''' &#61;<br>
#
+
# Hanbríento &#61;  '''[[chahasgansuca|chahasgan]][[-uca|uca]]''' &#61;<br>
# [[pamta|Pamta]]
+
# Handrajo &#61;  '''[[pamta]]''' &#61;<br>
# [[pamtakyn|Pantaquyn]]
+
# Handarjoso &#61;  '''[[pamtaquyn]]''' &#61;<br>
# [[ie|Ie]]
+
# Harma<ref>Creemos que en el texto original debió ser ''Harina'' y no ''Harma''.</ref> &#61;  '''[[ie(2)|ie]]''' &#61;<br>
# [[hykabai|Hycabai]] ''itan''[[b-|b]][[iaskua|iasqua]]. ''Etan'' [[iaskua|iao]]
+
# Harrear Caballos &#61;  '''[[hycabai]], [[ita]][[-n|n]] [[-b|b]][[iasqua]]. <sup>[[a-|a]]</sup>[[ita|eta]]n [[iasqua|ia]][[-o(3)|o]]'''  &#61; <br>harrealo &#61;<br>
 +
# Hartarʃe &#61;  '''[[z-|z]][[ie(4)|ie]][[-z|z]] [[a-|a]][[punsuca]]''' &#61;<br>
 +
# Harto &#61;  '''[[a-|a]][[ie(4)|ie]] [[punsuca|pusa]]''' &#61;<br>
 +
# Hartarse de haser algo &#61;  '''[[cha-|cha]]{{t_l|ha}}[[hac]] [[a-|a]][[zasqua]]'''.  pueʃ[-] <br>to al fin del uerbo  Como,  '''[[z-|z]][[quyby]][[-z|z]] [[cha-|cha]][[hac]] [[a-|a]][[zasqua|za]]''',  harte[-] <br>me de dormír.  '''[[a-|a]][[quyby]][[-z|z]] [[yc]] [[a-|a]][[zasqua]][[-za|za]]''',  no se harta de <br> dormír &#61;<br>
 +
# Hartar a otro &#61;  '''[[muysca]] [[z-|ze]][[uaque|guaque]][[-s|s]] [[a-|a]][[ie(4)|ie]][[-z|z]] [[a-|a]][[punsuca]]''' <br>
 +
# Haſta dos,  haſta tres  &.<sup>a</sup>  '''[[ana(2)|ana]] [[boza]], [[ana(2)|ana]] [[mica]]'''  &.<sup>a</sup>  <br> {{lat|L,}} '''[[haza]] [[boza]],  [[haza]] [[mica]]'''  &.<sup>a</sup> <br>
 +
# Hazer &#61;  '''[[-b|b]][[quysqua]]. [[-b|b]][[quysqua|quy]].  [[quysqua|quyu]].  [[cha-|cha]][[quysqua|quisca]]. [[cha-|cha]][[quysqua|quia]]''',  <br>
 +
# Hazer de una coʃa otra,  o haserla tal: Como  {{t_l|D}}íoʃ <br> me har bueno: '''[[Dios]][[-z|z]] [[muysca]] [[cho]][[-c|c]] [[cha-|cha]]<sup>[[a-|a]]</sup>[[-b|b]][[gasqua|ganga]]''':  <br> dile oro y hiso del un ydolo,  '''[[neia]] [[hoc]] [[m-|m]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[nysqua|ny]][[-s|s]] [[chunso]]''' &#61;<br>
 +
{{der|'''[[-c|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[gasqua|ga]]'''&#61;}}
  
 
|texto =
 
|texto =

Revisión del 00:29 9 may 2020

Lematización[1]

  1. Hablador rrespondon = achachuan mague =
  2. Habla quitarse = zhycac zemasqua[,] mhycac mmasqua[,]
    ahycac amasqua =
  3. Halagar = hizan huan bquysqua, l, hizan huan btasqua =
  4. Halagar de palabra = hizan huan zegusqua =
  5. Hallar = zemiſtysuca =
  6. Hallasgo = upquago =
  7. Hambre = yc chan =
  8. Hambre tener = ichahasgansuca, L, chahac achansuca =
  9. Hanbríento = chahasganuca =
  10. Handrajo = pamta =
  11. Handarjoso = pamtaquyn =
  12. Harma[2] = ie =
  13. Harrear Caballos = hycabai, itan biasqua. aetan iao =
    harrealo =
  14. Hartarʃe = ziez apunsuca =
  15. Harto = aie pusa =
  16. Hartarse de haser algo = chahahac azasqua. pueʃ[-]
    to al fin del uerbo Como, zquybyz chahac aza, harte[-]
    me de dormír. aquybyz yc azasquaza, no se harta de
    dormír =
  17. Hartar a otro = muysca zeguaques aiez apunsuca
  18. Haſta dos, haſta tres &.a ana boza, ana mica &.a
    L, haza boza, haza mica &.a
  19. Hazer = bquysqua. bquy. quyu. chaquisca. chaquia,
  20. Hazer de una coʃa otra, o haserla tal: Como Díoʃ
    me har bueno: Diosz muysca choc chaabganga:
    dile oro y hiso del un ydolo, neia hoc mmnys chunso =
Fotografía[3]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 80v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que en el texto original debió ser Harina y no Harma.
  3. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.