De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
(No se muestran 9 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 8: Línea 8:
  
 
# Hablador  rrespondon &#61;  '''[[a-|a]][[chachua]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
 
# Hablador  rrespondon &#61;  '''[[a-|a]][[chachua]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
# Habla quitarse &#61;  '''[[z-|z]][[hyca]][[-c|c]] [[z-|ze]][[masqua]][,] [[m-|m]][[hyca]][[-c|c]] <sup>[[a-|a]]</sup>[[masqua]][,]''' <br> '''[[a-|a]][[hyca]][[-c|c]] [[a-|a]][[masqua]]''' &#61;<br>  
+
# Habla quitarse &#61;  '''[[z-|z]][[hyca]][[-c|c]] [[z-|ze]][[masqua]][,] [[m-|m]][[hyca]][[-c|c]] <sup>[[m-|m]]</sup>[[masqua]][,]''' <br> '''[[a-|a]][[hyca]][[-c|c]] [[a-|a]][[masqua]]''' &#61;<br>  
# Halagar &#61;  '''[[hiza(2)|hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|hua]][[-n|n]] [[-b|b]][[quysqua]]''', {{lat|l,}} '''[[hiza(2)|hiza]][[-n|n]] [[huan(2)|hua]]n [[-b|b]][[tasqua]]''' &#61;<br>  
+
# Halagar &#61;  '''[[hiza(2)|hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|hua]][[-n|n]] [[-b|b]][[quysqua]]''', {{lat|l,}} '''[[hiza(2)|hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|hua]][[-n|n]] [[-b|b]][[tasqua]]''' &#61;<br>  
 
# Halagar de palabra &#61;  '''[[hiza(2)|hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|hua]]n [[z-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|usqua]]''' &#61;<br>  
 
# Halagar de palabra &#61;  '''[[hiza(2)|hiza]][[-n|n]] [[hua(2)|hua]]n [[z-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|usqua]]''' &#61;<br>  
 
# Hallar &#61;  '''[[z-|ze]][[-m|m]][[istysuca|iſtysuca]]''' &#61;<br>  
 
# Hallar &#61;  '''[[z-|ze]][[-m|m]][[istysuca|iſtysuca]]''' &#61;<br>  
Línea 15: Línea 15:
 
# Hambre &#61;  '''[[yc]] [[chansuca|chan]]''' &#61;<br>  
 
# Hambre &#61;  '''[[yc]] [[chansuca|chan]]''' &#61;<br>  
 
# Hambre tener &#61;  '''[[i-|i]][[chahasgansuca]]''', {{lat|L,}} '''[[cha-|cha]][[hac]] [[a-|a]][[chansuca|<sup>cha</sup>nsuca]]''' &#61;<br>  
 
# Hambre tener &#61;  '''[[i-|i]][[chahasgansuca]]''', {{lat|L,}} '''[[cha-|cha]][[hac]] [[a-|a]][[chansuca|<sup>cha</sup>nsuca]]''' &#61;<br>  
# Hanbríento &#61;  '''[[chahasgansuca|chahasganuca]]''' &#61;<br>  
+
# Hanbríento &#61;  '''[[chahasgansuca|chahasgan]][[-uca|uca]]''' &#61;<br>  
 
# Handrajo &#61;  '''[[pamta]]''' &#61;<br>  
 
# Handrajo &#61;  '''[[pamta]]''' &#61;<br>  
# Handarjoso &#61;  '''pamtaquyn''' &#61;<br>  
+
# Handarjoso &#61;  '''[[pamtaquyn]]''' &#61;<br>  
# Harma &#61;  '''íe''' &#61;<br>  
+
# Harma<ref>Creemos que en el texto original debió ser ''Harina'' y no ''Harma''.</ref> &#61;  '''[[ie(2)|ie]]''' &#61;<br>  
# Harrear Caballos &#61;  '''hycabai, itanbiasqua. etan ìac'''  &#61; <br>harrealo &#61;<br>  
+
# Harrear Caballos &#61;  '''[[hycabai]], [[ita]][[-n|n]] [[-b|b]][[iasqua]]. <sup>[[a-|a]]</sup>[[ita|eta]]n [[iasqua|ia]][[-o(3)|o]]'''  &#61; <br>harrealo &#61;<br>  
# Hartarʃe &#61;  '''ziezapunsuca''' &#61;<br>  
+
# Hartarʃe &#61;  '''[[z-|z]][[ie(4)|ie]][[-z|z]] [[a-|a]][[punsuca]]''' &#61;<br>  
# Harto &#61;  '''aìepusa''' &#61;<br>  
+
# Harto &#61;  '''[[a-|a]][[ie(4)|ie]] [[punsuca|pusa]]''' &#61;<br>  
# Hartarse de haser algo &#61;  '''cha{{t_l|ha}} hacazasqua'''.  pueʃ[-] <br>to al fin del uerbo  Como,  '''zquybyz chahacaza''',  harte[-] <br>me de dormír.  '''aquybyz ycazasquaza''',  no se harta de <br> dormír &#61;<br>  
+
# Hartarse de haser algo &#61;  '''[[cha-|cha]]{{t_l|ha}}[[hac]] [[a-|a]][[zasqua]]'''.  pueʃ[-] <br>to al fin del uerbo  Como,  '''[[z-|z]][[quyby]][[-z|z]] [[cha-|cha]][[hac]] [[a-|a]][[zasqua|za]]''',  harte[-] <br>me de dormír.  '''[[a-|a]][[quyby]][[-z|z]] [[yc]] [[a-|a]][[zasqua]][[-za|za]]''',  no se harta de <br> dormír &#61;<br>  
# Hartar a otro &#61;  '''muysca zeguaque aíezapunsuca''' <br>
+
# Hartar a otro &#61;  '''[[muysca]] [[z-|ze]][[uaque|guaque]][[-s|s]] [[a-|a]][[ie(4)|ie]][[-z|z]] [[a-|a]][[punsuca]]''' <br>
# Haſta dos,  haſta tres  &.<sup>a</sup>  '''anaboza,  anamica'''  &.<sup>a</sup>  <br> {{lat|L,}} '''hazaboza,  hazamica'''  &.<sup>a</sup> <br>
+
# Haſta dos,  haſta tres  &.<sup>a</sup>  '''[[ana(2)|ana]] [[boza]], [[ana(2)|ana]] [[mica]]''' &.<sup>a</sup>  <br> {{lat|L,}} '''[[haza]] [[boza]], [[haza]] [[mica]]'''  &.<sup>a</sup> <br>
# Hazer &#61;  '''bquysqua. bquy.  quyu.  chaquisca.  chaquía''',  <br>
+
# Hazer &#61;  '''[[-b|b]][[quysqua]]. [[-b|b]][[quysqua|quy]][[quysqua|quyu]][[cha-|cha]][[quysqua|quisca]][[cha-|cha]][[quysqua|quia]]''',  <br>
# Hazer de una coʃa otra,  o haserla tal: Como  {{t_l|D}}íoʃ <br> me har bueno: '''Díosz muysca choc chabganga''':  <br> dóle oro y hiso del un ydolo,  '''neia hoc mnys chunso''' &#61;<br>
+
# Hazer de una coʃa otra,  o haserla tal: Como  {{t_l|D}}íoʃ <br> me har bueno: '''[[Dios]][[-z|z]] [[muysca]] [[cho]][[-c|c]] [[cha-|cha]]<sup>[[a-|a]]</sup>[[-b|b]][[gasqua|ganga]]''':  <br> dile oro y hiso del un ydolo,  '''[[neia]] [[hoc]] [[m-|m]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[nysqua|ny]][[-s|s]] [[chunso]]''' &#61;<br>
{{der|'''cabga'''&#61;}}
+
{{der|'''[[-c|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[gasqua|ga]]'''&#61;}}
 
 
|morfo =
 
 
 
 
 
# [[upquago|Upquago]]
 
# [[yc|Yc]] [[cha|cha]][[-n|n]]
 
# [[i|I]][[cha-|cha]][[has|has]][[gansuca|gansuca]] - [[cha-|cha]][[has|has]][[cansuca|cansuca]]
 
# [[cha-|Cha]][[has|has]][[gasuca|ganuca]]
 
# [[pamta|Pamta]]
 
# [[pamtaquyn|Pantaquyn]]
 
# [[ie|Ie]]
 
# [[hycabai|Hycabai]] ''itan''[[-b|b]][[iasqua|iasqua]]. ''Etan'' [[iasqua|iao]]
 
#
 
#
 
# Ana[[boza|boza]], ana[[mica|mica]] - haza[[boza|boza]], haza[[mica|mica]]
 
# [[-b|B]][[quysqua]], [[-b|b]][[quysqua|quy]], [[quysqua|quyu]], [[cha-|cha]][[quysqua|quisca]], [[cha-|cha]][[quysqua|quia]]
 
# [[dios|Dios]][[-z|z]] [[muysca|muysca]] [[cho|cho]][[-c|c]] [[cha-|cha]][[-b|b]][[gasqua|ganga]]
 
# [[nyia|neia]] [[hoc|hoc]] [[b-|m]][[nysqua|ny]][[-s|s]] [[chunso|chunso]] ([[-c|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[gasqua|ga]].)
 
  
 
|texto =
 
|texto =

Revisión del 00:29 9 may 2020

Lematización[1]

  1. Hablador rrespondon = achachuan mague =
  2. Habla quitarse = zhycac zemasqua[,] mhycac mmasqua[,]
    ahycac amasqua =
  3. Halagar = hizan huan bquysqua, l, hizan huan btasqua =
  4. Halagar de palabra = hizan huan zegusqua =
  5. Hallar = zemiſtysuca =
  6. Hallasgo = upquago =
  7. Hambre = yc chan =
  8. Hambre tener = ichahasgansuca, L, chahac achansuca =
  9. Hanbríento = chahasganuca =
  10. Handrajo = pamta =
  11. Handarjoso = pamtaquyn =
  12. Harma[2] = ie =
  13. Harrear Caballos = hycabai, itan biasqua. aetan iao =
    harrealo =
  14. Hartarʃe = ziez apunsuca =
  15. Harto = aie pusa =
  16. Hartarse de haser algo = chahahac azasqua. pueʃ[-]
    to al fin del uerbo Como, zquybyz chahac aza, harte[-]
    me de dormír. aquybyz yc azasquaza, no se harta de
    dormír =
  17. Hartar a otro = muysca zeguaques aiez apunsuca
  18. Haſta dos, haſta tres &.a ana boza, ana mica &.a
    L, haza boza, haza mica &.a
  19. Hazer = bquysqua. bquy. quyu. chaquisca. chaquia,
  20. Hazer de una coʃa otra, o haserla tal: Como Díoʃ
    me har bueno: Diosz muysca choc chaabganga:
    dile oro y hiso del un ydolo, neia hoc mmnys chunso =
Fotografía[3]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 80v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que en el texto original debió ser Harina y no Harma.
  3. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.