De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m (Morfo)
Línea 7: Línea 7:
  
 
# chipquana, aquichipquanie [o] sasquyhyna.
 
# chipquana, aquichipquanie [o] sasquyhyna.
# Etamuys - etamuys [[chi-|chi]][[b-|b]][[gysqua|gynga]]
+
# Etamuys - etamuys [[chi-|chi]][[-b|b]][[gysqua|gynga]]
 
# [[fihizca|Fihizca]]
 
# [[fihizca|Fihizca]]
 
# [[ubaca|Ubaca]]
 
# [[ubaca|Ubaca]]
 
# [[ubasa|Ubasa]], [[ubasa|ubas]][[ata|ata]], [[ubasa]][[boza]]
 
# [[ubasa|Ubasa]], [[ubasa|ubas]][[ata|ata]], [[ubasa]][[boza]]
# [[z-|Z]][[quyhyza]] [[-z|z]][[a-|a]][[misqua]], [[i-|i]]''tochua''[[b-|b]][[gusqua]], [[busua]][[b-|b]][[gusqua]], [[i-|i]]''chyumyfac'' [[b-|b]][[tasqua]]
+
# [[z-|Z]][[quyhyza]] [[-z|z]][[a-|a]][[misqua]], [[i-|i]]''tochua''[[-b|b]][[gusqua]], [[busua]][[-b|b]][[gusqua]], [[i-|i]]''chyumyfac'' [[-b|b]][[tasqua]]
 
# [[afihistu|Afihistu]]c
 
# [[afihistu|Afihistu]]c
 
# Zpquyquynaz - bchibycaz - ycbsunecaz
 
# Zpquyquynaz - bchibycaz - ycbsunecaz
Línea 17: Línea 17:
 
# [[gy|Gy]][[-n|n]][[pquane|pquaoa]] - [[hata]][[zone|zona]] - [[asuca]][[yne|yn]][[puyquyne|puyca]]
 
# [[gy|Gy]][[-n|n]][[pquane|pquaoa]] - [[hata]][[zone|zona]] - [[asuca]][[yne|yn]][[puyquyne|puyca]]
 
# [[gy|Gy]][[-n|n]][[a-|a]][[pquane]] - ''gynie''[[a-|a]][[pquane]] - [[asuca]][[-z|z]] yquie agyine
 
# [[gy|Gy]][[-n|n]][[a-|a]][[pquane]] - ''gynie''[[a-|a]][[pquane]] - [[asuca]][[-z|z]] yquie agyine
# [[hata|Hata]][[zone|zona]] [[gue|gue]] - [[asuca]][[-z|z]][[yni|yni]][[a-|a]] [[puyquyne]], [[hata]] [[pquapquane|pquyca]] [[gue|gue]]
+
# [[hata|Hata]][[zone|zona]] [[gue]] - [[asuca]][[-z|z]][[yni|yni]][[a-|a]] [[puyquyne]], [[hata]] [[pquapquane|pquyca]] [[gue]]
 
# [[asuca|Asuca]][[-z|z]] [[yny]][[a-|a]][[zysqua|zyquy]]
 
# [[asuca|Asuca]][[-z|z]] [[yny]][[a-|a]][[zysqua|zyquy]]
# [[tapia|Tapia]][[-z|z]] [[b-|b]][[quysqua|quys]][[gy|gy]][[-n|n]] [[a-|a]][[pquane]] - [[tapia]][[-z|z]] [[b-|b]][[quysqua|quys]][[gy|gy]][[-n|n]] [[a-|a]][[quysqua|quyne]]
+
# [[tapia|Tapia]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua|quys]][[gy|gy]][[-n|n]] [[a-|a]][[pquane]] - [[tapia]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua|quys]][[gy|gy]][[-n|n]] [[a-|a]][[quysqua|quyne]]
 
# [[guata|Guat]][[zone|zona]] - [[guata|guat]][[-ie|ie]][[zone|zona]]
 
# [[guata|Guat]][[zone|zona]] - [[guata|guat]][[-ie|ie]][[zone|zona]]
 
# [[guata|Guata]][[zone|zone]]
 
# [[guata|Guata]][[zone|zone]]
# [[guata|Guat]] [[b-|b]][[zasqua]]
+
# [[guata|Guat]] [[-b|b]][[zasqua]]
# [[guata|guat]][[-ie|ie]] [[b-|b]][[zasqua]]
+
# [[guata|guat]][[-ie|ie]] [[-b|b]][[zasqua]]
  
 
|texto =
 
|texto =

Revisión del 03:51 3 feb 2013

Lematización[1]
13.

chipquana, aquichipquanie [o] sasquyhyna.
Al fin y al cabo. Etamuys; como, al fin y al cabo nos moriremos, etamuys chibgynga.
Alma. Fihizca.
Almoada. Ubaca.
Almorzada. Ubasa, ubasata, ubasaboza, etc., una almorzada, dos almorzadas, etc.
Almorzar. Zquyhyza zamisqua, itochuabgusqua, busuabgusqua, ichyumyfac btasqua.
Al mismo tiempo. Afihistuc.
A lo que me pareçe. Zpquyquynaz [o] bchibycaz [o] ycbsunecaz.
Alquiler de los yndios. Utafihista; utafihistacana, fue al alquiler [o] gyquyn.
Alta cosa, como pared o torre. Gynpquaoa [o] hatazona [o] asucaynpuyca.
Alta, estar desta manera. Gynapquane; gynieapquane, está más alta [o] asucaz yquie agyine.
Alto árbol. Hatazona gue, es mui alto [o] asucazynia puyquyne, hata pquyca gue.
Alto haçerse. Asucaz ynyazyquy.
Alta haçer la torre o tapia. Tapiaz bquysgyn apquane [o] tapiaz bquysgyn aquyne.
Alta cosa, esto es, que está en alto. Guatzona, guatiezona; más alta.
Alta estar. Guatazone.

Alta ponella. Guat bzasqua; más alta ponella, guatie bzasqua.
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 13r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.