De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
Línea 11: Línea 11:
 
Atender, ó escuchar = '''[[ze-|Ze]][[cuhuca]] [[ze-|Ze]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]'''.<br>
 
Atender, ó escuchar = '''[[ze-|Ze]][[cuhuca]] [[ze-|Ze]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]'''.<br>
  
Atento estar = '''[[ze-|Ze]][[cuhuca]][[-z|Z]] [[a-|a]][[pquansuca|pqua]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]'''.<br>
+
Atento estar = '''[[ze-|Ze]][[cuhuca]][[-z|Z]] {{cam1|[[a-|a]][[pquansuca|pqua]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]|apquane}}'''.<br>
  
 
Atestar = '''[[yquy|Yquy]] [[ze-|Ze]][[-b|b]][[gyhytysuca|gyhyty]][[-suca|suca]]'''. {{lat|l.}} '''[[yquy]] [[ze-|Ze]][[-b|b]][[zytysuca|zyty]][[-suca|suca]]<ref>Puede también interpretarse del manuscrito como ''zebtytysuca''.</ref>'''.<br>
 
Atestar = '''[[yquy|Yquy]] [[ze-|Ze]][[-b|b]][[gyhytysuca|gyhyty]][[-suca|suca]]'''. {{lat|l.}} '''[[yquy]] [[ze-|Ze]][[-b|b]][[zytysuca|zyty]][[-suca|suca]]<ref>Puede también interpretarse del manuscrito como ''zebtytysuca''.</ref>'''.<br>

Revisión del 09:22 4 ago 2022

8.

Atender, ó escuchar = Zecuhuca Zebquysqua.

Atento estar = Zecuhuca Zapquansuca.

Atestar = Yquy Zebgyhytysuca. l. yquy Zebzytysuca.

Atizar = gatamoque. yquy Zebchihisqua.

Atentar, id est, palpar = Zebgetasuca.

Atentar una parte y otra = Asac zemisqua. Pret.o Zemique, isac
amisqua. m.sac. &c. Item. ageʠ zemisqua. Item. asac. l. agec Zep-
quysqua. Pret.o Zepquyquy. Item Zebiomasuca.

Atollar = Vsuaʠ izasqua.

Atravesar = intaʠbzasqua.

Ave = Sue guana. l. Sue.

Avenir el rio = Xie Zahusqua.

Averiguar = aquihichan. l. Aquichpqua. Zebzisqua.

Avergonzarse = Zebansuca.– Vergonzoso = Zeban mague.

A vezes = insgansa. l. insinsa.

Aunque = Nohocan, y pide conjuntivo de pret.o V.g. aunq.e tu
confieses = confesar mquynan nohocan. Si la oracion eʃ
de participio de futuro, se dice desta manera, aunque
tu hayas de confesar.- Confesar mquynganan nohocan.
item esta particula quan con la misma construccion

A una parte y à otra, à un lado y à otro = Vbin, vbina.

Aun no, = Sa, cum verbo negativo. v.g. Aun no ha venido =
Saa huza. Aun rezar no sabeis - Rezar, esto solo, vchyasmi
mucan zane. l. reçar l. nquan nohocan mimucanzane.
____ ____ ____ ____ ____ ____ ____

[Aditio[1] .]

A dos calles esta = Izeboze fihistana, izeboze fihistan ague.

A preposicion local de movim.to Ca, y q.do ʃe determina à per-
sonas - Zemuysa, muysa, amuysa. &c.

Arrojar en alto = guatebtasqua.

Arrojar algo, hoc est[2] , poner algo, arrojandolo en alguna
parte alta = Zoʃbtasqua.

Atar floxo = Chahuan. l. Suantycoʠ Zebcamysuca.

Atar corto = Asucazaque Zebcamysuca.

A alguna parte = epquaqueca.

Abrir los ojos = Zupqua Zemisqua. Præ.to[3] Zemique. Imp.o[4] . -

vizu, chaviza. &c.
Lematización[5]
8.

Atender, ó escuchar = Zecuhuca Zebquysqua.

Atento estar = Zecuhuca Zapquansuca.

Atestar = Yquy Zebgyhytysuca. l. yquy Zebzytysuca.

Atizar = gatamoque. yquy Zebchihisqua.

Atentar, id est, palpar = Zebgetasuca.

Atentar una parte y otra = Asac zemisqua. Pret.o Zemique, isac
amisqua. m.sac. &c. Item. ageʠ zemisqua. Item. asac. l. agec Zep-
quysqua. Pret.o Zepquyquy. Item Zebiomasuca.

Atollar = Vsuaʠ izasqua.

Atravesar = intaʠbzasqua.

Ave = Sue guana. l. Sue.

Avenir el rio = Xie Zahusqua.

Averiguar = aquihichan. l. Aquichpqua. Zebzisqua.

Avergonzarse = Zebansuca.– Vergonzoso = Zeban mague.

A vezes = insgansa. l. insinsa.

Aunque = Nohocan, y pide conjuntivo de pret.o V.g. aunq.e tu
confieses = confesar mquynan nohocan. Si la oracion eʃ
de participio de futuro, se dice desta manera, aunque
tu hayas de confesar.- Confesar mquynganan nohocan.
item esta particula quan con la misma construccion

A una parte y à otra, à un lado y à otro = Vbin, vbina.

Aun no, = Sa, cum verbo negativo. v.g. Aun no ha venido =
Saa huza. Aun rezar no sabeis - Rezar, esto solo, vchyasmi
mucan zane. l. reçar l. nquan nohocan mimucanzane.
____ ____ ____ ____ ____ ____ ____

[Aditio[1] .]

A dos calles esta = Izeboze fihistana, izeboze fihistan ague.

A preposicion local de movim.to Ca, y q.do ʃe determina à per-
sonas - Zemuysa, muysa, amuysa. &c.

Arrojar en alto = guatebtasqua.

Arrojar algo, hoc est[2] , poner algo, arrojandolo en alguna
parte alta = Zoʃbtasqua.

Atar floxo = Chahuan. l. Suantycoʠ Zebcamysuca.

Atar corto = Asucazaque Zebcamysuca.

A alguna parte = epquaqueca.

Abrir los ojos = Zupqua Zemisqua. Præ.to[3] Zemique. Imp.o[4] . -

vizu, chaviza. &c.



Referencias

  1. Traducción del latín: "Adición".
  2. Traducción del latín: "Esto es".
  3. Traducción del latín: "Pretérito".
  4. Hay una tachadura en la parte final de la abreviatura.
  5. Realizada manualmente por Diego F. Gómez.