De Muysc cubun - Lengua Muisca

(Morfología)
m (Plantilla de añadidos)
 
(No se muestran 18 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 3: Línea 3:
 
|anterior = fol 12v
 
|anterior = fol 12v
 
|siguiente = fol 13v
 
|siguiente = fol 13v
|foto = Arte021.jpg
+
|foto = Gramatica_Lugo_13r.jpg
 +
|morfo_d =
 +
 
 +
{{der|13<ref>En el original, "12".</ref>}}
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''[[ʒh-|ʒh]][[uc]][[a-|a]][[-n|n]]''', con '''[[-n-|n]]'''. como '''[[ʒh-|ʒh]][[uc]][[a-|a]][[-n-|n]] [[nɣsquâ|nɣ]]'''.<br>
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Y eſte acuſatiuo '''[[ʒhɣ-|ʒhɣ]]''', como <br>
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''[[ʒhɣ-|ʒhɣ]] [[tâ]]''', '''[[a-|a]][[-m|m]][[utɣsûca|utɣ]]''', vendio mi labran{{an1|-}}<br>
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ça.<br>
 +
Voc. {{lat|Caret}}.<br>
 +
Abl. '''[[ʒhɣ-|ʒhɣ]][[bhôʒhâ|bhô{{an|ʒ}}hâ]]'''<ref>En el original, "ʒhɣbhôhâ".</ref>. Y no admite mas<br>
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; particulas que eſta en ambos nu-<br>
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; meros.<br>
 +
 
 +
<center>
 +
<h5>PLVRAL.</h5>
 +
</center>
 +
<br>
 +
Nom&nbsp; '''[[chi-|Chi]]'''. Noſotros, ò nueſtro.<br>
 +
Gen. '''[[chi-|Chi]] [[epqua]]''', {{lat|vel}} '''[[chi-|chi]] [[ipqua]]'''.<br>
 +
Dat. '''[[chi-|Chi]] [[guâca]]'''.<br>
 +
Acc. '''[[chi-|Chi]] [[hâc]][[a-|â]]''', '''[[chi-|chi]] [[hoc]][[a-|a]][[-m|m]]''', con '''[[-m|m]]'''.<br>
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''[[chi-|chi]] [[hoc]][[a-|â]][[-n-|n]]''', con '''[[-n-|n]]'''. {{lat|vel}}. '''[[chi-|chi]][[hoc]][[a-|a]][[-b|b]]''',<br>
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; como '''[[chi-|chi]][[hâc]][[a-|â]] [[-m|m]][[butɣsuca|utɣ]]''', vendionos.<br>
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''[[chi-|chi]][[hoc]][[a-|â]][[-m|m]] [[nɣsquâ|nɣ]]''', Dionos, '''{{cam1|[[chi-|chi]][[hoc|och]][[a-|a]][[-n-|n]]|chihocan}}'''<br>
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''[[nɣsquâ|nɣ]]'''. Dieron nos: '''[[chi-|chi]][[hoc]][[a-|a]][[-b|b]][[gâsqua|gâ]]''': En-<br>
 +
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ſeñonos.<br>
 +
Voc. {{lat|Caret}}.<br>
 +
Abl. '''[[chi-|Chi]][[bhôʒhâ]]'''.
 +
 
 +
{{der|B5 &nbsp;&nbsp; DE-}}
 +
 
 +
 
 
|texto =  
 
|texto =  
  
Línea 9: Línea 40:
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''ʒhucan''', con '''n'''. como '''ʒhucan nɣ'''.<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''ʒhucan''', con '''n'''. como '''ʒhucan nɣ'''.<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Y eſte acuſatiuo '''ʒhɣ''', como <br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Y eſte acuſatiuo '''ʒhɣ''', como <br>
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''ʒhɣ tâ''', '''a mutɣ''', vendio mi labran[-]<br>
+
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''ʒhɣ tâ''', '''a mutɣ''', vendio mi labran{{an1|-}}<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ça.<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ça.<br>
Voc. Caret.<br>
+
Voc. ''Caret''.<br>
Abl. '''ʒhɣbhôʒhâ'''<ref>En el original, "ʒhɣbhôhâ".</ref>. Y no admite mas<br>
+
Abl. '''ʒhɣbhô{{an1|ʒ}}hâ'''<ref>En el original, "ʒhɣbhôhâ".</ref>. Y no admite mas<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; particulas que eſta en ambos nu-<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; particulas que eſta en ambos nu-<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; meros.<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; meros.<br>
Línea 21: Línea 52:
 
<br>
 
<br>
 
Nom&nbsp; '''Chi'''. Noſotros, ò nueſtro.<br>
 
Nom&nbsp; '''Chi'''. Noſotros, ò nueſtro.<br>
Gen. '''Chi epqua''', vel '''chi ipqua'''.<br>
+
Gen. '''Chi epqua''', ''vel'' '''chi ipqua'''.<br>
 
Dat. '''Chi guâca'''.<br>  
 
Dat. '''Chi guâca'''.<br>  
 
Acc. '''Chi hâcâ''', '''chi hocam''', con '''m'''.<br>
 
Acc. '''Chi hâcâ''', '''chi hocam''', con '''m'''.<br>
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''chi hocân''', con '''n'''. vel. '''chihocab''',<br>
+
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''chi hocân''', con '''n'''. ''vel''. '''chihocab''',<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; como '''chihâcâ mutɣ''', vendionos.<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; como '''chihâcâ mutɣ''', vendionos.<br>
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''chihocâm nɣ''', Dionos, '''chiochan'''<ref>Creemos que es "chihocan" en lugar de "chiochan".</ref><br>
+
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''chihocâm nɣ''', Dionos, '''chiochan'''<ref>Probablemente, "chi'''h'''ocan".</ref><br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''nɣ'''. Dieron nos: '''chihocabgâ''': En-<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''nɣ'''. Dieron nos: '''chihocabgâ''': En-<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ſeñonos.<br>
 
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ſeñonos.<br>
Voc. Caret.<br>
+
Voc. ''Caret''.<br>
 
Abl. '''Chibhôʒhâ'''.
 
Abl. '''Chibhôʒhâ'''.
  
Línea 35: Línea 66:
  
 
}}
 
}}
== Morfología ==
 
# [[z-|ʒ]][[huk|huc]][[a-|a]][[b-|n]] - [[b-|n]] - [[z-|ʒ]][[huk|huc]][[a-|a]][[b-|n]] [[nyskua|nɣ]] - [[z-|ʒhɣ]] - [[z-|ʒhɣ]] [[ta|tâ]], [[a-|a]] [[mutysuka|mutɣ]]
 
# [[z-|ʒhɣ]][[bohoza|bhôʒhâ]]
 
# [[chi-|Chi]]
 
# [[chi-|Chi]] [[ipkua|epqua]] - [[chi-|chi]] [[ipkua|ipqua]]
 
# [[chi-|Chi]] [[guaka|guâca]]
 
# [[chi-|Chi]] [[hak|hâc]][[a-|â]], [[chi-|chi]][[hok|hoc]][[a-|a]][[m-|m]] - [[b-|m]] -  [[chi-|chi]][[hok|hoc]][[a-|â]][[n-|n]] - [[chi-|chi]][[hok|hoc]][[a-|a]][[b-|b]] - [[chi-|chi]][[hak|hâc]][[a-|â]] [[mutysuka|mutɣ]] - [[chi-|chi]][[hok|hoc]][[a-|â]][[b-|m]] [[nyskua|nɣ]] - [[chi-|chi]][[hok|hoc]][[a-|a]][[n-|n]] - [[nyskua|nɣ]] - [[chi-|chi]][[hok|hoc]][[a-|a]][[b-|b]][[gaskua|gâ]]
 
# [[chi-|Chi]][[bohoza|bhôʒhâ]]
 

Revisión actual del 11:46 18 mar 2024

Descarga e instala la fuente "Lucida Console Muysccubun" para visualizar corretamente el contenido de la Gramática de Lugo
13[1]

     ʒhucan, con n. como ʒhucan nɣ.
       Y eſte acuſatiuo ʒhɣ, como
     ʒhɣ tâ, a mutɣ, vendio mi labran[-]
     ça.
Voc. Caret.
Abl. ʒhɣbhô[ʒ][2] . Y no admite mas
     particulas que eſta en ambos nu-
     meros.

PLVRAL.


Nom  Chi. Noſotros, ò nueſtro.
Gen. Chi epqua, vel chi ipqua.
Dat. Chi guâca.
Acc. Chi hâcâ, chi hocam, con m.
     chi hocân, con n. vel. chihocab,
     como chihâcâ mutɣ, vendionos.
     chihocâm nɣ, Dionos, chiochan[3]
     . Dieron nos: chihocabgâ: En-
     ſeñonos.
Voc. Caret.
Abl. Chibhôʒhâ.

B5    DE-
Lematización[4]
13[5]

     ʒhucan, con n. como ʒhucan .
       Y eſte acuſatiuo ʒhɣ, como
     ʒhɣ , amutɣ, vendio mi labran[-]
     ça.
Voc. Caret.
Abl. ʒhɣbhô[ʒ][6] . Y no admite mas
     particulas que eſta en ambos nu-
     meros.

PLVRAL.


Nom  Chi. Noſotros, ò nueſtro.
Gen. Chi epqua, vel chi ipqua.
Dat. Chi guâca.
Acc. Chi hâcâ, chi hocam, con m.
     chi hocân, con n. vel. chihocab,
     como chihâcâ mutɣ, vendionos.
     chihocâm , Dionos, chiochan[7]
     . Dieron nos: chihocab: En-
     ſeñonos.
Voc. Caret.
Abl. Chibhôʒhâ.

B5    DE-
Fotografía[8]
Gramatica Lugo 13r.jpg


Referencias

  1. En el original, "12".
  2. En el original, "ʒhɣbhôhâ".
  3. Probablemente, "chihocan".
  4. Lematización morfológica realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez et Al. Transcripción Gramática de Lugo.
  5. En el original, "12".
  6. En el original, "ʒhɣbhôhâ".
  7. Creemos que lo correcto debió haber sido chihocan.
  8. Fotografía tomada de Fray Bernardo de Lugo. Gramatica en la Lengva General del Nvevo Reyno, llamada Mosca. Volumen de la Biblioteca Luis Ángel Arango, volumen del Instituto Caro y Cuervo (Gramática de Pasca), volumen de la Biblioteca Pública de Nueva York y facsímil del volumen de la Universidad del Rosario. Bogotá Colombia. 2004. Digitalizado por Jorge Yopasá Cárdenas.