De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m (Plantilla de añadidos)
 
(No se muestran 2 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 8: Línea 8:
 
{{der|71}}  
 
{{der|71}}  
 
# Entre El arcabuco &#61;  '''[[quye]] [[chichy]]''' &#61;<br>  
 
# Entre El arcabuco &#61;  '''[[quye]] [[chichy]]''' &#61;<br>  
# Ensíma, preposiçìon &#61;  '''[[gy]]na''', {{lat|L,}} '''[[gy]]ca''' &#61;<br>  
+
# Ensíma, preposiçìon &#61;  '''[[gy]][[-na|na]]''', {{lat|L,}} '''[[gy]][[-ca|ca]]''' &#61;<br>  
# En algun lugar &#61;  '''<s>e</s>[[epquane]]na''' &#61;<br>
+
# En algun lugar &#61;  '''<s>e</s>[[epquane]][[-na|na]]''' &#61;<br>
# En algun tiempo quisas nos ueremos &#61;  '''[[faha]]nga, [[?|hac uic]] [[a-|a]][[gasqua|ga]]'''[-]<br> '''[[-nan|nan]] [[chi-|chi]][[istysuca|histy]]''' &#61;<br>
+
# En algun tiempo quisas nos ueremos &#61;  '''[[faha]][[-nga|nga]], [[?|hac uic]] [[a-|a]][[gasqua|ga]]'''{{an1|-}}<br> '''[[-nan|nan]] [[chi-|chi]][[histysuca|histy]]''' &#61;<br>
# Enano &#61;  '''[[zapqua]], [[ingue]] [[tuzca]]'''. &#61;<br>  
+
# Enano &#61;  '''[[zapqua]], [[ingue tuzca]]'''. &#61;<br>  
# Encajar &#61;  '''[[ys]] [[a-|a]][[quyhytansuca]]''' &#61;<br>  
+
# Encajar &#61;  '''[[ys]] [[a-|a]][[quyhytansuca|quyhyta]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
# Encajar actiuo &#61;  '''[[ys]] [[-b|b]][[quyhytasuca]]''' &#61;<br>  
+
# Encajar actiuo &#61;  '''[[ys]] [[-b|b]][[quyhytasuca|quyhyta]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
# Encalar &#61;  '''[[supqui]][[-z|z]] [[tapia]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua]]''' &#61;<br>  
+
# Encalar &#61;  '''[[supqui]][[-z|z]] [[tapia]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Encaluezer &#61;  '''[[i-|í]][[zytapquana]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua]]''', {{lat|L,}} '''[[i-|i]][[zytapquanansuca]]''' <br>  
+
# Encaluezer &#61;  '''[[i-|í]][[zytapquana]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[i-|i]][[zytapquanansuca|zytapquana]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' <br>  
# Encanezer &#61;  '''[[z-|z]][[huhichuansuca]]''' &#61; <br>  
+
# Encanezer &#61;  '''[[z-|z]][[huhichuansuca|huhichua]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>  
# Encarzelar &#61;  '''[[hui]] [[-b|b]][[tasqua]]''' &#61;<br>  
+
# Encarzelar &#61;  '''[[hui]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Encarzelado eſtar &#61;  '''[[hui]] [[tasqua|tene]]''' &#61;<br>  
+
# Encarzelado eſtar &#61;  '''[[hui]] {{an|[[a-|a]]}}[[tasqua|te]][[-ne|ne]]''' &#61;<br>  
# Encalzelado &#61;  '''[[hui]] [[cha-|cha]][[tasqua|teuca]],  [[hui]] [[ma-|ma]][[tasqua|teuca]],  [[hui]] [[a-|a]][[tasqua|teuca]]''' &#61;<br>
+
# Encalzelado &#61;  '''[[hui]] [[cha-|cha]][[tasqua|te]][[-uca|uca]],  [[hui]] [[ma-|ma]][[tasqua|te]][[-uca|uca]],  [[hui]] [[a-|a]][[tasqua|te]][[-uca|uca]]''' &#61;<br>
# Encargar a otro alguna perʃona, o coʃa &#61;  '''[[ipquabie|ipquauie]][[-z|z]]<s>.</s> [[yc]] [[-b|b]][[iaiquysuca|iaiquy]]''' [-] <br> '''[[iaiquysuca|suca]]''', {{lat|L,}} '''[[ipquabie|ipquauie]][[-z|z]] [[yc]] [[-b|b]][[iaiquysuca]]''', {{lat|L,}} '''[[ipquabie|ípquauie]][[-z|z]] [[yc]] [[-b|b]][[quibysuca|qui]]''' [-] <br> '''[[quibysuca|bysuca]]''', {{lat|L,}} '''[[ipquabie|ipquauie]][[-z|z]] [[hoc]] [[z-|z]][[-m|m]][[inasuca]]''' &#61;
+
# Encargar a otro alguna perʃona, o coʃa &#61;  '''[[ipquabie|ipquauie]][[-z|z]]<s>.</s> [[yc]] [[-b|b]][[iaiquysuca|iaiquy]]''' {{an1|-}} <br> '''[[-suca|suca]]''', {{lat|L,}} '''[[ipquabie|ipquauie]][[-z|z]] [[yc]] [[-b|b]][[iaiquysuca|iaiquy]][[-suca|suca]]''', {{lat|L,}} '''[[ipquabie|ípquauie]][[-z|z]] [[yc]] [[-b|b]][[quibysuca|qui''' {{an1|-}} <br> '''by]][[-suca|suca]]''', {{lat|L,}} '''[[ipquabie|ipquauie]][[-z|z]] [[hoc]] [[z-|z]][[-m|m]][[inasuca|ina]][[-suca|suca]]''' &#61;
# Ençender &#61;  '''[[-b|b]][[genasuca]]''' &#61;<br>  
+
# Ençender &#61;  '''[[-b|b]][[genasuca|gena]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
# Ençendido eſtar &#61;  '''[[genasuca|genane]]''' &#61;<br>  
+
# Ençendido eſtar &#61;  '''[[genasuca|gena]][[-ne|ne]]''' &#61;<br>  
# Ençendído &#61;  '''[[a-|a]][[genasuca|genoca]]''' &#61;<br>
+
# Ençendído &#61;  '''[[a-|a]][[genasuca|gen{{an|a}}]][[-uca|oca]]''' &#61;<br>
# Ençerrar &#61;  '''[[hui]] [[-b|b]][[tasqua]]''' &#61;<br>  
+
# Ençerrar &#61;  '''[[hui]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Enclauar &#61;  '''[[yc]] [[-b|b]][[gyisuca]]''' &#61;<br>  
+
# Enclauar &#61;  '''[[yc]] [[-b|b]][[gyisuca|gyi]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
# Encojerse &#61;  '''[[hui]] [[i-|i]][[suhusqua|su<sup>hu</sup>squa]]''' &#61;<br>  
+
# Encojerse &#61;  '''[[hui]] [[i-|i]][[suhusqua|su{{an|hu}}]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
 
# Encomendar  {{lat|Víde}} encargar &#61;<br>  
 
# Encomendar  {{lat|Víde}} encargar &#61;<br>  
# Encomiendas dar &#61;  '''[[haspqua]] [[sipqua(2)|sipqua]] [[-b|b]][[gasqua]]''' &#61;<br>  
+
# Encomiendas dar &#61;  '''[[haspqua]] [[sipqua(2)|sipqua]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Encomiendas enuiar &#61;  '''[[Pedro|pedro]] [[boza]] [[haspqua]] [[sipqua(2)|sipqua]] [[m-|m]][[gasqua|gan'''[-]<br>'''ga]][[-co|co]]''',  mira que des las encomiendas a pedro &#61;<br>  
+
# Encomiendas enuiar &#61;  '''[[Pedro|pedro]] [[boza(2)|boza]] [[haspqua]] [[sipqua(2)|sipqua]] [[m-|m]]{{an|[[-m|m]]}}[[gasqua|ga]][[-nga|n'''{{an1|-}}<br>'''ga]][[-co|co]]''',  mira que des las encomiendas a pedro &#61;<br>  
 
# Encomendero de yndíos &#61;  '''[[paba|Paba]]''' &#61;<br>  
 
# Encomendero de yndíos &#61;  '''[[paba|Paba]]''' &#61;<br>  
 
{{der|Encordío}}
 
{{der|Encordío}}

Revisión actual del 09:43 19 mar 2024

Lematización[1]
71
  1. Entre El arcabuco = quye chichy =
  2. Ensíma, preposiçìon = gyna, L, gyca =
  3. En algun lugar = eepquanena =
  4. En algun tiempo quisas nos ueremos = fahanga, hac uic aga[-]
    nan chihisty =
  5. Enano = zapqua, ingue tuzca. =
  6. Encajar = ys aquyhytansuca =
  7. Encajar actiuo = ys bquyhytasuca =
  8. Encalar = supquiz tapiac bzasqua =
  9. Encaluezer = ízytapquanac agasqua, L, izytapquanansuca
  10. Encanezer = zhuhichuansuca =
  11. Encarzelar = hui btasqua =
  12. Encarzelado eſtar = hui [a]tene =
  13. Encalzelado = hui chateuca, hui mateuca, hui ateuca =
  14. Encargar a otro alguna perʃona, o coʃa = ipquauiez. yc biaiquy [-]
    suca, L, ipquauiez yc biaiquysuca, L, ípquauiez yc bqui [-]
    by
    suca
    , L, ipquauiez hoc zminasuca =
  15. Ençender = bgenasuca =
  16. Ençendido eſtar = genane =
  17. Ençendído = agen[a]oca =
  18. Ençerrar = hui btasqua =
  19. Enclauar = yc bgyisuca =
  20. Encojerse = hui isu[hu]squa =
  21. Encomendar Víde encargar =
  22. Encomiendas dar = haspqua sipqua bgasqua =
  23. Encomiendas enuiar = pedro boza haspqua sipqua m[m]gan[-]
    ga
    co
    , mira que des las encomiendas a pedro =
  24. Encomendero de yndíos = Paba =
Encordío
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 71r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.