De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
 
(No se muestran 9 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 7: Línea 7:
  
 
<br>
 
<br>
# Que uengais uosotros &#61;  '''[[zomca]][[-ua|ua]][[-ne|ne]]''' &#61; <br>  
+
# Que uengais uosotros &#61;  '''[[zom]][[-ca|ca]][[-ua|ua]][[-ne(4)|ne]]''' &#61; <br>  
# Que Como te llamas &#61;  '''[[ipqua(2)|ipqua]]<s>n</s>[[-ua(2)|ua]][[-n|n]] [[m-|m]][[hyca]]''' &#61; <br>  
+
# Que Como te llamas &#61;  '''[[ipqua(2)|ipqua]][[-n|n]][[-ua(2)|ua]][[-n|n]] [[m-|m]][[hyca]]''' &#61; <br>  
 
# Que quierez &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[m-|m]][[pquyquy]]''' &#61; <br>  
 
# Que quierez &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[m-|m]][[pquyquy]]''' &#61; <br>  
 
# Que que quierez &#61;  '''[[ipqua(2)|ipqua]][[-ua(2)|ua]][[-n|n]] [[m-|m]][[pquyquy]]''' &#61; <br>  
 
# Que que quierez &#61;  '''[[ipqua(2)|ipqua]][[-ua(2)|ua]][[-n|n]] [[m-|m]][[pquyquy]]''' &#61; <br>  
# Que haz &#61;  '''[[ia]] [[hac(2)|hac]][[-o(2)|o]] [[m-|m]][[quynsuca]]''' &#61; <br>  
+
# Que haz &#61;  '''[[iahac]][[-o(2)|o]] [[m-|m]][[quynsuca|quy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>  
# Que diçes &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[usqua(2)|guisca]]''' &#61;<br>  
+
# Que diçes &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[usqua(2)|gui]][[-sca|sca]]''' &#61;<br>  
# Que diçe &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[usqua(2)|guisca]]''' &#61;<br>  
+
# Que diçe &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[usqua(2)|gui]][[-sca|sca]]''' &#61;<br>  
# Que diçe[,] eſto es  Como diçe &#61; '''[[ia]] [[hac(2)|hac]][[-o(2)|o]] [[a-|a]][[-g|g]][[usqua(2)|usqua]]''' &#61;<br>  
+
# Que diçe{{an1|,}} eſto es  Como diçe &#61; '''[[iahac]][[-o(2)|o]] [[a-|a]][[-g|g]][[usqua(2)|u]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Que haçeʃ &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[quysqua|quisca]]''' &#61;<br>  
+
# Que haçeʃ &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[quysqua|qui]][[-sca|sca]]''' &#61;<br>  
# Que haçeʃ  Como haçeʃ &#61; '''[[ia]] [[hac(2)|hac]][[-o(2)|o]] [[m-|m]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[gasqua]]''' &#61;<br>  
+
# Que haçeʃ  Como haçeʃ &#61; '''[[iahac]][[-o(2)|o]] [[m-|m]]{{an|[[-m|m]]}}[[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Que hare p.<sup>a</sup> Ser b.<sup>no</sup> &#61; '''[[ia]] [[hac(2)|hac]][[-o(2)|o]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-s|s]] [[muysca]] [[cho]][[-c|c]] [[z-|ze]][[gasqua|ganga]][[-be|be]]''' <br>  
+
# Que hare p.<sup>a</sup> Ser b.<sup>no</sup> &#61; '''[[iahac]][[-o(2)|o]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-s|s]] [[muysca]] [[cho]][[-c|c]] [[z-|ze]][[gasqua|ga]][[-nga|nga]][[-be|be]]''' <br>  
# Que hare &#61; '''[[ia]] [[hac(2)|hac]][[-o(2)|o]] [[-b|b]][[gasqua|ganga]][[-be|be]]''' &#61;<br>  
+
# Que hare &#61; '''[[iahac]][[-o(2)|o]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-nga|nga]][[-be|be]]''' &#61;<br>  
# Que te duele &#61; '''[[m-|m]][[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[iusuca]]''' &#61;<br>  
+
# Que te duele &#61; '''[[m-|m]][[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[iusuca|iu]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
# Que le duele &#61; '''<sup>[[a-|a]]</sup>[[ipqua(2)|epqu]][[o(2)|o]] [[iusuca]]''' &#61;<br>  
+
# Que le duele &#61; '''{{an|[[a-|a]]}}[[ipqua(2)|epqu]][[o(2)|o]] [[iusuca|iu]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
# Que nombre le pondremos &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o|o]] [[hyca]][[-c|c]] [[chi-|chi]][[hasugue|hanynga]]''' &#61;<br>  
+
# Que nombre le pondremos &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o|o]] [[hyca]][[-c|c]] [[chi-|chi]][[hasugue|ha]][[-nynga|nynga]]''' &#61;<br>  
# Que tengo de comer &#61; '''<s>ipquo</s> [[ipqua(2)|ipqu]][[o(2)|o]] [[cha-|cha]][[sosqua|songa]][[-be|be]]''' &#61;<br>  
+
# Que tengo de comer &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[cha-|cha]][[sosqua|so]][[-nga|nga]][[-be|be]]''' &#61;<br>  
# Que traeʃ &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[sosqua(2)|songa]]''' &#61;<br>  
+
# Que traeʃ &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[sosqua(2)|so]][[-nga|nga]]''' &#61;<br>  
# Que trugiſte &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[basqua|baca]]''' &#61;<br>  
+
# Que trugiſte &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[basqua|bac]][[-a|a]]''' &#61;<br>  
# Que lleuaſte &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[nysqua|nye]]''' &#61;<br>  
+
# Que lleuaſte &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[nysqua|ny]][[-e|e]]''' &#61;<br>  
# Que lleuas &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[xy|synga]]''' &#61;<br>  
+
# Que lleuas &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[sy(2)|sy]][[-nga|nga]]''' &#61;<br>  
# Que haçes que no lo lleuaſte &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[quysqua|quisca]][[-s|s]] [[-m|m]][[nysqua|ny''' [-] <br>'''za]][[-ne|ne]]''' &#61;<br>  
+
# Que haçes que no lo lleuaſte &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[ma-|ma]][[quysqua|qui]][[-sca|sca]][[-s|s]] [[-m|m]][[nysqua|ny]]''' {{an1|-}} <br>'''[[-za|za]][[-ne|ne]]''' &#61;<br>  
# Que {{in|e}} hecho yo que me an de dar &#61; '''[[ipqua(2)|ipqua]][[-o(2)|o]] [[cha-|cha]][[quysqua|quyia]][[-s|s]] [[cha-|cha]][[-n-|n]][[uitysuca|gui'''[-] <br>'''tynyngabe]]''' &#61;<br>  
+
# Que {{in|e}} hecho yo que me an de dar &#61; '''[[ipqua(2)|ipqua]][[-o(2)|o]] [[cha-|cha]][[quysqua|quy]][[-ia|ia]][[-s|s]] [[cha(4)|cha]]{{an|[[a-|a]]}}[[-n-|n]][[uitysuca|gui'''{{an1|-}} <br>'''ty]][[-nynga|nynga]][[-be|be]]''' &#61;<br>  
# Que es todo lo que [se] ha de haçer &#61; '''{{cam1|[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]]|ipqua}} [[fuyza|fuyz]][[-o(2)|o]] [[-n-|n]][[quysqua|quinga]]''',<br>es lo que en espańol deçímos  que es lo que ai que haçer <br>  
+
# Que es todo lo que {{an1|se}} ha de haçer &#61; '''{{cam1|[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]]|ipqua}} [[fuyza|fuyz]][[-o(2)|o]] [[-n-|n]][[quysqua|qui]][[-nga|nga]]''',<br>es lo que en espańol deçímos  que es lo que ai que haçer <br>  
# Ques lo que ai que {{cam|lleuar|hacer}} &#61; '''[[ipqua(2)|ipqua]] [[fuyza|fuyz]][[-o(2)|o]] [[chi-|chi]][[sosqua|quinga]]''' <br>  
+
# Ques lo que ai que lleuar &#61; '''[[ipqua(2)|ipqua]] [[fuyza|fuyz]][[-o(2)|o]] {{cam1|[[chi-|chi]][[sosqua|qui]][[-nga|nga]]|chisonga}}''' <br>  
 
# Que ynporta, que aprouecha &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[a-|a]][[chica]]''' &#61;<br>  
 
# Que ynporta, que aprouecha &#61; '''[[ipqua(2)|ipqu]][[-o(2)|o]] [[a-|a]][[chica]]''' &#61;<br>  
 
{{der|Que te hago &#61;}}
 
{{der|Que te hago &#61;}}

Revisión actual del 17:24 4 may 2024

Lematización[1]

  1. Que uengais uosotros = zomcauane =
  2. Que Como te llamas = ipquanuan mhyca =
  3. Que quierez = ipquo mpquyquy =
  4. Que que quierez = ipquauan mpquyquy =
  5. Que haz = iahaco mquynsuca =
  6. Que diçes = ipquo maguisca =
  7. Que diçe = ipquo guisca =
  8. Que diçe[,] eſto es Como diçe = iahaco agusqua =
  9. Que haçeʃ = ipquo maquisca =
  10. Que haçeʃ Como haçeʃ = iahaco m[m]gasqua =
  11. Que hare p.a Ser b.no = iahaco bgas muysca choc zegangabe
  12. Que hare = iahaco bgangabe =
  13. Que te duele = mipquo iusuca =
  14. Que le duele = [a]epquo iusuca =
  15. Que nombre le pondremos = ipquo hycac chihanynga =
  16. Que tengo de comer = ipquo ipquo chasongabe =
  17. Que traeʃ = ipquo masonga =
  18. Que trugiſte = ipquo mabaca =
  19. Que lleuaſte = ipquo manye =
  20. Que lleuas = ipquo masynga =
  21. Que haçes que no lo lleuaſte = ipquo maquiscas mny [-]
    zane =
  22. Que ˰e hecho yo que me an de dar = ipquao chaquyias cha[a]ngui[-]
    ty
    nyngabe
    =
  23. Que es todo lo que [se] ha de haçer = ipquo[2] fuyzo nquinga,
    es lo que en espańol deçímos que es lo que ai que haçer
  24. Ques lo que ai que lleuar = ipqua fuyzo chiquinga[3]
  25. Que ynporta, que aprouecha = ipquo achica =
Que te hago =
Fotografía[4]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 105v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que lo correcto debió haber sido ipqua.
  3. Creemos que lo correcto debió haber sido chisonga.
  4. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.