De Muysc cubun - Lengua Muisca
m |
m |
||
Línea 8: | Línea 8: | ||
<br> | <br> | ||
# Çerca adverbio de mouimiento = '''[[angua(2)|angua]][[-c|c]]''', {{lat|Vg.<sup>a</sup>}} llegate çerca <br> '''[[angua(2)|angua]][[-c|c]] [[a-|a]][[quysqua|quy]][[-u|u]]'''. uete çerquita. '''[[angua(2)|angua]][[-c|c]] [[angua(2)|angua]]<sup>[[-c|c]]</sup> [[cuhu]][[-c|c]] [[nasqua|si]][[-u|u]]''' =<br> | # Çerca adverbio de mouimiento = '''[[angua(2)|angua]][[-c|c]]''', {{lat|Vg.<sup>a</sup>}} llegate çerca <br> '''[[angua(2)|angua]][[-c|c]] [[a-|a]][[quysqua|quy]][[-u|u]]'''. uete çerquita. '''[[angua(2)|angua]][[-c|c]] [[angua(2)|angua]]<sup>[[-c|c]]</sup> [[cuhu]][[-c|c]] [[nasqua|si]][[-u|u]]''' =<br> | ||
− | # Çercano eſtar a la muerte = '''[[a-|a]][[bgysqua|bgy]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[tequysuca|tequy]][[-ne|ne]]''', {{lat|l,}} '''[[yngua|<sup>yn</sup>ua]][[-z|z]] [[a-|a]][[bgysqua]]''' <br> | + | # Çercano eſtar a la muerte = '''[[a-|a]][[bgysqua|bgy]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[tequysuca|tequy]][[-ne|ne]]''', {{lat|l,}} '''[[yngua|<sup>yn</sup>ua]][[-z|z]] [[a-|a]][[bgysqua|bgy]][[-squa|squa]]''' <br> |
# Çerçenar = '''[[a-|a]][[bosa|bos]] [[-b|b]][[quyhytysuca]]''' =<br> | # Çerçenar = '''[[a-|a]][[bosa|bos]] [[-b|b]][[quyhytysuca]]''' =<br> | ||
# Çernir = '''[[-b|b]][[tytysuca]]''' =<br> | # Çernir = '''[[-b|b]][[tytysuca]]''' =<br> | ||
Línea 14: | Línea 14: | ||
# Çernicalo mayor = '''[[umpa]]''' =<br> | # Çernicalo mayor = '''[[umpa]]''' =<br> | ||
# Çerraja yerba, '''[[su quysca]]''' =<br> | # Çerraja yerba, '''[[su quysca]]''' =<br> | ||
− | # Çerrar = '''[[quyhyca|quyhyc]] [[-b|b]][[tasqua]]''' =<br> | + | # Çerrar = '''[[quyhyca|quyhyc]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]''' =<br> |
# Çerrado eſtar = '''[[quyhyca|quyhyc]] [[a-|a]][[tasqua|tye]][[-ne|ne]]<ref>No debe interpretarse como el verbo ''tyesuca'', sino como el verbo ''tasqua''.</ref>''' =<br> | # Çerrado eſtar = '''[[quyhyca|quyhyc]] [[a-|a]][[tasqua|tye]][[-ne|ne]]<ref>No debe interpretarse como el verbo ''tyesuca'', sino como el verbo ''tasqua''.</ref>''' =<br> | ||
− | # Çerrar enparejando no maʃ las puertas = '''[[fihista|fihiste]] [[-b|b]][[quysqua]]''' =<br> | + | # Çerrar enparejando no maʃ las puertas = '''[[fihista|fihiste]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' =<br> |
− | # Çerrar la puerta de palíllos Con cabuya = '''[[gue(2)|gue]][[-z|z]] [[ys(2)|ys]] [[-b|b]][[gasqua]]''', {{lat|l,}} '''[[gue(2)|gue]][[-s(3)|s]] [[-b|b]][[gusqua(3)| | + | # Çerrar la puerta de palíllos Con cabuya = '''[[gue(2)|gue]][[-z|z]] [[ys(2)|ys]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''', {{lat|l,}} '''[[gue(2)|gue]][[-s(3)|s]] [[-b|b]][[gusqua(3)|gu]][[-squa|s'''[-]<br> '''qua]]''' =<br> |
# Çerrado eſtar assi = '''[[gue(2)|gue]][[-z|z]] [[ys(2)|ys]] [[a-|a]][[guene]]''', {{lat|l,}} '''[[gue(2)|gue]][[-s|s]] [[a-|a]][[guene]]''', {{lat|l,}} '''[[gue(2)|gue]][[?|te]][[-s|s]] [[a-|a]][[guene]]''' <br> | # Çerrado eſtar assi = '''[[gue(2)|gue]][[-z|z]] [[ys(2)|ys]] [[a-|a]][[guene]]''', {{lat|l,}} '''[[gue(2)|gue]][[-s|s]] [[a-|a]][[guene]]''', {{lat|l,}} '''[[gue(2)|gue]][[?|te]][[-s|s]] [[a-|a]][[guene]]''' <br> | ||
− | # Çerrar los ojos apretando = '''[[z-|z]][[upqua]] [[ze-|ze]][[-b|b]][[gusqua(3)| | + | # Çerrar los ojos apretando = '''[[z-|z]][[upqua]] [[ze-|ze]][[-b|b]][[gusqua(3)|gu]][[-squa|squa]]. [[m-|m]][[upqua]] [[gusqua(3)|g<sup>u</sup>]][[-u|u]]'''. <br> |
# Çerrados eſtar asi = '''[[z-|z]][[upqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[guene]]''' =<br> | # Çerrados eſtar asi = '''[[z-|z]][[upqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[guene]]''' =<br> | ||
− | # Çerrar los ojos {{lat|absolute|en absoluto}} = '''[[z-|z]][[upqua]] [[fihista|fihiste]] [[-b|b]][[tasqua]]''' =<br> | + | # Çerrar los ojos {{lat|absolute|en absoluto}} = '''[[z-|z]][[upqua]] [[fihista|fihiste]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]''' =<br> |
# Çerrados eſtar assi = '''[[z-|z]][[upqua]] [[fihista|fihiste]] [[a-|a]][[tasqua|te]][[-ne|ne]]''' =<br> | # Çerrados eſtar assi = '''[[z-|z]][[upqua]] [[fihista|fihiste]] [[a-|a]][[tasqua|te]][[-ne|ne]]''' =<br> | ||
# Çerrar los ojos ʃuauemente = '''[[z-|z]][[upqua]] [[fihista|fihiste]] [[-b|b]][[quysqua]]. [[fihista|fihi'''[-]<br> '''ste]] [[quysqua|quy]][[-u|u]]''' =<br> | # Çerrar los ojos ʃuauemente = '''[[z-|z]][[upqua]] [[fihista|fihiste]] [[-b|b]][[quysqua]]. [[fihista|fihi'''[-]<br> '''ste]] [[quysqua|quy]][[-u|u]]''' =<br> |
Revisión del 19:33 10 mar 2023
Lematización[1]
- Çerca adverbio de mouimiento = anguac, Vg.a llegate çerca
anguac aquyu. uete çerquita. anguac anguac cuhuc siu = - Çercano eſtar a la muerte = abgyngaz atequyne, l, ynuaz abgysqua
- Çerçenar = abos bquyhytysuca =
- Çernir = btytysuca =
- Çernicalo = cicui =
- Çernicalo mayor = umpa =
- Çerraja yerba, su quysca =
- Çerrar = quyhyc btasqua =
- Çerrado eſtar = quyhyc atyene[2] =
- Çerrar enparejando no maʃ las puertas = fihiste bquysqua =
- Çerrar la puerta de palíllos Con cabuya = guez ys bgasqua, l, gues bgus[-]
qua = - Çerrado eſtar assi = guez ys aguene, l, gues aguene, l, guetes aguene
- Çerrar los ojos apretando = zupqua zebgusqua. mupqua guu.
- Çerrados eſtar asi = zupquaz aguene =
- Çerrar los ojos absolute[3] = zupqua fihiste btasqua =
- Çerrados eſtar assi = zupqua fihiste atene =
- Çerrar los ojos ʃuauemente = zupqua fihiste bquysqua. fihi[-]
ste quyu = - Çerro = gua =
- Çeʃar de deçír o haçer algo = ie zeguzac aga =
- Çesped = quichpqua =
- Çiego = opqua meza =
- Çielo = guat quyca, l, quyca =
- Çieno = usua =
- Çiento = guehyzca =
- Çiertamente = agues nuc ocanxinnga =
cígarra
Fotografía[4]
Referencias
- ↑ Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
- ↑ No debe interpretarse como el verbo tyesuca, sino como el verbo tasqua.
- ↑ Traducción del latín: "en absoluto".
- ↑ Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.