De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
Línea 9: Línea 9:
 
# '''[[a-|a]][[bsie]][[-s|s]] [[a-|a]][[suca]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
 
# '''[[a-|a]][[bsie]][[-s|s]] [[a-|a]][[suca]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
 
# Meter &#61; '''[[hui]] [[-b|b]][[tasqua]]''' &#61;<br>  
 
# Meter &#61; '''[[hui]] [[-b|b]][[tasqua]]''' &#61;<br>  
# Meter una coʃa  ʃín soltarla &#61; '''[[ys(2)|ys]] [[-b|b]][[quysqua]]''' &#61;<br>  
+
# Meter una coʃa  ʃín soltarla &#61; '''[[ys(2)|ys]] [[-b|b]][[quysqua(2)|quysqua]]''' &#61;<br>  
 
# Meter la mano en la uasija &#61; '''[[tinaja]][[-c|c]] [[i-|i]][[chosqua]]''' <br>  
 
# Meter la mano en la uasija &#61; '''[[tinaja]][[-c|c]] [[i-|i]][[chosqua]]''' <br>  
 
# Mexilla &#61; <br>  
 
# Mexilla &#61; <br>  
# Mesclar &#61;  '''[[-b|b]][[sahachysuca]]''', {{lat|l,}} '''[[-b|b]][[sahaquysuca]]''', {{lat|l,}} '''[[gahan]][[-s|s]]''' <br>'''[[-b|b]][[quysqua]]''', {{lat|L,}} '''[[in]][[-s|s]] [[gahan]][[-s|s]] [[-b|b]][[quysqua]]''' &#61;<br>  
+
# Mesclar &#61;  '''[[-b|b]][[sahachysuca]]''', {{lat|l,}} '''[[-b|b]][[sahaquysuca]]''', {{lat|l,}} '''[[gahan(2)|gahan]][[-s|s]]''' <br>'''[[-b|b]][[quysqua]]''', {{lat|L,}} '''[[in]][[-s|s]] [[gahan(2)|gahan]][[-s|s]] [[-b|b]][[quysqua]]''' &#61;<br>  
# Mezer, menea{{t_i|#}}  alguno burlando &#61;  '''yn zemasqua''' <br>'''chahan amaque''',  mesiome  meneome burlandoʃe <br>
+
# Mezer, menea{{t_i|#}}  alguno burlando &#61;  '''[[yn]] [[z-|ze]][[masqua(2)|masqua]]''' <br>'''[[cha-|cha]][[han]] [[a-|a]][[masqua(2)|maque]]''',  mesiome  meneome burlandoʃe <br>Conmigo &#61;<br>  
Conmigo &#61;<br>  
+
# Mezquinar &#61; '''[[-b|b]][[tabasuca]]''' &#61;<br>  
# Mezquinar &#61; '''btabasuca''' &#61;<br>  
+
# Mezquinome tal coʃa &#61; '''[[cha-|cha]][[has]] [[a-|a]][[-b|b]][[tabasuca|tabao]]''' <br>  
# Mezquinome tal coʃa &#61; '''chahas abtabao''' <br>  
+
# Mezquina  perʃona &#61;  '''[[a-|a]][[taba]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
# Mezquina  perʃona &#61;  '''ataban mague''' &#61;<br>  
+
# Mezquino de su haçienda, de su pan &.<sup>a</sup> '''[[z-|z]][[ipqua]][[-s|s]] [[i-|i]][[taba|ta''' [-] <br>'''ba]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
# Mezquino de su haçienda, de su pan &.<sup>a</sup> '''zipquas ita''' [-] <br>'''ban mague''' &#61;<br>  
+
# Mezquinez &#61;  '''[[tabago]]''', {{lat|l,}} '''[[taban]]''' &#61;<br>  
# Mezquinez &#61;  '''tabago''', {{lat|l,}} '''taban''' &#61;<br>  
+
# Mico &#61; '''[[mizegui]]''' &#61;<br>  
# Mico &#61; '''mizegui''' &#61;<br>  
+
# Migajas &#61;  '''[[miun]]''' &#61;<br>  
# Migajas &#61;  '''miun''' &#61;<br> {{t_l|M}}irar &#61;  '''bchibysuca''', actiuo, {{lat|L,}} '''ichiby gosqua''',  neutro <br>  
+
# {{t_l|M}}irar &#61;  '''[[-b|b]][[chibysuca]]''', actiuo, {{lat|L,}} '''[[i-|i]][[chibygosqua]]''',  neutro <br>  
# Mira por uoʃ &#61;  '''mfihiste mchibynynga''' &#61;<br>  
+
# Mira por uoʃ &#61;  '''[[m-|m]][[fihiste]] [[m-|m]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[chibysuca|chibynynga]]''' &#61;<br>  
# Mírad por la  caʃa &#61;  '''gue machiba''' &#61;<br>  
+
# Mírad por la  caʃa &#61;  '''[[uê|gue]] [[ma-|ma]][[chibysuca|chiba]]''' &#61;<br>  
# Miserable  perʃona &#61; '''aguacaiema bquyza''' &#61;<br>  
+
# Miserable  perʃona &#61; '''aguaca ie mabquyza''' &#61;<br>  
# Mitad &#61; '''chinna''' &#61;<br>  
+
# Mitad &#61; '''[[chin]][[-na|na]]''' &#61;<br>  
# Mozo, mançebo &#61;  '''guacha guasgua''' &#61;<br>  
+
# Mozo, mançebo &#61;  '''[[guacha]] [[guasgua]]''' &#61;<br>  
# Moʃo  Criado &#61; '''zubatanzona''', {{lat|L,}} '''zebospquaoa''' &#61;<br>  
+
# Moʃo  Criado &#61; '''zubatanzona''', {{lat|L,}} '''[[z-|ze]]bospquaoa]]''' &#61;<br>  
# Moza  no  uieja &#61; '''chuza guacha''' &#61;<br>  
+
# Moza  no  uieja &#61; '''[[chuza]] [[guacha]]''' &#61;<br>  
# Moza o mançeba  de casique &#61; '''tegui''' &#61;<br>  
+
# Moza o mançeba  de casique &#61; '''[[tegui]]''' &#61;<br>  
# Moza que ya a  parido &#61;  '''ípquaquy''' &#61;<br>  
+
# Moza que ya a  parido &#61;  '''[[ipquaquy]]''' &#61;<br>  
 
{{der|Mocoʃ &#61;}}
 
{{der|Mocoʃ &#61;}}
  
 
|morfo =
 
|morfo =
  
# [[a-|a]][[bsies|bsies]] [[a-|a]][[suca|suca]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]
 
# [[hui|Hui]]  [[-b|b]][[tasqua]]
 
# [[ys|Ys]] [[-b|b]][[quysqua]]
 
# [[tinaja|Tinaja]][[-c|c]] [[i-|i]][[chosqua|chosqua]]
 
# [[-b|B]][[sahachysuca|sahachysuca]] - [[-b|b]][[sahaquysuca|sahaquysuca]] - [[gahan|gahan]][[-s|s]] [[-b|b]][[quysqua]] - [[in|in]][[-s|s]] [[gahan|gahan]][[-s|s]] [[-b|b]][[quysqua]]
 
# [[yn|Yn]] [[z-|ze]][[masqua|masqua]]. [[chahan|Chahan]] [[a-|a]][[masqua|maque]]
 
# [[-b|B]][[tabasuca|tabasuca]]
 
# [[chahas|Chahas]] [[a-|a]][[-b|b]][[tabasuca|tabao]]
 
# [[a-|A]][[taba|taba]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]
 
# [[z-|Z]][[ipqua|ipqua]][[-s|s]] [[i-|i]][[taba|taba]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]
 
# [[tabago|Tabago]] - [[taban|taban]]
 
# [[mizegui|Mizegui]]
 
# [[miun|Miun]]
 
# [[-b|B]][[chibysuca|chibysuca]] - [[i-|i]][[chibygosqua|chiby gosqua]]
 
# [[m-|M]][[fihiste|fihiste]] [[m-|m]][[chibysuca|chibynynga]]
 
# [[ue|Gue]] [[ma-|ma]][[chibysuca|chiba]]
 
# Aguacaiem abquyza.
 
# [[chin|Chin]][[-na|na]]
 
 
# [[guacha|Guacha]] [[guasgua|guasgua]]
 
# [[guacha|Guacha]] [[guasgua|guasgua]]
 
# Zubatanzona / [[z-|ze]][[bospquaoa|bospquaoa]]
 
# Zubatanzona / [[z-|ze]][[bospquaoa|bospquaoa]]

Revisión del 17:20 18 dic 2016

Lematización[1]

  1. absies asucan mague =
  2. Meter = hui btasqua =
  3. Meter una coʃa ʃín soltarla = ys bquysqua =
  4. Meter la mano en la uasija = tinajac ichosqua
  5. Mexilla =
  6. Mesclar = bsahachysuca, l, bsahaquysuca, l, gahans
    bquysqua, L, ins gahans bquysqua =
  7. Mezer, menea#[2] alguno burlando = yn zemasqua
    chahan amaque, mesiome meneome burlandoʃe
    Conmigo =
  8. Mezquinar = btabasuca =
  9. Mezquinome tal coʃa = chahas abtabao
  10. Mezquina perʃona = ataban mague =
  11. Mezquino de su haçienda, de su pan &.a zipquas ita [-]
    ba
    n mague
    =
  12. Mezquinez = tabago, l, taban =
  13. Mico = mizegui =
  14. Migajas = miun =
  15. Mirar = bchibysuca, actiuo, L, ichibygosqua, neutro
  16. Mira por uoʃ = mfihiste mmchibynynga =
  17. Mírad por la caʃa = gue machiba =
  18. Miserable perʃona = aguaca ie mabquyza =
  19. Mitad = chinna =
  20. Mozo, mançebo = guacha guasgua =
  21. Moʃo Criado = zubatanzona, L, zebospquaoa]] =
  22. Moza no uieja = chuza guacha =
  23. Moza o mançeba de casique = tegui =
  24. Moza que ya a parido = ipquaquy =
Mocoʃ =
Fotografía[3]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 87v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Texto tachado e ilegible.
  3. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.