De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
Línea 9: Línea 9:
 
# Echarse la gallina ʃobre los guebos =  '''[[a-|a]][[ge(2)|ge]][[-c|c]] [[a-|a]][[tyhysqua|ty''' [-] <br>
 
# Echarse la gallina ʃobre los guebos =  '''[[a-|a]][[ge(2)|ge]][[-c|c]] [[a-|a]][[tyhysqua|ty''' [-] <br>
 
'''hy]][[-squa|squa]]''' =<br>  
 
'''hy]][[-squa|squa]]''' =<br>  
Echada eſtar assi =  '''[[a-|a]][[ge(2)|ge]][[-c|c]] [[a-|a]][[sucune]]''' <br>  
+
# Echada eſtar assi =  '''[[a-|a]][[ge(2)|ge]][[-c|c]] [[a-|a]][[sucune]]''' <br>  
Echar guebos a la gallina =  '''[[guebo]][[-z|z]] [[o(3)|o]][[-c|c]] [[ze-|ze]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[bisqua|misqua]]''' <br> preterito, '''[[ze-|ze]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[bisqua|mique]]''',  ymperatiuo,  '''[[o(3)|o]][[-c|c]] {{cam1|<s>ze</s>[[bisqua|mi<sup>z</sup>]][[-u|u]]|bizu|Al parecer la silaba final '''zu''' fue trasegada como una '''u''' seguida de una coma.}} ''',  par[-] <br>tiçipios. '''[[cha-|cha]][[bisqua|bi]][[-sca|sca]],  [[cha-|cha]][[bisqua|biz]][[-a|a]],  [[cha-|cha]][[bisqua|bi]][[-nga|nga]]''',  o por El uer[-] <br>bo, '''[[-b|b]][[quysqua(2)|quy]][[-squa|squa]]''' =<br>  
+
# Echar guebos a la gallina =  '''[[guebo]][[-z|z]] [[o(3)|o]][[-c|c]] [[ze-|ze]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[bisqua|misqua]]''' <br> preterito, '''[[ze-|ze]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[bisqua|mique]]''',  ymperatiuo,  '''[[o(3)|o]][[-c|c]] {{cam1|<s>ze</s>[[bisqua|mi<sup>z</sup>]][[-u|u]]|bizu|Al parecer la silaba final '''zu''' fue trasegada como una '''u''' seguida de una coma.}} ''',  par[-] <br>tiçipios. '''[[cha-|cha]][[bisqua|bi]][[-sca|sca]],  [[cha-|cha]][[bisqua|biz]][[-a|a]],  [[cha-|cha]][[bisqua|bi]][[-nga|nga]]''',  o por El uer[-] <br>bo, '''[[-b|b]][[quysqua(2)|quy]][[-squa|squa]]''' =<br>
 +
# Echar rraiçeʃ El arbol =  '''[[quye]] [[chihiza]][[-z|z]] [[a-|a]][[mosqua|mo]][[-squa|squa]]''' <br>
 +
# Echar plumas el aue =  '''[[sue|su]] [[gaca]][[-z|z]] [[fac]] [[a-|a]][[nysqua(2)|ny]][[-squa|squa]]''' =<br>
 +
# Echarse algo al hombro =  '''[[z-|z]][[hue(2)|hue]][[-n|n]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' =<br>
 +
# Echarse la manta o capa por El hombro =  '''[[z-|z]][[hue(2)|hue]][[-n|n]]''' <br> '''[[-b|b]][[iasqua|ia]][[-squa|squa]]''' =<br>
 +
# Echada tener la capa assi =  '''[[z-|z]][[hue(2)|hue]][[-n|n]] [[a-|a]][[tasqua|tene]]''' =<br>
 +
# Echarse el cauo de la manta en la caueza =  '''[[foi]] [[coca|co[-]''' <br>'''ca]] [[i-|i]][[zy(2)|zy]][[-s|s]] [[-b|b]][[quysqua(2)|quy]][[-squa|squa]]''' =<br>
 +
# Echada eſtar asi la manta =  '''[[foi]] [[coca]][[-z|z]] [[i-|i]][[zy(2)|zy]][[-s|s]] [[a-|a]][[pquane|pqua[-]''' <br>'''ne]]''' =<br>  
 
<!--
 
<!--
Echar rraiçeʃ El arbol =  '''[[quye]] [[chihiza]][[-z|z]] [[a-|a]][[-m|m]][[osqua|o]][[-squa|squa]]''' <br>
 
Echar plumas el aue =  '''[[suga]] [[ca]][[-z|z]] [[fa]][[-c|c]] [[a-|a]][[nysqua|ny]][[-squa|squa]]''' =<br>
 
Echarse algo al hombro =  '''[[z-|z]][[hue]][[-n|n]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' =<br>
 
Echarse la manta o capa por El hombro =  '''[[z-|z]][[hue]][[-n|n]]''' <br>
 
'''[[-b|b]][[iasqua|ia]][[-squa|squa]]''' =<br>
 
Echada tener la capa assi =  '''[[z-|z]][[hue]][[-n|n]] [[a-|a]][[tene]]''' =<br>
 
Echarse el cauo de la manta en la caueza =  '''[[foi]] [[csqua|c]][[-o|o]]''' [-] <br>
 
'''[[ca]] [[i-|i]][[zy]][[-s|s]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' =<br>
 
Echada eſtar asi la manta =  '''[[fsqua|f]][[-o|oi]] [[coca]][[-z|z]] [[i-|i]][[zy]][[-s|s]] [[a-|a]][[pqua]]''' [-] <br>
 
'''[[ne]]''' =<br>
 
 
Echarse en la cama =  '''[[quypqua]][[-c|c]] [[i-|i]][[tyhysqua]]''' =<br>  
 
Echarse en la cama =  '''[[quypqua]][[-c|c]] [[i-|i]][[tyhysqua]]''' =<br>  
 
Echado eſtar en la cama =  '''[[quypqua]][[-c|c]] [[isucune]]''' {{lat|L,}} <br>
 
Echado eſtar en la cama =  '''[[quypqua]][[-c|c]] [[isucune]]''' {{lat|L,}} <br>
Línea 39: Línea 36:
 
|morfo_r =
 
|morfo_r =
  
{{der|66}}
+
 
# Echarse la gallina sobre los güebos. '''[[a-|a]][[gy|ge]][[-c|c]] [[a-|a]][[tyhysqua]]'''.<br>
 
# Echada estar assí. '''[[a-|a]][[gy|ge]][[-c|c]] [[a-|a]][[sucune]]'''.<br>
 
# Echar guebos a la gallina. '''[[guebo]][[-z|z]] [[o(3)|o]][[-c|c]] [[z-|ze]]<sup>[[m-|m]]</sup>[[bisqua|misqua]]'''. Pretérito, '''[[z-|ze]]<sup>[[m-|m]]</sup>[[bisqua|mique]]'''. Ymperatiuo, '''[[(o3)|o]]c [[z-|ze]]<sup>[[m-|m]]</sup>[[bisqua|micu]]'''. Partiçipios: '''[[cha-|cha]][[bisqua|bisca]], [[cha-|cha]][[biza]], [[cha-|cha]][[bisqua|binga]]''', o por el uerbo '''[[-b|b]][[quysqua]]'''.<br>
 
 
# Echar rraíçes el árbol. '''[[quye]] [[chihiza]][[-z|z]] [[a-|a]][[mosqua]]'''.<br>
 
# Echar rraíçes el árbol. '''[[quye]] [[chihiza]][[-z|z]] [[a-|a]][[mosqua]]'''.<br>
 
# Echar plumas el aue. '''[[sue|su]] [[gaca]][[-z|z]] [[fac]] [[a-|a]][[nysqua(2)|nysqua]]'''.<br>
 
# Echar plumas el aue. '''[[sue|su]] [[gaca]][[-z|z]] [[fac]] [[a-|a]][[nysqua(2)|nysqua]]'''.<br>

Revisión del 17:37 31 jul 2020

Lematización[1]
66
  1. Echarse la gallina ʃobre los guebos = agec aty [-]
    hy
    squa
    =
  2. Echada eſtar assi = agec asucune
  3. Echar guebos a la gallina = gueboz oc zemmisqua
    preterito, zemmique, ymperatiuo, oc zemizu[2] , par[-]
    tiçipios. chabisca, chabiza, chabinga, o por El uer[-]
    bo, bquysqua =
  4. Echar rraiçeʃ El arbol = quye chihizaz amosqua
  5. Echar plumas el aue = su gacaz fac anysqua =
  6. Echarse algo al hombro = zhuen bzasqua =
  7. Echarse la manta o capa por El hombro = zhuen
    biasqua =
  8. Echada tener la capa assi = zhuen atene =
  9. Echarse el cauo de la manta en la caueza = foi co[-]
    ca
    izys bquysqua
    =
  10. Echada eſtar asi la manta = foi cocaz izys apqua[-]
    ne
    =
Fotografía[3]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 66r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que lo correcto debió haber sido bizu. Al parecer la silaba final zu fue trasegada como una u seguida de una coma.
  3. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.