De Muysc cubun - Lengua Muisca

m (Plantilla de añadidos)
m
 
Línea 8: Línea 8:
 
{{der|81}}  
 
{{der|81}}  
 
# '''[[-c|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[gasqua|ga]]''' &#61;<br>  
 
# '''[[-c|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[gasqua|ga]]''' &#61;<br>  
# Haçerse una coʃa  produçírse  engendrarse &#61;  '''[[z-|ze]][[gasqua]]''' <br>  
+
# Haçerse una coʃa  produçírse  engendrarse &#61;  '''[[z-|ze]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''' <br>  
# Hazerse una coʃa otra o hazerse tal  Como  hazerse buen <br> hombre &#61; '''[[muysca]] [[cho]][[-c|c]] [[z-|ze]][[gasqua]]''' &#61;<br>  
+
# Hazerse una coʃa otra o hazerse tal  Como  hazerse buen <br> hombre &#61; '''[[muysca]] [[cho]][[-c|c]] [[z-|ze]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Hazer del dormído &#61;  '''[[quyba|quyb]] [[uque]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua]]'''. hazer <br> del çíego. '''[[upqua]] [[muyhyzy]] [[oque]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua]]''',  y asi se diʃe <br> En todas las demas materias <br>  
+
# Hazer del dormído &#61;  '''[[quyba|quyb]] [[uque]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]'''. hazer <br> del çíego. '''[[upqua]] [[muyhyzy]] [[oque]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''',  y asi se diʃe <br> En todas las demas materias <br>  
# Hazer ʃol &#61;  '''[[sua]][[-z|z]] [[a-|a]][[quynsuca]]''' &#61;<br>  
+
# Hazer ʃol &#61;  '''[[sua]][[-z|z]] [[a-|a]][[quynsuca|quy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
 
# Hazia, prepoçísíon &#61;  '''[[husa]]''' &#61;<br>  
 
# Hazia, prepoçísíon &#61;  '''[[husa]]''' &#61;<br>  
 
# He aqui &#61; '''[[ze(2)|ze]]''', {{lat|L,}} '''[[ze(2)|ze]][[-ca|ca]]''' &#61;<br>  
 
# He aqui &#61; '''[[ze(2)|ze]]''', {{lat|L,}} '''[[ze(2)|ze]][[-ca|ca]]''' &#61;<br>  
# Heder &#61;  '''[[a-|a]][[fupquansuca]]''' &#61;<br>  
+
# Heder &#61;  '''[[a-|a]][[fupquansuca|fupqua]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
 
# Hedíondo &#61; '''[[a-|a]][[fupqua]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
 
# Hedíondo &#61; '''[[a-|a]][[fupqua]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
 
# Hedíondo por la suçíedad y sudor &#61;  '''[[a-|a]][[muysua(2)|muysua]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' <br>  
 
# Hedíondo por la suçíedad y sudor &#61;  '''[[a-|a]][[muysua(2)|muysua]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' <br>  
Línea 20: Línea 20:
 
# Hedíondo  asqueroʃo &#61;  '''[[a-|a]][[chahachy]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
 
# Hedíondo  asqueroʃo &#61;  '''[[a-|a]][[chahachy]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>  
 
# Henbra &#61;  '''[[fuhucha]]''' &#61;<br>  
 
# Henbra &#61;  '''[[fuhucha]]''' &#61;<br>  
# Henchir &#61;  '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[-b|b]][[zasqua]]''', {{lat|l,}} '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[-m|m]][[nysqua]]''', {{lat|L,}} '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[-b|b]][[quysqua]]''', <br> {{lat|L,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[-b|b]][[zasqua]]''', {{lat|L,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[m-|m]][[nysqua]]''', {{lat|l,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[-b|b]][[quysqua]]''' &#61;<br>  
+
# Henchir &#61;  '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''', {{lat|l,}} '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[-m|m]][[nysqua|ny]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''', <br> {{lat|L,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[m-|m]][[nysqua|ny]][[-squa|squa]]''', {{lat|l,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Henchírse &#61;  '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[a-|a]][[zasqua]]''', {{lat|l,}} '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[a-|a]][[nysqua]]''', {{lat|l,}} '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[a-|a]][[quynsuca|quynsu'''{{an1|-}}<br>'''ca]]''', {{lat|l,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[a-|a]][[zasqua]]''', {{lat|l,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[a-|a]][[nysqua]]''', {{lat|l,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[a-|a]][[quynsuca]]''', <br>  
+
# Henchírse &#61;  '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[a-|a]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''', {{lat|l,}} '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[a-|a]][[nysqua|ny]][[-squa|squa]]''', {{lat|l,}} '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[a-|a]][[quynsuca|quy]][[-n(2)|n]][[-suca|su'''{{an1|-}}<br>'''ca]]''', {{lat|l,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[a-|a]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''', {{lat|l,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[a-|a]][[nysqua|ny]][[-squa|squa]]''', {{lat|l,}} '''[[ieta|yeta]][[-n|n]] [[a-|a]][[quynsuca|quy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''', <br>  
# Hendedura &#61; '''[[a-|a]][[tosqua|toca]]''', {{lat|L,}} '''[[yc]] [[a-|a]][[tosqua|toca]]''' &#61;<br>  
+
# Hendedura &#61; '''[[a-|a]][[tosqua|toc]][[-a|a]]''', {{lat|L,}} '''[[yc]] [[a-|a]][[tosqua|toc]][[-a|a]]''' &#61;<br>  
# Hender &#61;  '''[[-b|b]][[tosqua]]''' &#61;<br>  
+
# Hender &#61;  '''[[-b|b]][[tosqua|to]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Henderʃe &#61;  '''[[a-|a]][[tosqua]]''', {{lat|l,}} '''[[yc]] [[a-|a]][[tosqua]]''' &#61;<br>  
+
# Henderʃe &#61;  '''[[a-|a]][[tosqua|to]][[-squa|squa]]''', {{lat|l,}} '''[[yc]] [[a-|a]][[tosqua|to]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Herír &#61;  '''[[-b|b]][[tyhypquasuca]]''' &#61;<br>  
+
# Herír &#61;  '''[[-b|b]][[tyhypquasuca|tyhypqua]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
 
# Hermano major &#61;  '''[[guia]]''' &#61;<br>  
 
# Hermano major &#61;  '''[[guia]]''' &#61;<br>  
 
# Hermano menor &#61;  '''[[cuhuba]]''' &#61;<br>  
 
# Hermano menor &#61;  '''[[cuhuba]]''' &#61;<br>  

Revisión actual del 09:08 26 mar 2024

Lematización[1]
81
  1. c abga =
  2. Haçerse una coʃa produçírse engendrarse = zegasqua
  3. Hazerse una coʃa otra o hazerse tal Como hazerse buen
    hombre = muysca choc zegasqua =
  4. Hazer del dormído = quyb uquez bquysqua. hazer
    del çíego. upqua muyhyzy oquez bquysqua, y asi se diʃe
    En todas las demas materias
  5. Hazer ʃol = suaz aquynsuca =
  6. Hazia, prepoçísíon = husa =
  7. He aqui = ze, L, zeca =
  8. Heder = afupquansuca =
  9. Hedíondo = afupquan mague =
  10. Hedíondo por la suçíedad y sudor = amuysuan mague
  11. Heder assí = muysua =
  12. Hedíondo asqueroʃo = achahachyn mague =
  13. Henbra = fuhucha =
  14. Henchir = ies bzasqua, l, ies mnysqua, L, ies bquysqua,
    L, yetan bzasqua, L, yetan mnysqua, l, yetan bquysqua =
  15. Henchírse = ies azasqua, l, ies anysqua, l, ies aquynsu[-]
    ca
    , l, yetan azasqua, l, yetan anysqua, l, yetan aquynsuca,
  16. Hendedura = atoca, L, yc atoca =
  17. Hender = btosqua =
  18. Henderʃe = atosqua, l, yc atosqua =
  19. Herír = btyhypquasuca =
  20. Hermano major = guia =
  21. Hermano menor = cuhuba =
  22. Hermanos major y menor = guias cùhubasa =
  23. Hermano respecto de la hermana = nyquy, l, pquyhyta
Hermana
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 81r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.