De Muysc cubun - Lengua Muisca

m (Morfo)
m
 
(No se muestran 16 ediciones intermedias de 2 usuarios)
Línea 5: Línea 5:
 
|siguiente = fol 35r
 
|siguiente = fol 35r
 
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_34v.jpg
 
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_34v.jpg
|morfo =  
+
|morfo_d =  
 +
 
 +
<br>
 +
# Calar paʃando de eʃotra parte &#61;  '''[[a-|a]][[chicha]] [[ai]] [[a-|a]][[misqua|mi]][[-s|s]]'''{{an1|-}} <br> '''[[ubin]] [[uac]] [[a-|a]][[iansuca|ia]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]'''  <br>
 +
# Calar entraparʃe &#61;  '''[[a-|a]][[chicha(2)|chicha]] [[-b|b]][[gyisuca|gyi]][[-suca|suca]]''',  Como  âs{{in|e}} entra{{an1|-}}<br> pado en la manta &#61; '''[[foi]] [[chicha(2)|chicha]] [[-b|b]][[gyisuca|gyi]]''', {{lat|L,}} '''[[foi]] [[chicha(2)|chi'''-<br>'''cha]] [[-b|b]][[quysqua(2)|quyquy]]''' &#61; <br>
 +
# Calauera &#61;  '''[[zysquy|Zysquy]]''' &#61; <br>
 +
# Carcaǹal &#61;  '''[[quichypquaquyn]]''' &#61; <br>
 +
# Calçarʃe los çapatos, o, alpargateʃ &#61;  '''[[z-|Z]][[quihicha]][[-c|c]]''' <br> '''[[z-|Z]][[pquysqua|pquy]][[-squa|squa]]''',  y si es uno el çapato:  '''[[z-|Z]][[quihicha]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|sq-<sup>ua</sup>]]'''  <br>
 +
# Calçarʃe las çalzas &#61;  '''[[z-|Z]][[goca]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Calentar algo &#61;  '''[[chitu]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Calentarse algo &#61;  '''[[chitu]][[-c|c]] [[z-|z]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Calentura Con frío que se trae de tierra Caliente <br> '''[[chigu]]''' &#61; <br>
 +
# Calentura ʃemejante darme &#61;  '''[[chigu]] [[cha-|cha]][[han]]''' <br> '''[[a-|a]][[-m|m]][[nysqua(2)|ny]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Calentura ordinaria tener &#61;  '''[[calentura|Calentura]] [[cha-|cha]][[hac]] [[a-|a]]'''{{an1|-}}<br> '''[[sucune]]''' &#61; <br>
 +
# Caliente Coʃa &#61;  '''[[chitu]][[-pqua|pqua]]''' &#61; <br>
 +
# Caliente mucho &#61;  '''[[chitu]][[-pqua|pqu]][[-in|in]]''' &#61; <br>
 +
# Caliente eſtar &#61;  '''[[chitu]][[-c|c]] [[z-|z]][[guene]]''' {{an1|{{lat|l.}}}} '''[[chitu]][[-c|c]] [[i-|i]][[sucune]]''', <br> {{lat|L,}} '''[[cha-|cha]][[chitu]][[gue]]''' &#61; <br>
 +
# Callar &#61;  '''[[z-|Z]][[insuca|in]][[-suca|suca]][[-za|za]]''' {{an1|{{lat|l.}}}} '''[[z-|z]][[cubunsuca|cubun]][[-suca|suca]][[-za|za]]''' &#61; <br>
 +
# Callando eſtar &#61;  '''[[hyca]][[-za|za]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]''' {{an1|{{lat|l.}}}} '''[[z-|z]][[cubun]][[-za|za]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]'''  <br>
 +
# Calla tu &#61;  '''[[hyca]][[-zi|zi]][[-nga|nga]]''':  ymperatiuo yrregular  <br> '''[[hyca]][[-zi|zi]][[-nga|nga]][[-ua|Vâ]]''',  callad Vosotros &#61; <br>
 +
# Calle &#61;  '''[[ize]]''' &#61; <br>
 +
# Callo haçerʃe &#61;  '''[[a-|a]][[unsuca(2)|un]][[-suca|suca]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[pohopansuca|pohopa]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''',  Como:  <br>
 +
{{der|'''Zytazaune''',}}
  
#
 
#
 
# [[zysquy|Zysquy]]
 
# Quichy pquaquyn
 
#
 
# [[z-|Z]][[goca|goca]][[-k|c]] [[-b|b]][[zasqua]]
 
# [[chitu|Chitu]][[-k|c]] [[-b|b]][[gasqua|gasqua]]
 
# [[chitu|Chitu]][[-k|c]] [[z-|z]][[gasqua|gasqua]]
 
# [[chigu|Chigu]]
 
# [[chigu|Chigu]] [[chahan|chahan]] [[a-|a]][[b-|m]][[nysqua|nysqua]]
 
# [[calentura|Calentura]] [[cha-|cha]][[hak|hac]] [[a-|a]][[sucune|sucune]]
 
# [[chitu|Chitu]][[pqua(2)|pqua]]
 
# [[chitu|Chitu]]'''pquin'''
 
# [[chitu|Chitu]][[-k|c]] [[z-|z]][[gue]][[-ne|ne]], [[chitu|chitu]][[-k|c]], [[i-|i]][[sucune|sucune]] - [[cha-|cha]][[chitu|chitu]][[gue]]
 
  
  
Línea 39: Línea 47:
 
Caliente mucho. '''Chitupquin'''.<br>
 
Caliente mucho. '''Chitupquin'''.<br>
 
Caliente estar. '''Chituc zguene, chituc isucune''' [o] '''chachitugue'''.<br>
 
Caliente estar. '''Chituc zguene, chituc isucune''' [o] '''chachitugue'''.<br>
Callar. '''Zinsucaza zcucubsucaza'''.<br>
+
Callar. '''Zinsucaza zcubunsucaza'''.<br>
 
Callando estar. '''Hycazac izone zcubunzac izone'''.<br>
 
Callando estar. '''Hycazac izone zcubunzac izone'''.<br>
 
Calla tú. '''Hycazinga'''. Ymperatiuo yrregular, '''hycazingauâ''', callad vosotros.<br>
 
Calla tú. '''Hycazinga'''. Ymperatiuo yrregular, '''hycazingauâ''', callad vosotros.<br>

Revisión actual del 12:53 25 mar 2024

Lematización[1]

  1. Calar paʃando de eʃotra parte = achicha ai amis[-]
    ubin uac aiansuca
  2. Calar entraparʃe = achicha bgyisuca, Como âs˰e entra[-]
    pado en la manta = foi chicha bgyi, L, foi chi-
    cha
    bquyquy
    =
  3. Calauera = Zysquy =
  4. Carcaǹal = quichypquaquyn =
  5. Calçarʃe los çapatos, o, alpargateʃ = Zquihichac
    Zpquysqua, y si es uno el çapato: Zquihichac bzasq-ua
  6. Calçarʃe las çalzas = Zgocac bzasqua =
  7. Calentar algo = chituc bgasqua =
  8. Calentarse algo = chituc zgasqua =
  9. Calentura Con frío que se trae de tierra Caliente
    chigu =
  10. Calentura ʃemejante darme = chigu chahan
    amnysqua =
  11. Calentura ordinaria tener = Calentura chahac a[-]
    sucune =
  12. Caliente Coʃa = chitupqua =
  13. Caliente mucho = chitupquin =
  14. Caliente eſtar = chituc zguene [l.] chituc isucune,
    L, chachitugue =
  15. Callar = Zinsucaza [l.] zcubunsucaza =
  16. Callando eſtar = hycazac izone [l.] zcubunzac izone
  17. Calla tu = hycazinga: ymperatiuo yrregular
    hycazinga, callad Vosotros =
  18. Calle = ize =
  19. Callo haçerʃe = aunsuca, L, apohopansuca, Como:
Zytazaune,
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 34v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.