De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
 
(No se muestran 32 ediciones intermedias de 2 usuarios)
Línea 3: Línea 3:
 
|anterior = fol 43r
 
|anterior = fol 43r
 
|siguiente = fol 44r
 
|siguiente = fol 44r
|foto = Manuscrito_158_BNC_vocabulario_-_fol_43v.jpg
+
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_43v.jpg
|morfo =  
+
|morfo_d =  
 +
 
 +
<br>
 +
# Componer,  poner Vien &#61;  '''[[cho]][[-c|c]] [[-b|b]][[quysqua(2)|quy]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[cho]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|s'''{{an1|-}}<br> '''qua]]''' {{lat|L,}} '''[[cho]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Comprar &#61;  '''[[-b|b]][[cusqua(2)|cu]][[-squa|squa]]'''  preterito,  '''[[-b|b]][[cusqua(2)|cuque]]'''.  Comprete una manta  <br> '''[[foi]] [[ata]][[-n|n]] {{cam1|[[ma-|ma]][[hac|ha]]|mahac}} [[-b|b]][[cusqua(2)|cuque]]''', {{lat|L,}} '''[[mue]] [[m-|m]][[bohoza|bohoze]] [[-b|b]][[cusqua(2)|cuque]]''' &#61; <br>
 +
# Con prepoçiçíon &#61;  '''[[bohoza]]''' &#61; <br>
 +
# Conçebìr &#61;  '''[[muysca]][[-z|z]] [[ie(4)|ie]][[-c|c]] [[a-|á]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Concebido ʃer &#61;  '''[[z-|z]][[uaia|uai]] [[ie(4)|ie]][[-c|c]] [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Conçeder  deçir de ʃí &#61;  '''[[ehe]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]'''. pronunçíado un <br> poco Con las narizes &#61; <br>
 +
# Conejo &#61;  '''[[chuengui]]''', eſte es El que se cria en los paramoʃ  <br> y el que ʃe Cria entre las labranzas ʃe llama &#61; '''[[cuhupquy]]'''.  <br>
 +
# Conoçer &#61;  '''[[ze-|ze]][[-m|m]][[ucansuca|uca]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
 +
# Conoçerlo de Roſtro &#61;  '''{{an|[[a-|a]]}}[[uba|oba]] [[ze-|ze]][[-m|m]][[ucansuca|uca]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
 +
# Conçentír, aprobar &#61;  '''[[ze-|ze]][[puy]][[-s|s]] [[a-|a]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Consumirse.  {{lat|id est}} gaſtarʃe  bease en su lugar &#61; <br>
 +
# Contar &#61;  '''[[-b|b]][[gytysuca|gyty]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
 +
# Contar, narrando &#61;  '''[[ze-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|u]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Contentarʃe de la coʃa &#61;  '''[[z-|Z]][[huc]] [[a-|a]][[choensuca|choe]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]],  [[ze-|ze]][[puy]][[-s|s]]''' <br> '''[[a-|a]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Contenteme Con beber dos &#61;  '''[[boza]][[-n|n]] [[-b|b]][[iohotysuca|iohoty]][[-s|s]] {{cam1|[[ysca|sc]][[u(3)|u]][[-nga|nga]]|yscunga}}'''; <br> '''[[-b|b]][[gasqua|ga]]'''  <br>
 +
# Condiçìon &#61;  '''[[puyquy]]''' &#61; <br>
 +
# Condiçion buena o mala &#61;  '''[[puyque]] [[cho]], [[puyquy]] [[ma-|ma]][[chuensuca|chue]][[-n(2)|n]][[-za|za]]'''  <br>
 +
# Continuar: eſto es Voẏ diçiendo  Voy haçiendo,  ʃe <br> junta eſte Verbo,  '''[[-m|m]][[nysqua|ny]]''', {{lat|L,}} '''[[-b|b]][[sy(2)|sy]]''', con el que sígnifica <br> la accíon  y çiendo de cosas pasadas eſte Verbo, '''[[-b|b]][[sosqua(2)|so'''{{an1|-}}<br> '''que]]''',  {{lat|vg.<sup>a</sup>}} ve diçiendo: '''[[usqua(2)|Vz]][[-u|u]], [[ma-|ma]][[nysqua|ny]]{{an|[[-e|e]]}}'''.  Ve haçiendo:  '''[[quysqua|quy]][[-u|u]]''' <br>'''[[ma-|ma]][[nysqua|ny]][[-e|e]]'''. desde entonçeʃ lo Voi pagando: '''[[yna]][[-n(3)|n]]'''. <br>
 +
{{der|'''xie''' &#61;}}
 +
 
 +
 
  
# [[cho|Cho]][[-k|c]] [[b-|b]][[kyskua|quysqua]] - [[cho]][[-k|c]] [[b-|b]][[zaskua|zasqua]] - [[cho]][[-k|c]] [[b-|b]][[gaskua|gasqua]]
 
# [[b-|B]][[kuskua|cusqua]] - [[b-|b]][[kuskua|cuque]] - [[boi|foi]] [[ata]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[hak|ha]] [[b-|b]][[kuskua|cuque]]
 
# [[bohoza|Bohoza]]
 
# [[muyska|Muysca]][[-z|z]] [[ie]][[-k|c]] [[a-|a]][[zaskua|zasqua]]
 
# Zuai [[ie]][[-k|c]] [[i-|i]][[zaskua|zasqua]]
 
# Ehe [[b-|b]][[gaskua|gasqua]]
 
# [[chuengui|Chuengui]] - [[kuhupky|cuhupquy]]
 
# [[z-|Ze]][[mukansuka|mucansuca]]
 
# [[oba|Oba]] [[z-|ze]][[mukansuka|mucansuca]]
 
# Zepuys [[a-|a]][[zaskua|zasqua]]
 
# [[b-|B]][[gytysuka|gytysuca]]
 
# [[z-|Ze]][[guskua|gusqua]]
 
# [[boza|Boza]][[-n|n]] biohotys scunga [[b-|b]][[gaskua|ga]]
 
# [[puyky|Puyquy]]
 
# [[puyky|Puyque]] [[cho]], [[puyky]] [[ma-|ma]][[chuesuka|chuenza]]
 
#
 
 
 
|texto =
 
|texto =
  
Línea 42: Línea 48:
 
Condiçión. '''Puyquy'''.<br>
 
Condiçión. '''Puyquy'''.<br>
 
Condiçión buena o mala. '''Puyque cho, puyquy machuenza'''.<br>
 
Condiçión buena o mala. '''Puyque cho, puyquy machuenza'''.<br>
Continuar, esto es, voy diçiendo, voy haçiendo. Se junta este verbo, '''mny''' [o] '''bsy''' con el que significa la acción, y  çiendo de cosas pasadas este verbo, '''bsoque''', ''vga''., vé diçiendo, '''vzu many'''; vé haçiendo, '''quyu manye'''; desde entonçes lo voi vagando<ref>Revisar, por "pagando".</ref>, '''jnan'''
+
Continuar, esto es, voy diçiendo, voy haçiendo. Se junta este verbo, '''mny''' [o] '''bsy''' con el que significa la acción, y  çiendo de cosas pasadas este verbo, '''bsoque''', ''vga''., vé diçiendo, '''vzu many'''; vé haçiendo, '''quyu manye'''; desde entonçes lo voi pagando, '''ynan'''
 
+
{{der|xie}}
  
 
}}
 
}}

Revisión actual del 13:09 25 mar 2024

Lematización[1]

  1. Componer, poner Vien = choc bquysqua, L, choc bzas[-]
    qua
    L, choc bgasqua =
  2. Comprar = bcusqua preterito, bcuque. Comprete una manta
    foi atan maha[2] bcuque, L, mue mbohoze bcuque =
  3. Con prepoçiçíon = bohoza =
  4. Conçebìr = muyscaz iec ázasqua =
  5. Concebido ʃer = zuai iec izasqua =
  6. Conçeder deçir de ʃí = ehe bgasqua. pronunçíado un
    poco Con las narizes =
  7. Conejo = chuengui, eſte es El que se cria en los paramoʃ
    y el que ʃe Cria entre las labranzas ʃe llama = cuhupquy.
  8. Conoçer = zemucansuca =
  9. Conoçerlo de Roſtro = [a]oba zemucansuca =
  10. Conçentír, aprobar = zepuys azasqua =
  11. Consumirse. id est gaſtarʃe bease en su lugar =
  12. Contar = bgytysuca =
  13. Contar, narrando = zegusqua =
  14. Contentarʃe de la coʃa = Zhuc achoensuca, zepuys
    azasqua =
  15. Contenteme Con beber dos = bozan biohotys scunga[3] ;
    bga
  16. Condiçìon = puyquy =
  17. Condiçion buena o mala = puyque cho, puyquy machuenza
  18. Continuar: eſto es Voẏ diçiendo Voy haçiendo, ʃe
    junta eſte Verbo, mny, L, bsy, con el que sígnifica
    la accíon y çiendo de cosas pasadas eſte Verbo, bso[-]
    que
    , vg.a ve diçiendo: Vzu, many[e]. Ve haçiendo: quyu
    manye. desde entonçeʃ lo Voi pagando: ynan.
xie =
Fotografía[4]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 43v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que lo correcto debió haber sido mahac.
  3. Creemos que lo correcto debió haber sido yscunga.
  4. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.