De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
 
Línea 9: Línea 9:
 
# Nalgas &#61;  '''[[iohoza]]''' &#61;<br>  
 
# Nalgas &#61;  '''[[iohoza]]''' &#61;<br>  
 
# Naríz &#61;  '''[[saca]]''' &#61;<br>  
 
# Naríz &#61;  '''[[saca]]''' &#61;<br>  
# Nasçer &#61;  '''[[fac]] [[i-|i]][[zasqua]]''' {{an1|{{lat|l.}}}} '''[[z-|ze]][[muysquynsuca]]''' &#61;<br>  
+
# Nasçer &#61;  '''[[fac]] [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' {{an1|{{lat|l.}}}} '''[[z-|ze]][[muysquynsuca|muysquy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
# Nasçer El sol &#61;  '''{{tra|[[sua]][[-z|z]] [[gua]]n [[a-|a]][[misqua]]|Venir o salir de abajo el sol}}''' &#61;<br>  
+
# Nasçer El sol &#61;  '''{{tra|[[sua]][[-z|z]] [[gua]][[-n(3)|n]] [[a-|a]][[misqua|mi]][[-squa|squa]]|Venir o salir de abajo el sol}}''' &#61;<br>  
# Nasçer la senbrada &#61;  '''[[fac]] [[a-|a]][[nysqua]] ''' &#61;<br>  
+
# Nasçer la senbrada &#61;  '''[[fac]] [[a-|a]][[nysqua|ny]][[-squa|squa]] ''' &#61;<br>  
# Nasçer eſto es darse las plantas &#61;  '''[[a-|a]][[gasqua]]''' &#61;<br>  
+
# Nasçer{{an1|,}} eſto es{{an1|,}} darse las plantas &#61;  '''[[a-|a]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Nasçer los pelos &#61;  '''[[fac]] [[a-|a]][[nysqua]]''' &#61;<br>  
+
# Nasçer los pelos &#61;  '''[[fac]] [[a-|a]][[nysqua(2)|ny]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Nasçìdo tener &#61; '''[[z-|z]][[amsansuca]], [[m-|m]][[amsansuca]]''' &#61;<br>  
+
# Nasçìdo tener &#61; '''[[z-|z]][[amsansuca|amsa]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]], [[m-|m]][[amsansuca|amsa]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
 
# Nasçìdo &#61;  '''[[amsa]]''' &#61;<br>  
 
# Nasçìdo &#61;  '''[[amsa]]''' &#61;<br>  
# Nascído encordío &#61;<br>  
+
# Nascído{{an1|,}} encordío &#61;<br>  
# Nasçído salír &#61; '''[[chuhuza]][[-z|z]] [[cha-|cha]][[has]] [[a-|a]][[xyquy|syquy]], [[cha-|cha]][[has]]''' &#61; <br>'''[[a-|a]][[zasqua|za]]  [[cha-|cha]][[han]] [[a-|a]][[nysqua|nyquy]] [[cha-|cha]][[han]] [[fac]] [[a-|a]][[iansuca|iane]]. '''Como diʃe, <br>'''[[chuhuza]]''', se puede desir, '''[[amsa]]''' &#61;<br>  
+
# Nasçído salír &#61; '''[[chuhuza]][[-z|z]] [[cha-|cha]][[has]] [[a-|a]][[xyquy|syquy]], [[cha-|cha]][[has]]''' &#61; <br>'''[[a-|a]][[zasqua|za]]'''{{an1|,}} '''[[cha-|cha]][[han]] [[a-|a]][[nysqua|nyquy]]'''{{an1|,}} '''[[cha-|cha]][[han]] [[fac]] [[a-|a]][[iansuca|ia]][[-ne|ne]]. '''Como diʃe, <br>'''[[chuhuza]]''', se puede desir, '''[[amsa]]''' &#61;<br>  
# Nasçido tener &#61; '''[[amsa]] [[cha-|cha]][[has]] [[a-|a]][[zone]]. [[cha-|cha]][[han]] [[a-|a]][[sucune]],''' <br>'''[[i-|i]][[zica]]s [[a-|a]][[zone]]''' &#61;<br>  
+
# Nasçido tener &#61; '''[[amsa]] [[cha-|cha]][[has]] [[a-|a]][[zone]]. [[cha-|cha]][[han]] [[a-|a]][[sucune]],''' <br>'''[[i-|i]][[zica]][[-s|s]] [[a-|a]][[zone]]''' &#61;<br>  
 
# Natural de aqui &#61;  '''[[xina|sin]] [[muysca]]''' &#61;<br>  
 
# Natural de aqui &#61;  '''[[xina|sin]] [[muysca]]''' &#61;<br>  
 
# Natural de {{top|ʃuba}} soí &#61; '''[[cha-|cha]][[Suba|suba]][[gue]]''' &#61;<br>  
 
# Natural de {{top|ʃuba}} soí &#61; '''[[cha-|cha]][[Suba|suba]][[gue]]''' &#61;<br>  
Línea 28: Línea 28:
 
# Naturaleza de cosa que Cresçe &#61;  '''[[muýsquyn]]''' &#61;<br>  
 
# Naturaleza de cosa que Cresçe &#61;  '''[[muýsquyn]]''' &#61;<br>  
 
# Neblina &#61; '''[[faoa]]''' &#61;<br>  
 
# Neblina &#61; '''[[faoa]]''' &#61;<br>  
# Neseçìdad tener &#61; '''[[cha-|cha]][[tyusuca|tyunynga]], [[cuhu]]c [[a-|a]][[guene]]''', {{lat|L,}} <br>'''[[a-|a]][[ypqua(2)|pqua]][[-z|z]] [[-b|b]][[zysqua]]''' &#61;<br>  
+
# Neseçìdad tener &#61; '''[[cha-|cha]][[tyusuca|tyu]][[-nynga|nynga]], [[cuhu]][[-c|c]] [[a-|a]][[guene]]''', {{lat|L,}} <br>'''[[a-|a]][[ypqua(2)|pqua]][[-z|z]] [[-b|b]][[zysqua|zy]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Negra coʃa haçerse &#61;  '''[[a-|a]][[muyhyzynsuca]]''' &#61;<br>  
+
# Negra coʃa haçerse &#61;  '''[[a-|a]][[muyhyzynsuca|muyhyzy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
# Negra coʃa &#61;  '''[[muyhyxio]]''', {{lat|l,}} '''[[a-|a]][[muyhyzy]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' <br>  
+
# Negra coʃa &#61;  '''[[muyhyxio|muyhyx]][[-io|io]]''', {{lat|l,}} '''[[a-|a]][[muyhyzy]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' <br>  
 
{{der|Negro &#61;}}
 
{{der|Negro &#61;}}
  

Revisión actual del 11:25 11 abr 2024

Lematización[1]

  1. Nalgas = iohoza =
  2. Naríz = saca =
  3. Nasçer = fac izasqua [l.] zemuysquynsuca =
  4. Nasçer El sol = suaz guan amisqua =
  5. Nasçer la senbrada = fac anysqua =
  6. Nasçer[,] eſto es[,] darse las plantas = agasqua =
  7. Nasçer los pelos = fac anysqua =
  8. Nasçìdo tener = zamsansuca, mamsansuca =
  9. Nasçìdo = amsa =
  10. Nascído[,] encordío =
  11. Nasçído salír = chuhuzaz chahas asyquy, chahas =
    aza[,] chahan anyquy[,] chahan fac aiane. Como diʃe,
    chuhuza, se puede desir, amsa =
  12. Nasçido tener = amsa chahas azone. chahan asucune,
    izicas azone =
  13. Natural de aqui = sin muysca =
  14. Natural de ʃuba soí = chasubague =
  15. Natural de ʃuba eʃ = subague =
  16. Natural de bogota es = muyquytague =
  17. Natural de sipaquira es = chicaquichague =
  18. Natural de cota soí = chagotague =
  19. Natural de hontibon es = yntybgue =
  20. Naturaleza de cosa que Cresçe = muýsquyn =
  21. Neblina = faoa =
  22. Neseçìdad tener = chatyunynga, cuhuc aguene, L,
    apquaz bzysqua =
  23. Negra coʃa haçerse = amuyhyzynsuca =
  24. Negra coʃa = muyhyxio, l, amuyhyzyn mague
Negro =
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 89v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.